Khắc phục nạn phá rừng dưới góc nhìn Giới không sát sanh của Phật giáo (ĐĐ. Thích Tâm Tín) – Tạp Chí Văn Hóa Phật Giáo

Tóm tắt: Nạn phá rừng đang là một vấn đề gây nhức nhối trong xã hội, không chỉ ở nước ta mà còn trên thế giới. Rừng là ngôi nhà chung của muôn loài sinh vật, là lá phổi xanh cung cấp khí oxy và điều hòa nhiệt độ Trái Đất. Vấn nạn phá rừng đã đẩy nhanh quá trình biến đổi khí hậu, gây hậu quả tiêu cực cho nhân loại và môi sinh. Phật giáo nhìn nhận rừng nói chung, cây cối nói riêng như một chủ thể có sinh mệnh đáng được tôn trọng và bảo vệ. Từ đó, Phật giáo khuyến khích người Phật tử và mọi người giữ gìn Giới bất sát, đối trị tham – sân – si và xem đây là cơ sở, nền tảng để giải quyết triệt để nạn phá rừng, mang lại an lạc, lợi ích cho xã hội.

Từ khóa : phá rừng, giới không sát sinh, cư sĩ .

DẪN NHẬP

Rừng là nguồn tài nguyên thiên nhiên quan trọng đối với mỗi địa phương, quốc gia và thế giới, là yếu tố căn bản không thể thiếu cho sự tồn vong của Trái Đất, nhân loại và muôn loài. Nhưng dường như con người đã can thiệp quá nhiều vào sự tồn tại của rừng, khiến chúng dần biến mất trên quả địa cầu này. Phá rừng không còn là vấn đề của một quốc gia, vùng lãnh thổ mà là vấn đề đáng báo động trên toàn cầu. Trước sự biến động của khí hậu, môi trường diễn biến ngày một phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống con người lẫn động – thực vật, trong đó, một phần nguyên nhân chính là rừng bị tàn phá nghiêm trọng và mất kiểm soát.

Bạn đang đọc: Khắc phục nạn phá rừng dưới góc nhìn Giới không sát sanh của Phật giáo (ĐĐ. Thích Tâm Tín) – Tạp Chí Văn Hóa Phật Giáo

Phật giáo là một tôn giáo tôn trọng sự sống và sự xuất hiện của vạn pháp, bởi hiểu rõ mọi nhân duyên của sự hiện hữu đều có mối quan hệ mật thiết với nhau. Với mạng lưới hệ thống giáo lý thâm thúy, siêu việt nhưng lại không xa rời đời sống thực tiễn, giới luật Phật giáo có vai trò không nhỏ trong việc thiết kế xây dựng kỷ cương và mẫu hình đạo đức nhân bản. Một trong năm điều đạo đức cơ bản của người con Phật chính là Giới không sát sanh ( Giới bất sát ). Giới luật này không chỉ có giá trị so với người đệ tử Phật mà còn có giá trị ở mọi lúc, mọi nơi, mọi giới và mọi thời đại. Ngày nay, lời Đức Phật dạy lại thiết yếu hơn bất kể khi nào, trong khunh hướng quốc tế đang rơi vào khủng hoảng cục bộ về biến hóa khí hậu, xung đột, căng thẳng mệt mỏi leo thang, ô nhiễm thiên nhiên và môi trường, nạn phá rừng … thì giá trị lại càng thêm giá trị. Những vấn nạn này cần được nhìn nhận một cách thực tiễn dưới góc nhìn thế giới quan Phật giáo để hoàn toàn có thể có những phương hướng xử lý hiệu suất cao .

THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN NẠN PHÁ RỪNG

Thực trạng

Tình trạng mất rừng ở nước ta dù đã được khắc phục phần nào nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp. Theo báo cáo giải trình của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, trong năm 2018, lực lượng tính năng đã phát hiện trên 12.900 vi phạm pháp lý về rừng. Theo Tổng cục Lâm nghiệp ( Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ), độ bao trùm ở nước ta hiện còn chưa đến 40 %, diện tích quy hoạnh rừng nguyên sinh còn khoảng chừng 10 % ; chỉ hơn 5 năm ( 2012 – 2017 ), diện tích quy hoạnh rừng tự nhiên bị mất do chuyển mục tiêu sử dụng rừng tại những dự án Bất Động Sản được duyệt chiếm 89 % tổng diện tích quy hoạnh rừng giảm ; còn lại là do phá rừng trái pháp lý làm mất 11 % [ 1 ]. Còn trên quốc tế, trong năm 2021 có 3,75 triệu ha rừng đã bị tàn phá, nghĩa là mỗi phút có diện tích quy hoạnh tương tự 10 sân bóng đá đã biến mất trong những khu rừng nhiệt đới gió mùa nguyên sinh [ 2 ] .
Với tỷ suất rừng bị tàn phá bởi con người hay vạn vật thiên nhiên tác động ảnh hưởng là điều mà con người lúc bấy giờ không hề lơ là. Sự tàn phá rừng của con người trong những quy trình tiến độ gần đây vẫn ở mức cao và chưa có tín hiệu giảm, lại thêm nắng nóng lê dài, nhiệt độ khí hậu tăng cao cũng là tác nhân dẫn đến nhiều vụ cháy rừng .

