Chóng mặt: Chẩn đoán và xử trí lâm sàng

CHÓNG MẶT: CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ LÂM SÀNG

GS.TS. Lê Đức Hinh

Hội Thần kinh học Việt Nam

TÓM TẮT

Chóng mặt có thể do nhiểu nguyên nhân và sinh lý bệnh khác nhau. Là một triệu chứng, một hội chứng hoặc một bệnh lý, chóng mặt liên quan đến nhiều chuyên khoa y học. Trong thực hành bệnh nhân cần được thăm khám toàn diện về nội khoa, thần kinh, tai – mũi – họng, mắt, v.v… và tiến hành các xét nghiệm giúp xác định chẩn đoán nguyên nhân ngoại vi hay trung ương. Kiểm soát chóng mặt cần kết hợp với điều trị các bệnh đồng diễn. Xử trí chóng mặt chủ yếu dùng liệu pháp dược lý trong đó Betahistine giữ vai trò quan trọng đối với rối loạn chức năng tiền đình. Có thể nhận định chóng mặt là một thực thể nội khoa và liên khoa.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Chóng mặt khá thông dụng trong đời sống thường ngày và trong y học lâm sàng. Với những biểu lộ và diễn biến, chóng mặt hoàn toàn có thể là một triệu chứng, một hội chứng hoặc một bệnh lý cũng như hoàn toàn có thể xảy ra so với mọi người, mọi lứa tuổi, ở mọi nơi. Nhiều nguyên do khác nhau hoàn toàn có thể gây ra chóng mặt vì vậy có khi đó là bộc lộ duy nhất nhưng cũng có khi nằm trong một bệnh cảnh phức tạp .
Bệnh nhân bị chóng mặt hoàn toàn có thể tới khám và điều trị ở mọi cơ sở y tế, từ những phòng khám đa khoa tới những TT chuyên khoa khác nhau, thuộc y học văn minh cũng như y học truyền thống. Mọi giải pháp thăm khám, nhiều phương pháp thăm dò cũng như những kỹ thuật xét nghiệm cận lâm sàng tầm cỡ và văn minh đã, đang và sẽ được liên tục tiến hành để ship hàng cho chẩn đoán và điều trị. Có thể nói chóng mặt vẫn luôn là một yếu tố thời sự, một trọng tâm trong thực hành thực tế y khoa về chẩn đoán và điều trị .
Như vậy cần xem xét chóng mặt theo nhiều bình diện thích hợp, tích hợp đúng những kỹ năng và kiến thức chuyên khoa và sử dụng những chiêu thức tối ưu để hoàn toàn có thể xử lý hiệu suất cao những trường hợp bệnh nhân chóng mặt .

II. TÀI LIỆU DỊCH TỄ HỌC

Một nghiên cứu và điều tra của Neuhauser HK và CS. ( 2005 ) qua tìm hiểu trên 30.000 người ở Châu Âu cho thấy tần suất của chóng mặt tính theo tuổi là từ 17 % lên tới 39 % ở người trên 80 tuổi, và 80 % những bệnh nhân đó đã phải đi khám bệnh, gián đoạn hoạt động giải trí, nghỉ ốm. Warninghoff JC và CS. ( 2009 ) nghiên cứu và điều tra 131 trường hợp bị chóng mặt phát hiện trong số đó 29 % có tăng huyết áp, 6,1 % mắc đái tháo đường, 8,4 % đau nửa đầu, những chứng nhức đầu khác 32,1 %, bệnh nhân tinh thần 16 %, thừa cân 33,6 %, béo phì 13,7 % và trầm cảm 15,9 %. Theo Agrawal Y và CS ( 2008 ), qua nghiên cứu và phân tích cắt ngang từ 2001 đến 2004 trên những đối tượng người dùng từ 40 tuổi trở lên gồm 5.086 người đã thấy rối loạn công dụng tiền đình bằng cách đo tư thế lượng giá ngã khá thông dụng ở người Hoa Kỳ tuổi trưởng thành. Strupp M và Brandt T nghiên cứu 6.453 bệnh nhân tại một Đơn vị khám chóng mặt từ 1989 đến 2006 đã phát hiện được nhiều bệnh lý khác nhau như : Cơn chóng mặt kịch phát lành tính do tư thế, chóng mặt do sợ tư thế, chóng mặt tiền đình trung ương, đau nửa đầu tiền đình, bệnh Ménière, viêm thần kinh tiền đình, bệnh tiền đình hai bên, chóng mặt do tâm ý, rò ngoài dịch và những hội chứng chóng mặt không rõ nguyên do .
Như vậy, chóng mặt không phải là một thực thể bệnh lý duy nhất và đặc hiệu mà là một tập hợp những hội chứng đa giác quan và hoạt động – cảm xúc do nhiều nguyên do và sinh bệnh học khác nhau .

