Kỹ thuật nuôi dê sinh sản – Chuyên gia chia sẻ chi tiết từ A-Z

Nuôi dê sinh sản cho thu hoạch cả sữa và con giống, là hướng đi nhiều tiềm năng. Ngoài ra, bà con hoàn toàn có thể kết hợp chăn nuôi dê thịt thương phẩm từ đàn giống do gia đình sản xuất, phát triển quy mô và tăng nguồn thu nhập. Ở bài viết dưới đây, LamnongTV tiếp tục chia sẻ trọn bộ kỹ thuật nuôi dê sinh sản từ A – Z chất lượng giống tốt. Nếu đang có ý định phát triển quy mô này, chủ trang trại nên tham khảo.

1. Các giống dê ở Việt Nam

Các giống dê sinh sản được nuôi thông dụng ở Nước Ta gồm có :

– Dê Bách Thảo

Dê Bách Thảo là giống dê kiêm dụng, có thể nuôi lấy sữa, nuôi sinh sản, nuôi lấy thịt. Giống này được nuôi phổ biến ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và phát triển và nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Đặc điểm:

• Lông dê Bách Thảo đen loang trắng ở mặt, tai, bụng và 4 chân .
• Khối lượng con dê cái trưởng thành từ 40 – 45 kg và dê đực trưởng thành là 75 – 90 kg .
• Tuổi tuần phối giống lần đầu của dê là 7 – 8 tháng tuổi .
• Năng suất sinh sản : 1,8 lứa / năm và 1,7 con / lứa .
• Khả năng cho sữa : 1,1 – 1,5 lít / ngày với chu kỳ luân hồi 148 – 150 ngày .

– Dê Barbari:

Giống dê Barbari có nguồn gốc từ Ấn Độ, cũng là giống dê kiêm dụng được nuôi thông dụng ở nước ta. Dê Barbari hiền lành, năng lực chịu kham khổ tốt .

Đặc điểm:

• Lông màu vàng loang đốm trắng trông gần giống như hươu sao, tai thẳng và nhỏ .
• Khối lượng con dê cái trưởng thành từ 30 – 35 kg. Khối lượng con dê đực trưởng thành từ 40 – 55 kg .
• Năng suất sinh sản 1,7 con / lứa và 1,6 con / năm .
• Khả năng cho sữa từ 1 – 1,8 kg / ngày với chu kỳ luân hồi cho sữa lê dài từ 145 – 150 ngày .

– Dê Beetal:

Cũng là một giống dê Ấn Độ có năng lực nuôi kiêm dụng : cho cả thịt và sữa hiệu suất cao .

Đặc điểm:

• Tầm vóc có phần to lớn, màu lông lang trắng hoặc đen tuyền, tai to, dài, cụp xuống .
• Khối lượng khung hình con đực trưởng thành từ 70 – 80 kg, con cháu từ 40 – 45 kg .
• Tuổi phối giống lần đầu của dê Beetal là từ 8 – 9 tháng tuổi .
• Năng suất sinh sản khoảng chừng 1,3 con / lứa, trung bình 1,3 lứa / năm .
• Khả năng sản xuất sữa từ 1,7 – 2,6 lít / ngày, chu kỳ luân hồi cho sữa là từ 190 – 200 ngày .

– Giống dê Boer

Khối lượng khung hình con trưởng thành :

• Dê cái : 80 – 100 kg / con .
• Dê đực : 100 – 140 kg / con .

Dê Boer là giống dê chuyên thịt có nguồn gốc từ Châu Phi. Chúng có lông màu vàng nhạt, vòng nâu vàng quanh đầu và cổ, cơ bắp đầy đặn, tăng trưởng nhanh, thích ứng tốt với điều kiện kèm theo khí hậu Nước Ta. Sau nhiều lần thử nghiệm, nhiều trang trại nuôi dê thịt ở Nước Ta đã lựa chọn giống dê Boer để vỗ béo, tăng trưởng kinh tế tài chính hộ mái ấm gia đình .

2. Biện pháp nâng cao năng suất và khả năng sinh sản của dê

Làm thế nào để nâng cao hiệu suất sữa, và năng lực sinh sản của dê cái là yếu tố mà hầu hết những trang trại đều chăm sóc. Ta cần hiểu được năng lực sản xuất của dê cái sẽ phụ thuộc vào vào những yếu tố sau :

– Chất lượng giống:

Giống tốt hay không thì thực chất này sẽ được lưu truyền từ đời cha mẹ. Ngoài ra, còn cần xem xét đến sự tăng trưởng thực tiễn của đời con giống. Chính vì thế, muốn nâng cao hiệu suất, thứ nhất phải có một khâu chọn giống đúng đắn, chất lượng, ưu tiên những đặc thù tốt .