Nguyên nhân

Nguyên nhân nào dẫn đến con người tàn phá rừng, tổn hại đến môi trường tự nhiên như vậy ? Có nhiều nguyên do dẫn đến rừng bị tàn phá nghiêm trọng, hoàn toàn có thể liệt kê như sau :
Nguyên nhân khách quan : Nhiều khu công trình, cơ sở sản xuất, khu công nghiệp ngày càng nhiều, cần có nhiều diện tích quy hoạnh để lan rộng ra sản xuất và tăng trưởng kinh tế tài chính ; Thị phần kinh doanh gỗ có nhu yếu ngày càng cao ; Phá rừng để làm những nhà máy sản xuất, nhất là thủy điện .
Nguyên nhân chủ quan : Lòng tham của con người ; muốn kiếm tiền, doanh thu ; Thiếu hiểu biết về vai trò của rừng, pháp lý trong nghành nghề dịch vụ khai thác rừng ; Một số hủ tục và hoạt động và sinh hoạt phá rừng để canh tác chưa được cải biến kịp thời .

Sự tác động đến môi trường và đời sống nhân loại

Rừng được xem là những “ xí nghiệp sản xuất ” phân phối khí oxy cho khí quyển, là nền tảng sự sống cho Trái Đất và là nơi dự trữ nguồn nước cao nhất. Việc khai thác, chặt phá cây cối bữa bãi, tàn phá rừng dẫn đến tác động ảnh hưởng không nhỏ đến con người, động thực vật và khí quyển Trái Đất .
Về khí quyển Trái đất : Tạo nên sự chênh lệch về lượng khí thải độc do sự lan rộng ra sản xuất ồ ạt của những khu công nghiệp, xí nghiệp sản xuất. Hoạt động công nghiệp ngày càng cao, tạo lượng bụi khí mịn trong không khí cao, nhất là những khí độc như : CO2, NO, SO2 và 1 số ít khí khác có nồng độ ít hơn như : HCl, NO2, N2O và SO3. Chính điều này đã làm cho khí hậu Trái Đất ngày càng nóng lên, ngày càng tăng thiên tai bão lũ. Khi rừng bị hủy hoại thì không hề dự trữ nước, tạo nên xói mòn, sụt lún đất, lũ lụt, hạn hán, thiên tai sẽ diễn ra ngày một phức tạp hơn .
Về động – thực vật : Rừng là nơi trú ẩn, là nhà của những loài động – thực vật, tạo nên sự cân đối thiết yếu của môi sinh. Tuy nhiên, khi rừng bị hủy hoại, khiến ngôi nhà của chúng không còn, động vật hoang dã không còn nơi ở và tuyệt chủng, những loài thực vật dần biến mất vì hệ sinh thái và môi trường tự nhiên ở đó không còn tương thích nữa .
Đối với con người : Rừng bị hủy hoại thì thiếu lượng oxy trong không khí, không khí bị ô nhiễm vì những chất độc do hoạt động giải trí công nghiệp xả thải, nhiều loại bệnh về hô hấp và những bệnh nguy hại có điều kiện kèm theo bùng phát gây hại cho trái đất. Sức khỏe và tuổi thọ con người bị rình rập đe dọa. Lũ lụt, hạn hán làm thiệt hại cả người và của .
Đối với xã hội : Tạo sức ép trong việc trấn áp hành vi chống phá rừng, phát sinh kinh phí đầu tư cho việc hồi sinh rừng, tái tạo rừng …
Phá rừng đang là điểm trung tâm so với con người và cả trái đất, cần có những giải pháp tương thích để trấn áp việc khai thác rừng tương thích vì rừng có sự tác động ảnh hưởng không nhỏ so với quả đât và Trái Đất. Phật giáo có mối quan hệ mật thiết so với đời sống con người, vạn vật thiên nhiên, việc bảo vệ rừng cũng là một nghĩa vụ và trách nhiệm của Phật giáo trong ý thức hệ đạo đức. Vì vậy, năm điều đạo đức cơ bản ( Ngũ giới ) của người Phật tử tại gia, giới tiên phong đó chính là giới không sát sanh ( Giới bất sát ), và giới này cũng thuộc về giới luật của người con Phật ( xuất gia và tại gia ) .

QUAN ĐIỂM PHẬT GIÁO VỀ NẠN PHÁ RỪNG THÔNG QUA GIỚI KHÔNG SÁT SANH

Vai trò của rừng trong Phật giáo

Sự vĩ đại của vạn vật thiên nhiên luôn gắn liền với cuộc sống Đức Phật, như : Đản sanh dưới cây Vô-ưu trong vườn Lâm-tỳ-ni ; Tầm đạo sáu năm trong rừng Khổ Hạnh ( Khổ Hạnh lâm ) ; Thành đạo dưới cây Bồ-đề và nhập Niết-bàn dưới cây Sa-la tại rừng Sa-la thuộc thành Câu-thi-na … Điều này dẫn chứng, trước và sau khi Đức Phật thành đạo, Ngài luôn thân mật vạn vật thiên nhiên, yêu vạn vật thiên nhiên. Nhất là trong quy trình tu tập và hoằng pháp cho những ai có duyên đều tại những khu rừng, như rừng Đại Lâm, rừng Trúc, vườn Kỳ Thọ – Cấp Cô Độc, núi Linh Thứu … “ Này Bà-la-môn, Ta tự quán sát Ta có từ tâm như vậy, Ta cảm thấy lòng tự tín được xác chứng hơn, khi sống trong rừng núi ” [ 3 ] .

