Học thuyết pháp trị, Hàn Phi

SƠ LƯỢC VỀ HÀN PHI – NGƯỜI SÁNG LẬP PHÁP TRỊ:

Hàn Phi là triết gia thời cuối Chiến Quốc, được cho là người tập đại thành tư tưởng Pháp gia. Hàn Phi sống cuối đời Chiến Quốc, trong tiến trình Tần Thủy Hoàng đang thống nhất Trung Quốc, vào khoảng chừng năm 281 đến năm 233 TCN, thuộc dòng dõi quý tộc nước Hàn ( được gọi là ” công tử ” ), thích cái học ” hình danh “. Hàn Phi có tật nói ngọng, không hề biện luận nhưng giỏi viết sách .

Hàn Phi và Lý Tư (sau này là Tể tướng Nước Tần) là học trò Tuân Khanh (Tuân Tử). Lý Tư tự cho mình kém Hàn Phi. Hàn Phi thấy nước Hàn bị suy yếu, mấy lần viết thư dâng lên hiến kế cho vua Hàn, nhưng Vua Hàn không dùng.

Bạn đang đọc: Học thuyết pháp trị, Hàn Phi

Hàn Phi ghét những người trị nước không trau dồi làm cho pháp chế sáng rõ mà muốn dùng cái thế của mình để khắc chế bầy tôi ; không lo việc làm cho nước giàu, binh mạnh bằng cách tìm người xứng danh, dùng người hiền ; trái lại dùng những bọn tham nhũng, dâm loạn, sâu mọt, đặt chúng ở vị thế cao hơn những người có công lao và có thực tài. Hàn Phi cũng cho rằng, Nhà Nho dùng lời văn làm rối loạn lao lý, bọn du hiệp dùng võ lực phạm đến điều ngăn cấm, gặp lúc yên ổn thì nhà vua dùng bọn hám danh, gặp lúc nguy cấp thì lại dùng kẻ sĩ mang giáp trụ .
Như thế thành ra, ngày này người nhà vua nuôi lại không phải là những người nhà vua cần dùng, những người nhà vua cần dùng đều lại không phải những người Nhà vua nuôi. Hàn Phi thương xót những người thanh liêm, chính trực không được bọn tôi gian tà dung tha, nhìn những sự đổi khác tồn vong của những nước thời xưa .
Hàn Phi viết nhiều sách. Có người đem sách của Hàn Phi đến nước Tần. Vua Tần ( Tần vương Chính, sau này là Tần Thủy Hoàng ) đọc được rất thích. Được Lý Tư ( Tể tướng nước Tần ) cho biết Hàn Phi là tác giả sách, Vua Tần liền hấp tấp vội vàng đánh nước Hàn. Lúc đầu, Vua Hàn không dùng Hàn Phi, đến khi nguy cấp bèn sai Hàn Phi đi sứ sang nước Tần. Vua Tần gặp được Hàn Phi rất mừng thầm, nhưng chưa tin dùng .
Qua nước Tần, Hàn Phi viết bài Tồn Hàn cho Vua Tần, cố rất là thuyết phục Vua Tần ( Tần vương Chính ) đừng đánh nước Hàn. Lý Tư và Diêu Giả ganh ghét, gièm pha Hàn Phi, nói với Vua Tần : ” Hàn Phi là công tử nước Hàn. Nay nhà vua muốn thôn tính tổng thể nước chư hầu, nhưng Phi thì rốt cuộc chỉ lo cho Hàn chứ không lo cho Tần, thường tình con người ta vẫn thế. Nay nhà vua không dùng, giữ lại đây lâu rồi cho về, thế là gây cho mình một mối lo. Không bằng lấy cớ làm trái pháp lý mà giết đi “. Vua Tần cho là phải, giao cho quan lại trị tội Hàn Phi. Lý Tư sai người đưa thuốc độc để cho Hàn Phi tự sát. Hàn Phi muốn bày tỏ, xin gặp nhưng Vua Tần không tiếp. Vua Tần sau đó hụt hẫng, sai người vào tù để tha thì Hàn Phi đã chết rồi .