– Yếu tố môi trường:

Yếu tố thiên nhiên và môi trường sống sẽ gồm có : thức ăn, nước uống, chuồng tại, kỹ thuật chăm nom, phương pháp quản trị, thú y, phòng bệnh … Để nâng cao hiệu suất, thứ nhất, thứ ăn phải khá đầy đủ, phong phú, thật sạch, không chứa chất ô nhiễm. Lượng thức ăn trong ngày phải phân phối được nhu yếu duy trì và tăng trưởng của dê sinh sản theo những thời kỳ .Đảm bảo công tác làm việc vệ sinh chuồng trại bảo đảm an toàn, thực thi những giải pháp thú y, phòng trị bệnh. Định kỳ tiêm vacxin cho đàn dê những lứa tuổi. Chuồng trại bảo vệ thoáng mát, hợp vệ sinh, thật sạch .Ngoài ra để giải quyết và xử lý mùi hôi chuồng trại của dê, bà con nên sử dụng chế phẩm sinh học EM VBio bằng cách : Pha 1 lít chế phẩm EM thứ cấp với 10 lít nước sạch, phun đều vào nơi ô nhiễm có mùi hôi thối, lặp lại 2-3 ngày / lần .

Với dê sinh sản thải đưa vào nuôi thịt, cũng cần thực thi tẩy giun trước khi vỗ béo .

3. Kỹ thuật nuôi dê sinh sản

3.1. Kỹ thuật chọn giống và phối giống

Chọn dê đực giống

Các tiêu chuẩn để lựa chọn dê được giống sẽ dựa vào năng lực sinh trưởng và tăng trưởng, dòng giống, ngoại hình, tính hăng và phẩm chất đời trước. Ưu tiên lựa chọn dê đực mang những đặc thù sau :

• Dê đực đầu ngắn, tai to và dày .
• Thân hình dê cân đối, chắc như đinh .
• Hai tinh hoàn của dê đực to, đều đặn. Có thể kiểm tra phẩm chất tinh dịch dựa vào chỉ tiêu VAC, phải đạt từ 1 tỷ trở lên .
• Nên chọn giống dê đực từ lứa thứ 2 của dê mẹ chất lượng, và trong đàn đẻ được 2 con .

Chọn dê cái giống

Chọn dê cái cũng xem xét qua chất lượng dòng của đời trước. Sau đó, tinh lọc bản thân thành viên đó trải qua những tiêu chuẩn về ngoại hình, năng lực thích ứng với điều kiện kèm theo sống, năng lực sản xuất. Ưu tiên chọn dê cái theo 1 số ít đặc thù sau :

• Đầu dê to, trán hơi dô, mình dài, nở rộng về phía sau, ngực nở sâu, bụng to vừa phải, hông cân đối, lông bóng mịn .
• Tứ chi tăng trưởng thông thường, vững chãi, cân đối so với thân hình .
• Bầu vú dê cái nở rộng, hai núm vú dài, đưa về phía trước. Núm vú to dài từ 4 – 6 cm .
• Dê cái sinh sản chất lượng tốt phải có tỉ lệ thụ thai hàng năm đạt 85 % trở lên. Khoảng cách đẻ giữa những lứa đều đặn, tỷ suất nuôi sống cao .

Phối giống cho dê sinh sản

Kỹ thuật phối giống cho dê cần bảo vệ những tiêu chuẩn sau :

• Chỉ cho phối giống lần tiên phong khi dê đã đạt tuổi phối và cân nặng. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng con giống, bà con nên bỏ lỡ 2 lượt động dục tiên phong của dê .
• Tuyệt đối không cho dê đực và dê cái phối giống cận huyết. Nó ảnh hưởng tác động trực tiếp đến chất lượng của thế hệ sau .
• Dê cái sau khi sinh sản nếu được chăm nom tốt, chỉ sau 1,5 – 2 tháng hoàn toàn có thể hồi sinh sức khỏe thể chất và phối giống lại .
• Lưu ý một chu kỳ luân hồi động dục của dê sẽ lê dài từ 19 – 21 ngày, động dục lê dài từ 1 – 3 ngày. Bà con cần quan sát kỹ lưỡng để cho phối giống đúng lúc. Trong sản xuất dê con giống, nếu như phát hiện dê cái động dục vào sáng thời điểm ngày hôm nay thì sẽ cho phối giống vào chiều và sáng hôm sau .