Do vậy, Ngài thường dạy những đệ tử hãy tìm nơi thanh vắng, tại những khu rừng, dùng tư duy tu để thực hành thực tế thiền định, tùy theo nền tảng và trình độ mà quán những đề mục khác nhau mà thành tựu đạo hạnh, như trong Pháp Cú, kệ 98, 99 đề cập :
“ Làng mạc hay rừng núi
Thung lũng hay đồi cao ,
La Hán trú chỗ nào ,
Đất ấy thật khả ái .
Khả ái thay núi rừng ,
Chỗ người phàm không ưa ,
Vị ly tham ưa thích ,
Vì không tìm dục lạc ” [ 4 ] .
Hay trong Kinh Trung A-hàm, Ngài chứng minh và khẳng định rằng : “ Tỳ kheo nương vào một khu rừng để ở. Vị ấy nghĩ rằng : ‘ Ta nương vào khu rừng này để ở. Hoặc không có chánh niệm sẽ được chánh niệm ; tâm chưa định sẽ được định ; nếu chưa giải thoát sẽ được giải thoát, những lậu chưa diệt tận sẽ được diệt tận ; chưa chứng đắc Niết-bàn an ổn vô thượng thì sẽ chứng đắc Niết-bàn ” [ 5 ]. Đồng thời, Đức Phật cũng trải qua những ví dụ tương quan đến khu rừng để chỉ dạy cho đệ tử xuất gia và tại gia tu tập đúng pháp và thăng quan tiến chức trên bước đường tâm linh : “ Chư Tỳ kheo, cũng như gần một thôn làng hay thị xã nhỏ, có ngôi rừng cây Sa-la lớn, ngôi rừng bị những cây leo y lan ( cây làm dầu thu đủ ) bao trùm. Có một người đến khu rừng này, muốn quyền lợi cho ngôi rừng, muốn niềm hạnh phúc, muốn an ổn khỏi những ách phược ( cho ngôi rừng ). Người ấy chặt đứt những nhành cây cong thiếu hẳn sinh lực, vất chúng ra khỏi ( ngôi rừng ), quét dọn trong rừng thật sạch. Người ấy săn sóc kỹ lưỡng những nhánh cây Sa-la thẳng thắn, khéo mọc. Chư Tỳ kheo, sau một thời hạn, ngôi rừng như vậy được trưởng thành, hưng thịnh, vững mạnh. Cũng vậy, này những Tỳ kheo, những ông hãy từ bỏ bất thiện, hãy nỗ lực so với những thiện pháp, như vậy những người mới thành tựu sự trưởng thành, hưng thịnh, vững mạnh trong Pháp, Luật này ” [ 6 ] .
Như vậy, rừng hay cây cối, vạn vật thiên nhiên đều có vai trò to lớn của nó, là một ngôi nhà chung cho xã hội, là nơi tu tập của Đức Phật và những hàng Sa-môn, Bà-la-môn và nơi đó thật khả ái so với những ai thích sống đời sống ly tham, ly ác bất thiện pháp. Vai trò của rừng không những được Đức Phật nói trong tầm cỡ mà trong giới luật, Ngài cũng đã chế định cho chúng đệ tử .