III. NHẮC LẠI CƠ SỞ GIẢI PHẪU CHỨC NĂNG VÀ SINH LÝ BỆNH

Chóng mặt là một cảm xúc sai lầm đáng tiếc, một cảm nhận không đúng về sự hoạt động của những vật phẩm với một cá thể, đối tượng người tiêu dùng hoặc của đối tượng người dùng đó so với những vật phẩm xung quanh mình .
Chóng mặt thường kèm theo đồng thời với tín hiệu rung giật nhãn cầu ( rung giật mắt – tiền đình ) phản ánh sự xâm phạm vào hệ tiền đình .
Hệ tiền đình gồm có :
– Mê đạo sau :
Mê đạo tiền đình là những ống bán khuyên và những cơ quan thạch nhĩ. Cơ quan thạch nhĩ cho biết thông tin về hướng của đầu so với trọng tải và những vận động và di chuyển theo đường thẳng. Các ống bán khuyên phát hiện những tần suất theo góc và cho biết thông tin về sự xoay đầu theo ba bình diện trong khoảng trống .
Sự chuyên biệt tính năng đó dựa trên sự biệt hóa lớp thượng bào thần kinh tiền đình của những ống bán khuyên và cơ quan thạch nhĩ .
Dây thần kinh tiền đình :
Có ba nhánh trên, dưới và sau dẫn truyền thông tin về những nhân tiền đình. Các nhân tiền đình nhận những đường tiền đình tới cùng bên và những đường tiền đình tới đối bên từ thị giác, tiếp đón bản thể của tủy sống và mắt, tiểu não và võ não. Như vậy những tế bào thần kinh tiền đình trung ương thực sự là những TT tích hợp cảm xúc – hoạt động. Các tế bào đó sẽ phóng chiếu lên những diện của vỏ não theo hai hệ tiền đình – tủy sống và tiền đình – vận nhãn .
– Trung tâm tích hợp và giải quyết và xử lý tín hiệu :
tin tức từ những tế bào thần kinh tiền đình được chuyển tới những tế bào thần kinh của những nhân vận nhãn chi phối những động tác bù đắp ( compensation ) và phối hợp của hai mắt .
Theo Kingma H, hệ thần kinh TW đóng vai trò cơ bản trong quy trình giải quyết và xử lý nhiều kênh thông tin cảm xúc góp thêm phần cho con người nhận thức và cảm xúc được về sự cân đối đúng chuẩn, xu thế khoảng trống và sự không thay đổi của hình ảnh xung quanh. Đây là một lọat những quy trình phức tạp dựa trên việc diễn giải tương thích những tín hiệu phối hợp với những chính sách rèn tập, thích nghi và bù đắp nhằm mục đích duy trì họat động thông thường tối ưu. Cũng cần phải chú trọng tới những hoạt động giải trí của hệ tự trị trong những quy trình điều hòa đồng thời huyết áp, nhịp thở, nhịp tim và cả nhịp ngày đêm .
Trong chóng mặt cấp tính, đa phần vì mất cân đối kích thích những nhân tiền đình cả hai bên, tiểu não có xu thế ức chế những nhân tiền đình. Sau vài tuần, những nhân tiền đình bên lành sẽ đảm nhiệm công dụng của những nhân tiền đình bên bệnh nhờ sự hình thành những khớp thần kinh bắt chéo dẫn đến sự cân đối trong kích thích những nhân cả hai bên. Do đó những nhân tiền đình từ từ được giải phóng khỏi tác động ảnh hưởng ức chế của tiểu não. Toàn bộ quy trình nói trên được gọi là sự bù đắp nhờ đó về lâm sàng bệnh nhân chóng mặt sẽ lập lại được cảm xúc cân đối dù nguyên do gây bệnh hoàn toàn có thể chưa chấm hết .