Thức ăn và cách chế biến thức ăn nuôi dê sinh sản

Nhu cầu dinh dưỡng của dê đẻ

• Thức ăn thô xanh : 0,91 kg : 0,2 = 4,55 kg / ngày
• Thức ăn tinh : 0,49 kg : 0,9 = 0,54 kg / ngày

Dê sinh sản ăn gì?

Thức ăn cho dê sinh sản được chia thành những nhóm sau :

Nhóm thức ăn thô

Thức ăn thô xanh cung ứng nguồn năng lượng bảo vệ cho dạ cỏ hoạt động giải trí thông thường. Gồm có :

• Thức ăn tươi xanh : thân ngô, thân cây đậu lạc, dây lang, cỏ mọc tự nhiên ; những loại lá cây như lá mít, lá chuối ; lá xoan, lá chàm tai tượng, lá xà cừ ; những loại cỏ trồng như cỏ voi, cỏ ghine …
• Thức ăn khô : đa phần là cỏ khô, rơm lúa đã thu hoạch
• Thức ăn củ quả : gồm có khoai lang, sắn, bầu, bí, củ cải, cà rốt .

Nhóm thức ăn tinh

Thức ăn tinh cung ứng nguồn năng lượng duy trì và tăng trưởng của đàn dê. Gồm có những nguyên vật liệu sau :

• Thức ăn cung ứng đạm : bột đậu tương, những loại khô dầu ( khô dầu đậu tương, khô dầu lạc, bột máu, bột cá ) .
• Thức ăn phân phối nguồn năng lượng : những loại hạt ngũ cốc, củ hơi khô, bột ngô, bột cám, gạo …

Nhóm thức ăn bổ trợ

Thức ăn bổ trợ phân phối chất khoáng, vitamin, đạm thiết yếu cho đàn dê. Bao gồm : bột xương, bột sò, bột canxi, ure, chế phẩm sinh học, mật rỉ đường. Ngoài ra hoàn toàn có thể cho dê ăn thêm phụ phẩm : bã hoa quả ép, bỗng rượu bia, …

Cách chế biến thức ăn cho dê sinh sản

Với thức ăn thô xanh

Có 2 giải pháp chế biến và dữ gìn và bảo vệ, đó là phơi khô và ủ chua. Lá sắn, lá keo đậu, lá đậu, rơm rạ bà con hoàn toàn có thể vận dụng chiêu thức phơi khô. Với cỏ voi, thân ngô, thân lạc, củ sắn, bí đỏ … bà con vận dụng chiêu thức ủ chua lê dài thời hạn dữ gìn và bảo vệ .Các loại thức ăn thô xanh ( nhất là cỏ voi, thân ngồi, dây khoai lang ) nên cắt thành từng đoạn nhỏ khoảng chừng từ 5 – 7 cm để đàn dê dễ ăn, dễ hấp thụ. Các loại thức ăn củ quả cũng cần phải cắt thành miếng nhỏ, mỏng dính vừa phải .Trang trại nuôi dê số lượng lớn hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm thêm chiếc máy băm cỏ, băm rau củ 3A3 Kw. Máy tích hợp cả 2 công dụng băm cỏ, băm rau củ thuận tiện, hoàn toàn có thể dùng để băm thân ngô, cỏ voi, lá mía, bí đỏ, cà rốt cho dê sinh sản. Năng suất băm cỏ đạt từ 400 – 500 kg / giờ. Năng suất băm củ quả đạt từ 800 – 900 kg / giờ tùy nguyên vật liệu .

Với thức ăn tinh

Các loại ngũ cốc hoàn toàn có thể cho dê ăn trực tiếp trong máng thức ăn tinh. Tuy nhiên, để tăng hiệu suất cao hấp thụ và tránh tiêu tốn lãng phí, cách thông dụng được nhiều trang trại vận dụng là ép thành cám viên. Các nguyên vật liệu tinh được phối trộn với nhau theo công thức nhất định. Sau đó đưa vào máy ép cám viên cho dê sinh sản .Hiện nay, với sự tương hỗ của những thiết bị máy móc nông nghiệp, chủ trang trại trọn vẹn hoàn toàn có thể tự sản xuất viên cám chăn nuôi sạch tại nhà. Cách này vừa lê dài thời hạn dữ gìn và bảo vệ, lại hoàn toàn có thể tận dụng tối đa nguyên liệu giá rẻ, bảo đảm an toàn .Bà con hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm một số ít dây chuyền sản xuất máy ép cám viên tại 3A : máy băm nghiền đa năng, máy nghiền ngô, máy trộn nguyên vật liệu, máy ép cám viên. Ngoài ra, còn có máy sấy cám. Trong trường hợp sản xuất nhiều, để tăng thời hạn dữ gìn và bảo vệ, bà con sử dụng máy sấy .