Giới không sát sanh

Phá rừng là hành vi chặt phá cây rừng, làm cho cây không còn sự sống, hay nói cách khác đó chính là hình thức đoạt mạng sống của cây. Phật giáo lấy tâm từ bi ban vui cứu khổ. Trong niềm tin ấy, không phải dừng lại giữa con người với con người, mà so với tổng thể sự vật hiện tượng kỳ lạ đã đang và sẽ xuất hiện trong đời sống. Tâm từ bi không còn nằm trong số lượng giới hạn sự tự nguyện mà Đức Phật đã làm ý thức từ bi này thành giới luật của người con Phật, cũng là một trong năm điều đạo đức cơ bản của người Phật tử tại gia – Giới bất sát ( không sát sanh ) .
Ngũ giới là nền tảng tu tập của người Phật tử tại gia : Không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu. Giới bất sát trong Phật giáo được hiểu là không được đoạt mạng sống của những sự sống, nhất là không được giết người. Trong hành vi giết người, tùy theo mỗi ý chí, hành vi dẫn đến người kia không còn mạng sống nữa mà cũng có những mức phạm tội khác nhau, nặng nhất là tội Ba-la-di ( không hề cứu chữa, không hề sám hối – tội đoạn đầu ). “ Tỳ kheo nào, cố ý tự tay dứt sinh mạng người, cầm dao đưa người, khen ngợi sự chết, khuyến khích cho chết, nói : ‘ Này nam tử, ích gì đời sống xấu ác này, thà chết còn hơn sống ! ’. Với tâm tư duy như vậy, dùng mọi phương tiện đi lại khen ngợi sự chết, khuyến khích cho chết ; Tỳ kheo ấy là kẻ ba-la-di, không được sống chung ” [ 7 ] .
Việc giết người là trọng tội, giới bất sát được Đức Phật chế định không phải trên niềm tin tự nguyện mà nên giữ gìn một cách cẩn trọng, trang nghiêm. Bởi lẽ giới không được giết người không dừng lại nơi đức tin tôn giáo mà là một trong những trọng tội được pháp luật trần gian pháp luật và xử phạt nghiêm minh. Giới bất sát không dừng lại ở việc không được giết người, mà ngay cả cây, cỏ cũng được Đức Phật không cho quý trọng : “ Nếu Tỳ kheo phá hoại mầm sống của cây, phá thôn của quỷ, thì phạm Ba-dạ-đề ” [ 8 ]. Trong giới này, Đức Phật dạy cho hàng đệ tử xuất gia cũng như những người tịnh nhân ( cư sĩ tập sự ) khi chặt cây với mục tiêu quét dọn ngăn nắp, thật sạch, trang nghiêm nơi hoạt động và sinh hoạt để không phạm tội : “ Một lần dùng phương tiện đi lại sai người cắt một ngày, thì phạm một tội Ba-dạ-đề. Nếu giữa chừng nói : “ Cắt nhanh lên ”, thì cứ một lần nói phạm một tội Ba-dạ-đề. Tất cả bốn trường hợp kia như phá, đập nát, đốt, lột vỏ, hoặc tự mình làm, hoặc sai người làm cũng phạm tội như vậy. Nếu vì Tăng làm tri sự, nhất thiết không được bảo tịnh nhân như : “ Cắt cây này, phá cây này, đập nát cây này, lột vỏ cây này ”. Nếu nói như thế thì phạm tội. Do đó chỉ nên nói : “ Hãy biết cây ấy, hãy làm sạch cây ấy ”, nói như vậy không có tội ” [ 9 ] .
Trong tích truyện Kinh Pháp Cú, Phẩm sân hận có nói : Nhân vì muốn xây thất cho riêng mình mà một thầy Tỳ kheo đã chặt đốn cây có vị nữ Thọ thần và đứa con ở, vì có sự kính trọng và biết kìm chế nên Thọ thần không giết hại vị Tỳ kheo đã chặt cây mà đi bạch với Đức Phật. Nhân đó, Ngài đã chế giới : “ Không được chặt đốn cây cối ” .
Trong khoa học, rất nhiều điều tra và nghiên cứu đã chứng tỏ những loài cây cối đều có phản ứng tương tự với những ý nghĩ và hành vi của con người hay tác nhân có sự ảnh hưởng tác động đến chúng : “ Vào một ngày tháng 2 năm 1966, chuyên viên phát hiện nói dối Cục tình báo Trung ương Mỹ ( CIA ) Cleve Backster trong khi cao hứng đã nối máy dò nói dối với những chiếc lá của cây huyết dụ ( 1 loại cây thuộc chi Huyết Giác Dracaena ) và tưới nước vào gốc cây. Khi tưới từ từ từ gốc cây lên thì ông kinh ngạc phát hiện trên bản vẽ của máy dò nói, bút điện tử tự động hóa ghi lại một đồ hình răng cưa không phải hướng lên trên mà là hướng xuống dưới. Loại đồ hình này rất giống với loại đồ hình mà máy vẽ ra lúc người ta vui mừng kích động ! ” [ 10 ] .
Giới không sát sanh này không chỉ ngăn ngừa việc giết hại bằng hình tướng trải qua tay, chân hay bằng vũ khí, dẫn đến đối tượng người tiêu dùng chấm hết sự sống mà còn ngăn ngừa không được giết ngay cả trong tâm lý, và bằng lời nói. Qua Giới bất sát này, Đức Phật không những không cho hàng đệ tử của Ngài không được giết người, mà cũng phải tôn trọng sinh mệnh của cây xanh .

NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN SỰ PHÁ RỪNG VÀ HỆ QUẢ VỀ NGHIỆP

Như trên đã trình bày, có những nguyên nhân thuộc về chủ quan và khách quan dẫn đến nạn phá rừng. Con người không phải là một thực thể duy nhất tồn tại và muốn tồn tại, mà các sự vật hiện tượng đều chung tồn tại, cùng muốn tồn tại, trong đó, cỏ cây, hoa lá, biểu tượng chính là rừng đều tồn tại và muốn tồn tại. Đây được xem là mối quan hệ không thể tách rời trong tiến trình của sự sống, Phật giáo gọi đó là Duyên sinh. Vì vậy sự có mặt của sự vật hiện tượng này có sự tác động, ảnh hưởng đến sự có mặt của các sự vật hiện tượng kia. Rừng là một đại diện, là biểu tượng cho sự sống. Có ảnh hưởng to lớn đến sự sống Trái đất, muôn loài nói chung và con người nói riêng. Rừng không những là nơi cung cấp khí oxy mà còn là nhà ở cho các loài động thực vật, là nơi dự trữ nguồn nước quý giá cho sinh môi… Con người vì lòng tham, thấy lợi ích trước mắt mà không thấy được lợi ích lâu dài của rừng nên đã khai thác một cách bừa bãi. 