Thực tế cho thấy trong trường hợp rối loạn công dụng tiền đình bệnh nhân hoàn toàn có thể biểu lộ nhiều triệu chứng như : chóng mặt, buồn nôn, mất xu thế khoảng trống, mất cân đối, ngã, kém trấn áp hệ tự trị. Nhiều triệu chứng trên có khi dai dẳng ngay cả sau một quá trình được bù đắp TW. Sự bù đắp TW tối đa nổi bật thường diễn ra trong vòng từ ba tháng đến một năm sau những triệu chứng bắt đầu và tương quan đến nhiều quy trình chính sách độc lạ. Các quy trình đó được cho là gồm có sự tái sinh thần kinh ( neuro – regeneration ), sự sinh trưởng thần kinh ( neurogenesis ), những hoạt động giải trí sửa chữa thay thế cảm xúc và sự tăng nhạy cảm với hoạt động trong khoanh vùng phạm vi vỏ não thị giác ( thị – vận, optokinetics ). Sự phục sinh công dụng phối hợp với điều trị một phần là do tác động ảnh hưởng tới tính dẻo hoạt thần kinh. Các hợp phần tĩnh của sự bù đắp ( không tương quan đến động tác ) gồm tính dẻo hoạt thần kinh ( neuroplasticity ) được kích thích sẽ giúp phục sinh những đường vòng thần kinh. Về những hợp phần động của quy trình bù đắp ( tương quan đến động tác ), tính dẻo hoạt thần kinh của vỏ não tiền đình hoàn toàn có thể bị kém trong khi vẫn có sự mất cân đối hoạt động, giảm không thay đổi hóa hình ảnh và suy giảm năng lực khuynh hướng khoảng trống. Các triệu chứng cấp tính thường được bù đắp ( như chóng mặt, nôn, mất cân đối và ngã ) trong khi mất công dụng tiền đình ngoại vi một bên xảy ra chậm có khuynh hướng phối hợp với những triệu chứng dai dẳng do không được bù đắp TW ( như nôn nhẹ, giảm thị lực động, tăng nhạy cảm với kích thích thị – vận, mất cân đối ở vận tốc chuyển dời chậm, lo âu và mệt nhọc ) .

IV. TIẾP CẬN BỆNH NHÂN

Chóng mặt là một triệu chứng tương quan đến nhiều nguyên do lâm sàng khác nhau. Vì hoạt động giải trí của bản thân hệ tiền đình luôn cần tiêu thụ một nguồn năng lượng đặc biệt quan trọng, do đó bất kể rối loạn mạng lưới hệ thống nào gây suy giảm nguồn năng lượng đáp ứng cho những tế bào đều hoàn toàn có thể phát sinh những triệu chứng tác động ảnh hưởng thứ nhất tới hệ tiền đình. Vì vậy, việc tiếp cận bệnh nhân chóng mặt cần phải theo giải pháp và có mạng lưới hệ thống. Nguyên tắc này không chỉ ứng dụng cho thần kinh học, tai – mũi – họng mà cần được triển khai cho mọi thăm khám lâm sàng .