Lưu ý khi lựa chọn thức ăn cho dê sinh sản

Cần bảo vệ trong khẩu phần thức ăn của dê sinh sản có chứa cả thức ăn giàu đạm và thức ăn giàu nguồn năng lượng. Tỉ lệ những thành phần được cân đối theo từng tiến trình .Khi nuôi dê, bà con không được bất ngờ đột ngột biến hóa khẩu phần thức ăn, nhất là thức ăn tinh. Nếu muốn đổi khác, cần có quy trình tiến độ chuyển tiếp lê dài từ 4 – 5 ngày .Đối với cỏ tự nhiên, nên phơi khô, tái, không cho dê ăn cỏ ướt hoặc dính nước mưa, bùn đất .Không cho đàn dê sinh sản, dê giống ăn quá 0,5 kg mật rỉ đường / ngày .Chỉ bổ trợ ure cho dê trưởng thành. Tuy nhiên, không đem hòa vào nước uống và phải tuân thủ nguyên tắc phối trộn .

3.2. Kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng dê hậu bị giống

Giai đoạn này cần tuân thủ theo khẩu phần ăn pháp luật, không nên vỗ béo dê hậu bị. Vì khi dê quá béo, năng lực sinh sản lại giảm sút .Giai đoạn này, cho dê cái ăn thức ăn thô xanh khoảng chừng 2 – 5 kg / ngày ( tương đường 65 – 75 % vật chất khô ). Phần còn lại sẽ bổ trợ thức ăn tinh và phụ phẩm từ nông nghiệp, công nghiệp. Thông thường, mỗi ngày dê hậu bị ăn từ 0,1 – 0,5 kg / con / ngày .

Cần tạo điều kiện kèm theo cho dê hậu bị hoạt động khoảng chừng 3 – 4 h / ngày. Đồng thời quan tâm vệ sinh chuồng trại, sàn nền thật sạch. Máng ăn, máng uống thay rửa hàng ngày, vô hiệu thức ăn cũ dư thừa .Giai đoạn hậu bị, dê thường mắc những bệnh về tiêu hóa ( tiêu chảy, chướng bụng ) do chuyển tiếp từ tiến trình bú sữa mẹ sang tự ăn thức ăn trọn vẹn. Nếu dê bị bệnh, cần phát hiện và điều trị kịp thời, thay kiểm soát và điều chỉnh lại khẩu phần thức ăn kết hợp chiêu thức thú y .

3.3. Kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng dê đực giống

Dê đực giống từ sau 3 tháng sẽ nuôi tách riêng và sẽ cho phối giống khi dê đạt 11 – 12 tháng tuổi. Dê đực nặng 50 kg sẽ cần tiêu thụ : 4 kg thức ăn tươi xanh + 1,5 kg lá cây giàu đạm + 0,4 kg thức ăn tinh .Ở tiến trình phối giống, nếu muốn phối 2 lần / ngày, bà con cần bổ trợ thêm 0,3 kg giá hoặc 1 – 2 quả trứng gà .Khi hiệu suất cao phối giống chỉ đạt được khoảng chừng dưới 60 % và tuổi của dê đã ngoài 6 năm, bà con nên thải giống và có giải pháp chuẩn bị sẵn sàng đàn giống mới từ trước đó .

3.4. Kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng dê cái sinh sản

– Dê cái mang thai

Một chu kỳ luân hồi động dục thông thường của dê cái từ 21 – 23 ngày. Nếu sau khi phối giống, dê cái không có biểu lộ động dục trở lại thì chứng tỏ dê đã mang thai. Thời gian mang thai của dê cái lê dài trung bình 145 – 157 ngày. Tuy nhiên, bà con cần chuẩn bị sẵn sàng những chiêu thức đỡ đẻ từ ngày thứ 140 .Giai đoạn mang thai, nhu yếu dinh dưỡng của dê cái tăng cao, nhất là 2 tháng cuối. Chúng chịu khó kiếm ăn, phàm ăn, tăng cân, lông mượt. Người chăn nuôi cần cung ứng đủ khối lượng và chất lượng thức ăn để dê nhiều sữa sau sinh. Nếu đàn dê chửa lần đầu, bà con nên phối hợp xoa nhẹ bầu vú để kích thích tuyến sữa .

Lượng thức ăn phân phối cho dê như sau :

• Ba tháng tiên phong : 3 – 5 kg thức ăn thô / con / ngày ; 0,3 – 0,5 kg thức ăn tinh / con / ngày .
• Hai tháng cuối : 4 – 6 kg thức ăn thô / con / ngày ; 0,4 – 0,6 kg thức ăn tinh / con / ngày .