Phật giáo cho rằng, mọi hành vi bất thiện phát khởi đều từ lòng tham con người “ Tham là căn bổn bất thiện, sân là căn bổn bất thiện, si là căn bổn bất thiện ” [ 11 ], danh lợi khiến tâm con người trở nên độc lạ. Nguồn lợi từ gỗ mang lại cho họ có số tiền lớn, nhất là những loại gỗ quý, thế cho nên, việc chặt phá rừng là điều khó tránh khỏi. Hay vì những mục tiêu khác, nguyên do sâu xa cũng xuất phát từ lòng tham, sân và sự thiếu hiểu biết mà ra. Việc chặt phá rừng dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về mặt hiện tượng kỳ lạ ; con người và xã hội. Trong Phật giáo, hành nghiệp này dẫn đến những hệ quả nhất định của nó so với người tạo tác .

HỆ QUẢ CỦA HÀNH VI TÀN PHÁ RỪNG THEO PHẬT GIÁO

Xem thêm: Đánh giá Samsung Galaxy M51: Pin rất khủng, màn hình đẹp, giá rẻ

Về mặt pháp luật, khi khai thác và phá rừng trái phép, trái với quy định Luật Bảo vệ và tăng trưởng rừng số 29/2004 / QH11 thì tùy mức độ vi phạm mà xử phạt theo những lao lý được pháp luật khác nhau. Mức phạt hành chính hành vi phá rừng trái pháp lý được pháp luật tại Điều 20 Nghị định 35/2019 / NĐ-CP với mức phạt từ 300.000 đồng đến 200.000.000 đồng .
Trong thế giới quan Phật giáo, mỗi hành nghiệp bất thiện khi tạo tác có chủ đích, có sự tác ý của chủ thể vào đối tượng người dùng, thì hành nghiệp kia đã kết thành tội cố ý và chịu những hệ quả xấu đi do nguồn năng lượng xấu đi đó tạo ra. Trong việc chặt phá cây cối, điều này được xét vào giới không được sát sanh, tuy mức độ không nặng như giết người, nhưng hành nghiệp này vẫn bị Đức Phật quở trách và chế thành giới luật để chúng đệ tử theo đó thực hành thực tế. Người đệ tử Phật thực hành thực tế việc chặt phá rừng không đúng pháp lý sẽ bị người dân chê trách, bị xã hội lên án, chịu sự ảnh hưởng tác động theo hình phạt được pháp lý lao lý. Điều này gây tác động ảnh hưởng không nhỏ đến danh dự, uy tín của Phật giáo .
Khi thực thi hành vi chặt phá rừng trái pháp lý sẽ tạo ra tâm bất thiện, bởi đó là hành vi trái pháp lý, phạm vào giới bất sát ( không sát sanh ) và giới không trộm cướp ( không cho mà lấy ), điều này làm cho ý thức chủ thể hoang mang lo lắng, lo ngại và không an tâm. Giới văn ghi rõ : “ Tỳ kheo nào, nơi thôn xóm hay chỗ trống vắng, với tâm trộm cắp, lấy vật không được cho. Tùy theo vật không được cho mà lấy, hoặc bị vua hay đại thần của vua bắt, hoặc giết, hoặc trói, hoặc đuổi ra khỏi nước, rằng : “ Ngươi là giặc, ngươi ngu si, ngươi không biết gì. ’ Tỳ kheo ấy là kẻ Ba-la-di, không được sống chung ” [ 12 ]. Hoặc : “ Nếu Tỳ kheo ở nơi xóm làng, chỗ vắng vẻ, của người ta không cho mà lấy trộm đủ số ( pháp luật ) thì phạm tội Ba-la-di không được sống chung ( với Tăng chúng ) ” [ 13 ]. Hay giới cho người Phật tử tại gia : Từ cây kim, ngọn cỏ, người ta không cho thì không được lấy. Việc phá rừng sẽ đưa đến những hệ quả tệ hại về thiên nhiên và môi trường, tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất con người và trái đất .
Như vậy, khi triển khai hành vi phá rừng sẽ phạm vào hai giới ; giới không sát sanh và giới không trộm cắp. Họ sẽ bị lao lý xử phạt, người giữ giới thanh tịnh không hoan hỷ, không cho ở chung, bị người khác chê trách và danh dự, uy tín bị ảnh hưởng tác động hoặc không còn gì. Nhìn sâu xa hơn, việc phá rừng chặt cây hại mạng sẽ tạo nên nhân không tốt, trong tương lai cũng sẽ nhận lại những quả không tốt. Ý hành, thân hành và khẩu hành sẽ đưa đến những nghiệp duyên nhất định. Khi có hành sanh khởi, chúng sẽ tích tập trong tàng thức, tàng thức này là kho chứa những thức, những hành nghiệp do chủ thể tạo tác, khi đủ duyên chúng sẽ tạo ra những hành nghiệp tương ứng. Vì vậy, khi tạo ra nguồn năng lượng xấu đi chắc như đinh sẽ có sự chuyển tiếp xấu đi trong tương lai. Phật giáo gọi là Nhân-duyên-quả, cũng gọi là Nghiệp thức .