1. Cần hỏi bệnh chi tiết về các đặc điểm như

– Quá trình khởi phát và diễn biến .
– Tiền sử sức khoẻ của bản thân bệnh nhân và mái ấm gia đình bệnh nhân .
– Điều kiện sinh họat, lao động, học tập, vui chơi, nghỉ ngơi, những thói quen … của bệnh nhân .
Cần quan tâm khai thác những yếu tố tương quan đến chóng mặt như :
– Thời điểm xẩy ra chóng mặt .
– Nhịp độ tiến triển : một cơn, tái phát …
– Khoảng thời hạn : thoáng qua, vài phút …
– Tính chất của cảm xúc xoay : Hướng từ phải sang trái hay ngược lại ; xoay tròn, dọc hay ngang ; không xác lập được rõ .
– Tính chất của mất cân đối : như đứng trên thuyền, trên đệm hoặc choáng váng hay lảo đảo hoặc đổ về một hướng nhất định …
– Ảnh hưởng của tư thế đầu hoặc khung hình, Open khi nằm hay ngồi, hoặc khi chuyển thế từ ngồi sang đứng, từ đứng sang đi hoặc chuyển nghiêng mình sang bên đối lập … .
– Những biểu lộ khác kèm theo như sợ hãi, lo âu, mệt nhọc, toát mồ hôi, đổi khác huyết áp …
Ở đây phải nhấn mạnh vấn đề là cần xác lập chóng mặt hay choáng váng, choáng váng hay nặng đầu hoặc nhức đầu, chóng mặt đơn thuần hoặc đồng thời cả nhức đầu, mất cân đối hoặc yếu cử động hay liệt hoạt động .

2. Sau hỏi bệnh sẽ tiến hành thăm khám

Toàn diện về nội khoa, thần kinh, tâm lý cũng như cần kiểm tra sâu về chuyên khoa tai – mũi – họng, mắt, răng – hàm – mặt, tim mạch … Khi thăm khám thần kinh cần lượng giá một cách mạng lưới hệ thống những công dụng hoạt động, cảm xúc, phản xạ, dây sọ não, thực vật và trí tuệ .
Tại những chuyên khoa nói trên khi nào cũng phối hợp khám lâm sàng với thăm dò tính năng và xét nghiệm cận lâm sàng thiết yếu giúp cho chẩn đoán như :
– Sinh hóa, huyết học, vi sinh y học .
– Thăm dò tính năng : ghi điện não, ghi điện tim, ghi điện cơ …
– Siêu âm Doppler .
– Hình ảnh học : Chụp CLVT, chụp CHT, chụp mạch số hóa xóa nền, v.v …
– Trắc nghiệm thần kinh – tâm ý .

3. Trên cơ sở hỏi bệnh và thăm khám lâm sàng

 Có thể phân định được các hình thái chóng mặt như:

– Choáng váng và xây xẩm mắt .
– Cơn chóng mặt đơn độc hoặc tái phát .
– Chóng mặt sống sót lê dài .
– Chóng mặt theo tư thế .
– Dao động mắt .
– Chóng mặt kèm rối loạn thính giác .
– Chóng mặt kèm những triệu chứng thân não và tiểu não .

–         Chóng mặt kèm theo nhức đầu.

– Choáng váng hoặc chóng mặt tái diễn với mất cân đối tư thế .
– Chóng mặt tư thế ám ảnh .

V. CHẨN ĐOÁN

Chẩn đoán lâm sàng gồm có chẩn đoán chóng mặt và những bệnh đồng diễn .