– Dê đẻ

Người nuôi nên dự trù ngày sinh để dữ thế chủ động đỡ đẻ và chăm nom cho dê. Khi dê sắp đẻ, nhốt chuồng riêng cho từng con. Chuồng trại cần được vệ sinh thật sạch, khô ráo, kín kẽ và yên tĩnh .Trước khi dê để 7 – 10 ngày, giảm bớt khối lượng thức ăn tinh để tăng lượng sữa, tránh viêm vú .Cần có người trực dê đẻ, sẵn sàng chuẩn bị cũi, lót ổ sau sinh và một số ít dụng cụ y tế khác như : cồn iot, kéo, giẻ lau, chỉ cắt rốn cho dê con .Biểu hiện của dê chuẩn bị sẵn sàng đẻ : không dễ chịu, bầu vú căng, âm hộ sưng đỏ, bụng sa. Ở âm hộ ta thấy có dịch đặc chảy ra. Nếu như thấy Open bọng nước ối nghĩa là dê sắp đẻ. Khi nước ối vỡ, dê đẻ .Thời gian đẻ trung bình của một con dê cái là từ 1 – 4 giờ. Nếu như dê khó đẻ, đẻ ngôi ngược hoặc con bị kẹt, dê mẹ sẽ kêu la và cần sự tương hỗ. Lúc ngày, người đỡ đẻ sát khuẩn tay, đưa tay vào trong để đẩy thai theo chiều thuận. Lôi thai ra ngoài bằng cách cầm phần thân phía ngoài kéo nhẹ nhàng theo nhịp rặn của dê mẹ .Sau khi đẻ xong, để dê mẹ liếm con, đồng thời lấy khăn sạch lau khô cho dê con. Sử dụng dây chỉ thắt chặt cuống rốn cách bụng 3 – 4 cm, dùng dao sắc đã khử trùng cắt phần dây rốn bên ngoài 1 – 1,5 cm, sát trùng bằng cồn .

– Chăm sóc dê mẹ sau khi đẻ

Khi dê mẹ đã đẻ hết con, không cho dê mẹ ăn nhau thai. Lúc này, cho dê cái uống nước ấm pha thêm 0,5 % muối hoặc đường 5 – 10 %. Cung cấp không thiếu thức ăn thô, xanh, thức ăn tinh giàu dinh dưỡng cho dê mẹ .Bà con triển khai rửa sạch bầu vú và âm hộ cho dê cái. Đồng thời vệ sinh khu vực sinh đẻ thật thật sạch. Nếu phát hiện dê cái bị sưng nấm sữa thì cần chườm nước ấm và vắt sữa để không bị tắc tia sữa .

4. Những bệnh thường gặp và biện pháp phòng trị

– Bệnh viêm vú (Mastitis)

Bệnh viêm vú Open sau sinh và khi vắt sữa. Bệnh này khiến dê giảm và mất năng lực tiết sữa .Nguyên nhân là do : Vệ sinh chuồng trại chưa bảo vệ, do thao tác vắt sữa thô bạo, không đúng kỹ thuật. Cũng hoàn toàn có thể là do bầu vú bị xây xát, áp xe, tụ cầu trùng xâm nhập, dê con bú sữa không đều …Điều trị : Vắt hết sữa trong bầu vú, sử dụng vải mềm sạch để lau và chườm nước muối ấm. Nếu như trong sữa lẫn mủ, mùi hôi, cần dùng thuốc tím 1 % để thụt rửa và bơm kháng sinh .

– Bệnh sốt sữa

Nguyên nhân là do : Thiếu canxi trong máu, chính do lượng thức ăn phân phối không bảo vệ canxi cho dê cái sinh sản. Một số trường hợp dê cho hiệu suất sữa cao cũng dẫn đến hiện tượng kỳ lạ sốt sữa .Triệu chứng : Dê kém ăn, suy nhược, táo bón. Nặng dẫn đến khó vận động và di chuyển, bại liệt. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, dê cái sẽ chết .

Điều trị: Có thể tiêm ven chậm 20 – 30ml CaCl2 hoặc từ 50 – 100ml dung dịch calcium gluconat 10%.

Mời bà con theo dõi video giới thiệu mô hình trại dê boer lớn nhất Vĩnh Phúc

Trên đây là toàn bộ kỹ thuật nuôi dê sinh sản theo quy mô khép kín, an toàn sinh học, sử dụng thức ăn sạch tự chế. Chúc bà con khởi nghiệp thành công với mô hình chăn nuôi tiềm năng này.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Công Nghệ