PHƯƠNG PHÁP KHẮC PHỤC

Người đệ tử Phật phải hiểu rõ mối nhân duyên giữa những sự vật hiện tượng kỳ lạ, thực chất của sự sống là sự cộng sinh, cộng tồn. Pháp Duyên khởi là một mạng lưới hệ thống triết học thâm thúy, mang tính logic cao vượt mọi ngôn từ, thời hạn và nơi chốn. Ngoài việc đề cập đến sự sinh khởi của vạn pháp thì pháp Duyên khởi cho thấy mối quan hệ ngặt nghèo giữa những sự vật hiện tượng kỳ lạ với nhau. Đó chính là mối đối sánh tương quan, hỗ tương trong sự sinh, trụ, dị, diệt. Người con Phật phải thấy được lý Duyên sinh mới hoàn toàn có thể trấn áp được hành vi, việc làm của mình tương thích với lời Đức Phật dạy, làm an vui cho mình và cho người .
Chuyển biến tâm ý của con người về tham, sân, si đều xuất phát từ sự vô minh, dẫn đến chấp ngã, chấp pháp, tham cầu về mình, thấy lợi trước mắt mà không cần chăm sóc đến yếu tố chung, số đông ; thấy được nguồn lợi từ rừng mà quên đi mối đe dọa khôn lường khi phá rừng một cách bừa bãi. Do đó, Đức Phật đã chỉ cho chúng sanh hãy sống với tâm lượng Từ-bi-hỷ-xả và thực tập chiêu thức quán vô ngã, vô thường, không có cái gì là của mình, từ đó sống có nghĩa vụ và trách nhiệm và làm quyền lợi chung nhất : “ Do vậy, này những Tỳ kheo, bất kể những pháp nào, quá khứ, tương lai, hiện tại, nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần ; tổng thể sắc pháp là : “ Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi, ” cần phải như thật quán với chánh trí tuệ ” [ 14 ]. Ngoài ra, đệ tử Phật phải thực hành thực tế giới luật – giới không sát sanh và giới không trộm cắp, thì hành vi phá rừng, chặt đốn cây cối cũng được hạn chế, mang lại quyền lợi thiết thực trong hiện tại lẫn tương lai .
Theo lời Đức Phật dạy trong Kinh Tăng Chi Bộ : “ Trồng cây cho ta bóng mát, ngoài việc thanh lọc không khí, còn bảo tồn toàn cầu, đó là điều lợi lạc cho toàn bộ mọi người và cho cả bản thân ta ”, Phật giáo đã có những chương trình trồng rừng mang tầm kế hoạch, như : “ Chương trình chung tay trồng rừng Nước Ta là sáng tạo độc đáo của Trung tâm Phát triển Thế giới thêm xanh mở ra thời cơ để mỗi tất cả chúng ta hoàn toàn có thể góp phần một phần của mình cùng với chương trình trồng rừng của nhà nước nhằm mục đích đem lại sự tăng trưởng vững chắc. Chương trình được Trung ương GHPGVN sát cánh, bảo trợ, và đặc biệt quan trọng là những góp sức của những họa sỹ đã trao tặng những tác phẩm hội họa đặc biệt quan trọng được LocalArt tổ chức triển khai ra mắt và sẽ dành hàng loạt giá trị của hơn 100 tác phẩm này cho chương trình chung tay trồng rừng Nước Ta ” [ 15 ] .
Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm ( Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. TP.HN ) đã lôi kéo mọi người trồng cây xanh, bảo vệ thiên nhiên và môi trường : “ Nhân đây chúng tôi cũng xin thưa, giáo lý của đạo Phật là nghiêm cấm việc chặt cây. Chặt cây cũng bị coi là sát sinh. Lời di chúc của Đức Phật trước khi rời cõi đời này là không được chặt cây cối, phá hoại núi rừng. Cây cối cho ta sự sống, che mát, nên cấm tuyệt đối việc chặt cây ” [ 16 ] .
Với chiêu thức đơn cử, đường lối rõ ràng và sự tuyên truyền đúng mực thì việc phá rừng sẽ được giảm thiểu. Ngoài việc tuyên truyền trên truyền thông báo chí, cần phải có những giải pháp, hành vi đơn cử. Thực hiện trang nghiêm luật bảo vệ và khai thác rừng trải qua Thông tư của Bộ Lâm Nghiệp Hướng dẫn triển khai Nghị định 14 / CP của nhà nước phát hành pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong nghành nghề dịch vụ quản trị và bảo vệ rừng do Quốc hội phát hành. Có những chủ trương tương hỗ cho đồng bào dân tộc bản địa và vùng ven rừng sẽ giảm thiểu tỷ suất phá rừng để hoạt động và sinh hoạt sản xuất .
Những giải pháp khắc phục theo giáo lý Phật giáo sẽ đi từ trong ra ngoài. Nghĩa là nâng cao sự hiểu biết và sự nhận thức rõ ràng của quần chúng nhân dân trải qua luật Nhân quả, Duyên sinh, đặc biệt quan trọng là giới không sát sanh từ con người đến mọi loài. Đây được xem là giải pháp hữu hiệu giúp người dân tự giác bảo vệ rừng, bảo vệ thiên nhiên và môi trường. Phật giáo bằng những việc làm đơn cử sẽ góp thêm phần tích cực tham gia vào việc bảo vệ rừng một cách hiệu suất cao và vĩnh viễn .