1. Nguyên nhân ngoại vi

( chóng mặt thường kèm theo ù tai hoặc điếc ) .
– Bệnh tiền đình ngoại vi : viêm mê đạo, viêm tế bào thần kinh tiền đình, bệnh dây thần kinh tiền đình, viêm dây thần tiền đình do virut ( herpes ) .
– Chóng mặt theo tư thế kịch phát lành tính .
– Chóng mặt sau chấn thương
– Chóng mặt do dây tiền đình bị nhiễm độc và do thuốc .
– Bệnh / hội chứng Ménière ( phù nội dịch ) .
– Các bệnh ngoại vi khác : nhiễm khuẩn khu trú, thoái hóa tế bào lông, không bình thường di truyền của mê đạo, u dây VIII, sơ hóa tai, rò mê đạo, thiếu máu não cục bộ .

2. Nguyên nhân trung ương

( chóng mặt thường ít khi có giảm thính lực, trừ khi có tổn thương trực tiếp dây VIII ) .
– Thiếu máu não cục bộ .
– Bệnh mất myelin của hệ thần kinh TW ( sau nhiễm khuẩn, xơ cứng rải rác, hội chứng cận ung thư ) .
– U góc cầu – tiểu não .
– Bệnh dây VIII cục bộ hoặc trong bệnh mạng lưới hệ thống .
– Tổn thương thân não ( u, dị dạng động – tĩnh mạch ) .
– Các tổn thương của hố sau ( u não, tai biến mạch não ) .
– Động kinh .
– Bệnh di truyền ( ví dụ thoái hóa gai – tiểu não ) .
– Đau nửa đầu tiền đình .

3. Xác định bệnh đồng diễn

Trong thực hành thực tế, khi bị chóng mặt hầu hết bệnh nhân thường tìm đến những chuyên khoa Tai – mũi – họng hoặc Thần kinh. Tuy nhiên triệu chứng chóng mặt hoàn toàn có thể xuất phát từ những bệnh tiêu hóa, tim – mạch, nội tiết, thận – tiết niệu hay hô hấp. Nhiều trường hợp xẩy ra sau chấn thương sọ não, mắt, răng – hàm – mặt ; một số ít bệnh nhân có thoái hóa cột sống cổ. Giai đoạn đầu của nhiễm khuẩn thường hoàn toàn có thể có bộc lộ sốt, nhức đầu, chóng mặt, nôn. Nhiễm độc hóa chất dùng trong nông nghiệp cũng hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động tới thính lực gây rối loạn cân đối. Đặc biệt chóng mặt hoàn toàn có thể gặp ở những bệnh nhân có rối loạn tâm căn hoặc rối loạn xúc cảm. Ngoài ra một số ít thuốc có khi gây tính năng không mong ước là chóng mặt không đặc hiệu .

VI. XỬ TRÍ BỆNH NHÂN CHÓNG MẶT

1. Điều trị triệu chứng

Hiện có bốn chiêu thức điều trị chính cho những thể chóng mặt khác nhau :
– Liệu pháp vật lý với những bài tập tiền đình hoặc những thủ pháp phóng thích thạch nhĩ. Các thủ pháp Semont, thủ pháp Semont nâng cấp cải tiến, thủ pháp Epley, bài tập Brandt – Daroff thường được ứng dụng so với chóng mặt kịch phát tư thế lành tính .
– Liệu pháp dược lý .
– Mổ Ruột .
– Liệu pháp tâm ý .

2. Điều trị bệnh đồng diễn

Cần thực thi chỉ định và hướng dẫn của chuyên khoa tương quan .

VII. THUỐC ĐIỀU TRỊ CHÓNG MẶT

1. Liệu pháp dược lý

Một số thuốc sau có tác động ảnh hưởng tốt tới chóng mặt như :
– Thuốc có tính kháng histamin : Flunarizin, Diphenylamin, Cinnarizin Diphenydramin, Betahistin .
– Nhóm Benzodiazepin .
– Một số thuốc chống co giật, động kinh, ví dụ Acid valproic, Carbamazepin, Gabapentin, Topiramat .
– Thuốc chống co cơ : Myolastan, Myonal, Mydocalm, Décontractyl, Neuriplège, Lioresal .
– Thuốc co mạch : Ergotamin, Triptan .
– Thuốc giãn mạch : Piribedil, Vincamin .
– Thuốc điều hòa tuần hoàn não : Piracetam, …
– Thuốc ảnh hưởng tác động thần kinh TW : Tanganil ( acetyl – DL – leucin )
– Thuốc chống nôn : Metoclopramid, Ondansetron .

