Biện chứng luận trị chứng tý | BvNTP

KHÁI NIỆM

Chứng tý là chứng kinh mạch bị bế tắc ( tý là bế tắc ) do ngoại tà xâm phạm làm khí huyết quản lý và vận hành trong kinh mạch bị trở ngại gây cho bì phu cân cốt, cơ nhục, khớp xương đau nhức, bệnh nặng thì khớp sưng nóng, cử động khó khăn vất vả .

NGUYÊN NHÂN

Bạn đang đọc: Biện chứng luận trị chứng tý | BvNTP

Nguyên khí hư yếu .
Phong hàn thấp thừa cơ xâm nhập vào kinh lạc làm bế tắc khí huyết trong kinh lạc. Phong hàn thấp tà uất lâu hóa nhiệt, hoặc kinh lạc tích nhiệt lại có phong hàn thấp tà xâm nhập mà gây nên phong thấp nhiệt .

PHÂN LOẠI

Có 5 chứng tý : cân tý, cốt tý, cơ nhục tý, mạch tý, bì tý .

Bệnh có liên quan theo mùa:

Mùa đông bị bệnh thường là cốt tý .
Mùa xuân bị bệnh thường là cân tý .
Mùa hạ bị bệnh thường là mạch tý .
Mùa trưởng hạ bị bệnh thường là cơ tý .
Mùa thu bị bệnh thường là bì tý .

Bệnh liên quan đến các tạng:

Nếu cốt tý không khỏi lại cảm phải phục tà thì sẽ vào thận .
Nếu cân tý không khỏi lại cảm phải phục tà thì sẽ vào can .
Nếu mạch tý không khỏi lại cảm phải phục tà thì sẽ vào tâm .
Nếu nhục tý không khỏi lại cảm phải phục tà thì sẽ vào tỳ .
Nếu bì tý không khỏi lại cảm phải phục tà thì sẽ vào phế .

Người ta có thể phân loại tổng quát theo nguyên nhân gây bệnh thì chia làm hai loại:

Phong hàn thấp tý .
Phong thấp nhiệt tý .

Trong đó tùy theo nguyên nhân của tà khí nào là chủ yếu mà chia thành các thể nhỏ như:

Phong là hầu hết gọi là phong tý hay hành tý .
Hàn là đa phần gọi là hàn tý hay thống tý .
Thấp là đa phần gọi là thấp tý hay trước tý .
Đối chiếu với Y học văn minh thì những bệnh thấp khớp cấp, viêm khớp dạng thấp, goutte ( thống phong ), viêm cột sống dính khớp, đau nhức cơ khớp đều nằm trong khoanh vùng phạm vi chứng tý .

BIỆN CHỨNG LUẬN TRỊ

Lâm sàng biện chứng luận trị thường dùng phân loại là hai thể chính :
Phong hàn thấp tý .
Phong thấp nhiệt tý .

Phong hàn thấp tý:

Triệu chứng:

Đau ê ẩm những khớp ngón tay, ngón chân, cổ tay, cổ chân, khuỷu, gối và những khớp khác tương quan đến mùa, khi đổi khác thời tiết đau tăng thường thể này không sưng nóng đỏ .
Nếu sợ gió, đau vận động và di chuyển là phong thắng gọi là phong tý hay hành tý .
Nếu đau tại chỗ, sợ lạnh, gặp nóng thoải mái và dễ chịu là hàn thắng gọi là hàn tý hay thống tý .
Nếu đau những khớp với đặc thù nặng nề, hoạt động khó khăn vất vả là thấp thắng gọi là thấp tý hay trước tý .

Phương pháp điều trị: khu phong, tán hàn, trừ thấp, thông kinh hoạt lạc.

Phương thuốc chung: quyên tý thang.

Khương hoạt 8g, phòng phong 8g, đương qui 16g, xích thược 12g, hoàng kỳ 16g, khương hoàng 12g, cam thảo 4g, sinh khương 5 lát.

Xem thêm: Review con máy Vsmart Aris:

Nếu phong thắng (hành tý) dùng bài: phòng phong thang:

Phòng phong 12 g, cát căn 8 g, khương hoạt 8 g, quế chi 6 g, tần giao 8 g, đương quy 12 g, hạnh nhân 8 g, cam thảo 6 g, xích thược 12 g, sinh khương 5 lát .

Nếu hàn thắng dùng bài ngũ tích tán:

Bạch chỉ 120 g, quế chi 120 g, can khương 160 g, ma hoàng 240 g, thương truật 560 g, cát cánh 408 g, đương quy 120 g, xích thược 120 g, phục linh 120 g, chỉ xác 240 g, bán hạ 120 g, trần bì 240 g, chích thảo 120 g, hậu phác 160 g .
Hậu phác, quế chi tán thô để riêng, những vị khác tán thô sao nhỏ lửa đến khi vàng nguội, sau đó cho bột quế và hậu phác trộn đều. Mỗi lần dùng 12 – 20 g cho vào 200 ml nước đun sôi cho thêm 3 lát gừng uống lúc còn nóng .