KẾT LUẬN

Trước vấn nạn phá rừng, con người cần phải tự mình nhìn lại và cần có những phương hướng, giải pháp nhất định. Con người vì lòng tham và doanh thu trước mắt đã vô tình làm tổn thương đến lá phổi xanh của Trái Đất, đang làm tổn thương chính đời sống của mình. Vì rừng chính là nguồn sống không riêng gì của con người mà còn của muôn loài. Việc phá rừng nghiêm trọng như vậy, nếu không có sự nhìn nhận đúng mức và giải pháp tương thích sẽ khiến con người gặp nhiều khó khăn vất vả hơn để hồi sinh rừng, bảo vệ môi trường tự nhiên, bầu khí quyển, Trái Đất .
Thấy được quyền lợi và sự tác động ảnh hưởng của rừng, Quốc hội đã đưa ra 1 số ít nghị quyết, thông tư tương quan đến bảo vệ và khai thác rừng, từ đó hoàn toàn có thể giúp người dân ý thức được vai trò và nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi cá thể, tổ chức triển khai khi khai thác và sử dụng đất rừng tương thích. Phật giáo không xa rời đời sống trong thực tiễn, trải qua giới không sát sanh, ngoài việc cấm không giết người thì giới này cũng đề cập đến việc tôn trọng mạng sống của hoa lá, cây cối, không được xâm phạm làm tổn hại mạng sống của chúng. Bên cạnh đó, triết lý Phật giáo cho chúng sanh có những giáo lý và giải pháp để tu tập, ý thức rõ đời sống này là sự cộng sinh, có sự tương tác và ảnh hưởng tác động lẫn nhau. Vì vậy, bảo vệ rừng chính là bảo vệ sự sống của con người và Trái Đất. Bên cạnh những triết lý mang tính nhân văn, người đệ tử Phật hành vi nhanh gọn, kịp thời và đơn cử, tham gia tích cực vào công tác làm việc bảo vệ tài nguyên vạn vật thiên nhiên, bảo vệ rừng, khuyến khích trồng cây tại những tự viện, nơi công cộng vì một Nước Ta xanh, một quốc tế trong lành .

Chú thích:

* ĐĐ. Thích Tâm Tín – Học viên Cao học Phật học khóa V tại Học viện Phật giáo Nước Ta tại TP. Hồ Chí Minh
[ 1 ] Tú Lê ( 2020 ), “ Nạn phá rừng tại Nước Ta đang ngày càng ở mức báo động ”, Nguồn : https://moitruongvaxahoi.vn/nan-pha-rung-tai-viet-nam-dang-ngay-cang-o-muc-bao-dong-1408364253.html, truy vấn ngày 19/8/2022 .
[ 2 ] Hoa Lan ( 2022 ), “ Nạn phá rừng trên quốc tế vẫn tiếp nối mặc kệ cam kết tại COP26 ”, Báo Nhân dân, https://nhandan.vn/nan-pha-rung-tren-the-gioi-van-tiep-dien-bat-chap-cam-ket-tai-cop26-post695024.html, truy vấn ngày 20/11/2022
[ 3 ] Thích Minh Châu ( dịch, 2012 ), Kinh Trung Bộ 1, 4. Kinh Sợ Hãi Và Khiếp Đảm, Nxb. Tôn giáo, TP.HN, tr. 39 .
[ 4 ] Thích Minh Châu ( dịch, 1999 ), Kinh Tiểu Bộ 1, Pháp Cú, Viện điều tra và nghiên cứu Phật học Nước Ta, TP. Hồ Chí Minh, tr. 51 .
[ 5 ] Tăng-Già-Đề-Bà : Hán dịch, Tuệ Sỹ : Việt dịch ( 2008 ), Kinh Trung A-Hàm Tập 1, 107. Kinh Lâm ( I ), Nxb. Tôn giáo, Thành Phố Hà Nội, tr. 813 .
[ 6 ] Thích Minh Châu ( dịch, 2012 ), Kinh Trung Bộ 1, 21. Kinh Ví Dụ Cái Cưa, Nxb. Tôn giáo, Thành Phố Hà Nội, tr. 165 .
[ 7 ] Phật-Đà Da-Xá và Trúc-Phật-Niệm ( Hán dịch ), Thích Đỗng Minh ( Việt dịch, 2013 ), Luật Tứ Phần 1, Chương I : Ba-La-Di, Nxb. Phương Đông, TP. Hồ Chí Minh, tr. 56 .
[ 8 ] Phật Đà Bạt Đà La – Sa Môn Pháp Hiển ( Hán dịch ), Thích Phước Sơn ( Việt dịch, 2011 ), Luật Ma Ha Tăng Kỳ tập 2, 11. Giới : Chặt Phá Cây Sống, Nxb. Tôn giáo, TP.HN, tr. 123 .
[ 9 ] Phật Đà Bạt Đà La – Sa Môn Pháp Hiển ( Hán dịch ), Thích Phước Sơn ( Việt dịch, 2011 ), Luật Ma Ha Tăng Kỳ tập 2, 11. Giới : Chặt Phá Cây Sống, Nxb. Tôn giáo, Thành Phố Hà Nội, tr. 126 .
[ 10 ] Nguyễn ( 2018 ), 5 thí nghiệm cho thấy cây cối cũng có tri giác và xúc cảm, Nguồn : https://mialab.vn/5-thi-nghiem-cho-thay-cay-coi-cung-co-tri-giac-va-cam-xuc, truy vấn ngày 18/8/2022 .
[ 11 ] Thích Minh Châu ( dịch, 2012 ), Kinh Trung Bộ 1, 9. Kinh Chánh Tri Kiến, Nxb. Tôn giáo, TP. Hà Nội, tr. 75 .
[ 12 ] Phật-Đà Da-Xá và Trúc-Phật-Niệm ( Hán dịch ), Thích Đỗng Minh ( Việt dịch, 2013 ), Luật Tứ Phần tập 1, Chương I : Ba-La-Di, Nxb. Phương Đông, TP. Hồ Chí Minh, tr. 38 .
[ 13 ] Phật Đà Bạt Đà La – Sa Môn Pháp Hiển ( Hán dịch ), Thích Phước Sơn ( Việt dịch, 2011 ), Luật Ma Ha Tăng Kỳ – Tập 1, 2. Giới : Trộm Cắp, Nxb. Tôn giáo, TP. Hà Nội, tr. 99 .
[ 14 ] Thích Minh Châu ( dịch, 2012 ), Kinh Trung Bộ 1, 22. Kinh Ví Dụ Con Rắn, Nxb. Tôn giáo, TP.HN, tr. 183 .
[ 15 ] Hoàng Tuấn – Cẩm Vân ( 2019 ), GHPGVN phối hợp hoạt động phủ xanh rừng, Nguồn : https://giacngo.vn/ghpgvn-phoi-hop-van-dong-phu-xanh-rung-post48853.html, truy vấn ngày 19/8/2022 .
[ 16 ] Võ Hải ( 2017 ), Đại biểu Quốc hội nên cấm tuyệt đối việc chặt cây, Nguồn : https://vnexpress.net/dai-bieu-quoc-hoi-nen-cam-tuyet-doi-viec-chat-cay-3596434.html, truy vấn ngày 17/08/2022 .