2. Liệu pháp đặc trị

3. Vai trò của Betahistin

Trên đây đã đề cập đến những thuốc có tính kháng histamin. Theo Lacom M về mặt sinh hóa thần kinh, histamin là một chất dẫn truyền điều biến thần kinh ( neuromodulatory transmitter ) điều hòa nhiều tính năng gồm có trạng thái thức tỉnh và hoạt động giải trí tim mạch. Nhiều tài liệu nhấn mạnh vấn đề vai trò của histamintrong điều hòa những tính năng tiền đình. Betahistin là một chất có cấu trúc tương tự như như histamin với đặc thù thụ thể chủ vận H1yếu và thụ thể đối vận H3 mạnh hơn. Trước đây người ta cho hiệu lực hiện hành của betahistin chỉ do chính sách mạch máu. Nhưng lúc bấy giờ những nghiên cứu và điều tra cho thấy bên cạnh tác động mạch máu vào tai trong, sự điều biến những tế bào cảm xúc tiền đình ngoại vi và hiệu suất cao kích thích trên hoạt động giải trí tế bào thần kinh của những cấu trúc vùng vỏ và dưới vỏ não, betahistin còn tương tác mạnh với hệ histamin làm ngày càng tăng tổng hợp và giải phóng histamine ở những nhân vùng sau của hạ đồi. Tác động của histamin trên những tế bào tiền đình bên phía tổn thương hoàn toàn có thể góp thêm phần gây tái cân đối của họat tính thần kinh giữa hai bên tiền đình và đó là chính sách chủ chốt của quy trình phục sinh tiền đình. Sự suy giảm tính năng tiền đình cần một tiến trình đáng kể để được bù đắp và những chính sách thích ứng lâu dài hơn hoàn toàn có thể được tạo thuận khi sử dụng những chất có đặc thù giống histamin như betahistin. Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có kiểm chứng đã chứng minh và khẳng định betahistin ( betahistine dihydrochloride ) làm giảm tần suất, độ nặng và thời hạn chóng mặt và hoàn toàn có thể cả những triệu chứng thần kinh tự trị so với chóng mặt do những nguyên do khác nhau, đặc biệt quan trọng trong bệnh Ménière. Các điều tra và nghiên cứu cho biết nhiều thuốc điều trị chóng mặt gây an thần và ức chế hệ thần kinh TW sẽ làm chậm quy trình bù đắp ( bù đắp tiền đình trung ương ) còn betahistine không ức chế hệ thần kinh TW nên không tác động ảnh hưởng tới quy trình bù đắp. Một số tài liệu mới gần đây cũng cho thấy Betahistin ( betahistine dihydrochloride ) có tính năng đẩy nhanh quy trình bù đắp ( bù đắp tiền đình ) so với giả dược. Mặt khác những tính năng không mong ước cũng ít hơn trong khi điều trị bằng Betahistin thường là những phản ứng ngoài da nhẹ .

VIII. KẾT LUẬN

Có thể nói chóng mặt là một thực thể nội khoa và liên khoa. Chẩn đoán và giải quyết và xử lý chóng mặt trong thực hành thực tế hàng ngày cần tới sự tích hợp kỹ năng và kiến thức của nhiều chuyên khoa y học khác nhau. Nếu việc thăm khám lâm sàng thần kinh là một bước quan trọng thì việc hội chẩn với cấc chuyên khoa như Tai – Mũi – Họng, Mắt, Tim mạch, Nội tiết, Hô hấp, Cơ – Xương – Khớp và cả Tâm thần học là điều rất thiết yếu. Trong việc điều trị sự lựa chọn những phương pháp thích hợp gồm có cả phẫu thuật và hồi sinh tính năng sẽ mang lại hiệu suất cao mong ước. Có thể nói chóng mặt là một yếu tố cần được xử lý theo cách tiếp cận liên khoa .