Nếu thấp thắng (trước tý) dùng bài trừ thấp quyên tý thang:

Trạch tả 12 g, trần bì 8 g, phục linh 12 g, thương truật 8 g, phòng kỷ 12 g, ý dĩ nhân 20 g .

Hoặc dùng bài hoàng kỳ quế chi ngũ vật thang:

Hoàng kỳ 120 g, quế chi 120 g, thược dược 120 g, sinh khương 240 g, đại táo 12 quả. Sắc uống, dùng tốt cho thể thấp mà cơ nhục tê dại, giảm cảm xúc .

Nếu phong hàn thấp tý kèm huyết hư mà pháp điều trị: khu phong, tán hàn, trừ thấp, thông kinh lạc, bổ ích can thận:

Bài thuốc : độc hoạt tang ký sinh thang .
Độc hoạt 12 g, tang ký sinh 12 g, tần giao 12 g, ngưu tất 20 g, quế chi 8 g, tế tân 4 g, đỗ trọng 12 g, phòng phong 12 g, đẳng sâm 12 g, phục linh 12 g, c am thảo 8 g, xuyên khung 12 g, đương quy 12 g, thục địa 20 g, bạch thược 12 g ; sắc uống .

Nếu kiêm khí huyết đều hư dùng bài tam tý thang.

Độc hoạt 12 g, phòng phong 12 g, tần giao 12 g, tế tân 4 g, ngưu tất 12 g, nhục quế 4 g, đỗ trọng 12 g, tục đoạn 12 g, hoàng kỳ 12 g, đẳng sâm 12 g, bạch linh 12 g, bạch thược 12 g, sinh địa 8 g, xuyên khung 10 g, đương quy 12 g, cam thảo 8 g .

Phong thấp nhiệt tý:

Triệu chứng: một hoặc nhiều khớp sưng, nóng, đỏ, đau, vận động đau, lạnh dễ chịu, sốt, khát, bồn chồn, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ, mạch hoạt sác.

Phương pháp điều trị: thanh nhiệt giải độc, sơ phong thông lạc.

Phương thuốc: bạch hổ quế chi thang gia vị.

Thạch cao 30 g, tri mẫu 8 g, quế chi 8 g, cam thảo 6 g, ngạnh mễ 6 g gia kim ngân hoa 20 g, uy linh tiên 12 g, hoàng bá 12 g, tang chi 20 g, đơn bì 12 g .
Nếu tân dịch hao tổn gia sinh địa 12 g, huyền sâm 12 g, mạch môn 20 g .
Nếu vị âm kém gia thạch hộc 12 g, thiên hoa phấn 12 g, mạch môn 20 g, tri mẫu 12 g .
Nếu thấp nhiệt hạ tiêu gia : thương truật 12 g, hoàng bá 12 g .
Nếu đang ở dạng phong hàn thấp tý ( không sưng nóng ) chuyển sang đau sưng khớp, rêu lưỡi vàng là tà hóa nhiệt dùng bài : quế chi thược dược chi mẫu thang. Quế chi 8 g, cam thảo 8 g, bạch truật 12 g, phòng phong 12 g, sinh khương 8 g, thược dược 12 g, ma hoàng 8 g, tri mẫu 12 g, phụ tử chế 8 g ; sắc uống. Tác dụng của bài thuốc : giải biểu hàn kèm thanh tý nhiệt, thông lạc .

ĐIỀU TRỊ BẰNG CHÂM CỨU

Huyệt chung cho các thể:

Phong trì, phong môn ( khu phong ) .
Túc tam lý ( tam âm giao ) trừ thấp .
Huyết hải, can du ( hoạt huyết ) .
Huyệt tương ứng vùng khớp đau :
Kiên ngung, kiên trinh ( khớp vai ) .
Khúc trì, giản sử, dương khê ( chi trên ) .
Hoàn khiêu, ủy trung, trật biên, độc tỵ ( chi dưới ) .
Bát phong, bát tà ( bàn tay, bàn chân ) .
Giáp tích và những du huyệt tương ứng cột sống .
Sử dụng điện châm, hào châm trong những thể phong hàn thấp nhiệt .
Sử dụng cứu và ôn châm trong những thể phong hàn thấp .

 

Xem thêm: MẪU 3 PHIẾU ĐÁNH GIÁ VÀ PHÂN LOẠI VIÊN CHỨC Năm 2019 – Tài liệu text

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp

Source: https://vh2.com.vn
Category : Đánh Giá