Tài liệu và tham khảo

1. Phật Đà Bạt Đà La – Sa Môn Pháp Hiển ( Hán dịch ), Thích Phước Sơn ( Việt dịch, 2011 ), Luật Ma Ha Tăng Kỳ ( tập 2 ), Nxb. Tôn giáo, Thành Phố Hà Nội .
2. Phật Đà Bạt Đà La – Sa Môn Pháp Hiển ( Hán dịch ), Thích Phước Sơn ( Việt dịch, 2011 ), Luật Ma Ha Tăng Kỳ ( tập 1 ), Nxb. Tôn giáo, TP.HN .
3. Phật-Đà Da-Xá và Trúc-Phật-Niệm ( Hán dịch ), Thích Đỗng Minh ( Việt dịch, 2013 ), Luật Tứ Phần 1, Nxb. Phương Đông, TP. Hồ Chí Minh .
4. Tăng-Già-Đề-Bà ( Hán dịch ), Tuệ Sỹ ( Việt dịch, 2008 ), Kinh Trung A-Hàm tập 1, Nxb. Tôn giáo, Thành Phố Hà Nội .
5. Thích Minh Châu ( dịch, 1999 ), Kinh Tiểu Bộ 1, Viện điều tra và nghiên cứu Phật học Nước Ta, TP. Hồ Chí Minh .
6. Thích Minh Châu ( dịch, 2012 ), Kinh Trung Bộ 1, Nxb. Tôn giáo, TP.HN .
7. Hoàng Tuấn – Cẩm Vân ( 2019 ), GHPGVN phối hợp hoạt động phủ xanh rừng, https://giacngo.vn/ghpgvn-phoi-hop-van-dong-phu-xanh-rung-post48853.html. Truy cập ngày 19/8/2022 .

8. Nguyễn (2018), 5 thí nghiệm cho thấy cây cối cũng có tri giác và cảm xúc, https://mialab.vn/5-thi-nghiem-cho-thay-cay-coi-cung-co-tri-giac-va-cam-xuc. Truy cập ngày 18/8/2022.

Xem thêm: Thông tư 30/2022/TT-BTC hướng dẫn cơ chế tài chính thực hiện Đề án Nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ giáo dục đại học

9. Tú Lê ( 2020 ), Nạn phá rừng tại Nước Ta đang ngày càng ở mức báo động, https://moitruongvaxahoi.vn/nan-pha-rung-tai-viet-nam-dang-ngay-cang-o-muc-bao-dong-1408364253.html. Truy cập ngày 19/8/2022 .
10. Võ Hải ( 2017 ), Đại biểu Quốc hội nên cấm tuyệt đối việc chặt cây, https://vnexpress.net/dai-bieu-quoc-hoi-nen-cam-tuyet-doi-viec-chat-cay-3596434.html. Truy cập ngày 17/8/2022 .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Đánh Giá