SUMMARY

VERTIGO: DIAGNOSIS AND CLINICAL MANAGEMENT

LE DUC HINH

Vietnamese Association of Neurology

Vertigo may be due to various aetiologies and pathogeneses. As a symptom, a syndrome or a pathology, vertigo is relevant to different medical specialty. In practice, patients suffering from vertigo should be thoroughly examined in general medicine, neurology, otorhinolaryngology, … and laboratory tests be carried out for identifying peripheral or central aetiology. One shoud combine control of vertigo with treatment of comorbidities. Management of vertigo is based on pharmacotherapy in wich betahistine plays an important role particularly in vestibular dysfunction. Thus, vertigo may be considered as a medical and interdisciplinary entity .

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Agrawal Y et al. Disorders of balance and vestibular function in U.S: data from the National Health and Nutrition Examination Survey, 2001- 2006. Arch. Inter. Med 2009; 169 ( 10): 938 – 944.
2.  Bradley WG, Daroff RB, Fenichel CM, (eds). Neurology in clinical practice, 4th ed. Butteworth – Heinemann, 2003.
3. Bradoo RA et al. Management of acute vertigo with betahistin. Indian J. Otolaryng and Head and Neck Surg. 2000; 52, 2: 152 – 158.
4. Brandt T, Zwergal A, Strupp M. Medical treatment of vestibular disorders. Int. J. Clin. Pract 2008; 62: 109 – 114.
5. Bronstein AM, Lempert T. Dizziness: A practical approach to diagnosis and management. Cambridge University Press, 2007.
6. Fisher AJE. Histamine in the treatment of vertigo. Acta Oto – Laryng 1991; 479: 24 – 28.
7. Gross PM. Cerebral histamine: indications for neuronal and vascular regulation. J. Cereb. Blow Flow Metab 1982; 2:3 – 23.
8. Haas H, Panula P. The role of histamine and the tuberomamillary nucleus in the nervous system. Nat. Rev 2003; 4: 121 – 129.
9. Hachino AC et al. Ototoxicity study in workers exposed to organo – phosphates. Brazil J. Otorhinolaryngol. 2008; 74 (6): 912 – 918.
10. Heidenreich KD et al. The incidence of coexistent autonomic and vestibular dysfunction in patients with postural dizziness. Am.J. Otolaryng 2009; 30 (4): 225-229.
11. Kingma H. Tracing the causes of vertigo. Vertigo News 2009; 20: 6-7.
12. Lacour M. Betahistine in the treatment of Ménière’s disease. Vertigo News 2008; 13: 6-7.
13. Neuhauser HK et al. Neurology 2005; 65: 898 – 904 ( ref. from International Medical News 2007; 3:1).
14. Ocsterveld WJ. Vertigo currents concepts in management. Drugs 1985; 30: 275 – 283.
15. Phillips JS et al. The role of the vestibular assessment. J.Laryng. Oto. 2009: 1- 4.
16. Strupp M, Brandt T. Springer – Verlag London Ltd (ref,. from International Medical News 2007; 3:3).
17. Toupet M. Manoeuvres for benign paroxysmal positional vertigo. Lab. Fournier, 2007.
18. Van Nechel C. L’agoraphobie. Vertiges 2005, Masson 2006: 13 – 26.
19. Warlow C (ed). The Lancet Handbook of Treatment in Neurology. Elsevier 2006.
20. Warnighoff JC et al. Co-morbidities of vertiginous diseases. BMC Neurol 2009, 7; 9 (1): 29.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Truyền Thông