– Về tư tưởng :
Tư tưởng hầu hết của Hàn Phi là Học thuyết Pháp trị. Các điều tra và nghiên cứu cho thấy, Hàn Phi không phải là người tiên phong nêu lên Học thuyết Pháp trị. Trước đó, Quản Trọng, Thương Ưởng, Thân Bất Hại đã khởi xướng học thuyết Pháp trị. Tư tưởng của Hàn Phi khác với tư tưởng của Nho giáo ( cho rằng để quản trị xã hội thì dùng Nhân trị và Đức trị ), Hàn Phi cho rằng, cách tốt nhất để quản trị xã hội là dùng Pháp luật : ” Pháp luật không hùa theo người sang … Khi đã thi hành pháp lý thì kẻ khôn cũng không từ, kẻ dũng cũng không dám tranh. Trừng trị cái sai không tránh của kẻ đại thần, thưởng cái đúng không bỏ sót của kẻ thất phu ” .
Hàn Phi theo Thuyết Tính ác của thầy là Tuân Tử một cách triệt để. Hàn Phi nói : ” không gì thân bằng tình cha con. Vậy mà, có nhiều người cha sinh con trai thì nuôi, sinh con gái thì giết đi, coi cái lợi của mình nặng hơn tình ruột thịt. Như vậy, con người bẩm sinh vốn đại ác “. Do đó Hàn Phi không bàn đến Nhân nghĩa, cũng không trọng Lễ như Tuân Tử, mà tôn vinh chiêu thức dùng Thế, dùng Thuật, dùng Luật của Pháp gia để trị nước .
Ông chủ trương cho dân chúng tự do cạnh tranh đối đầu trong khoanh vùng phạm vi kinh tế tài chính để nước được mau giàu. Hàn Phi tin rằng, theo chủ trương độc tài về chính trị, tự do về kinh tế tài chính, thì Nhà vua chẳng cần làm gì, cứ ngồi ở trên trấn áp kẻ dưới, là nước sẽ trị. Chủ trương ” vô vi nhi trị ” đó thực trái hẳn chủ trương của Lão Tử, Trang Tử – chính ra nó là một thứ cực hữu vi .
– Các Tác phẩm :
Hàn Phi tổng hợp tư tưởng của những Pháp gia trước đó và những nhà nghị luận thời Chiến Quốc, mà viết Bộ sách Hàn Phi Tử. Trong bộ sách này, Hàn Phi thương xót những người thanh liêm, chính trực không được bọn tôi gian tà dung tha, nhìn những sự biến hóa tồn vong của những nước thời xưa, nên viết Cô Phẫn ( sự phẫn nộ của con người cô độc ), Ngũ Đố ( năm thứ sâu mọt ). Nội Ngoại Trữ Thuyết ( sưu tập những lời bàn về việc trong và việc ngoài ), Thuyết Lâm ( chuyện xưa ), Thuyết Nan ( cái khó trong việc du thuyết ), … tổng thể hơn mười vạn chữ .

PHÁP – THUẬT – THẾ TRONG PHÁP TRỊ:

Pháp:

Pháp luật là then chốt của việc kiến thiết xây dựng quốc gia giàu mạnh. Có pháp lý, pháp lý được thi hành một cách phổ quát, đúng đắn thì xã hội không thay đổi. Xã hội không thay đổi là tiền đề quan trọng để thiết kế xây dựng quốc gia giàu mạnh, làm cho dân chúng được yên bình, niềm hạnh phúc. Từ chỗ cho rằng, “ Không có nước nào luôn luôn mạnh, cũng không có nước nào luôn luôn yếu. Hễ những người thi hành pháp lý mà mạnh thì nước mạnh, còn hễ những người thi hành pháp lý yếu thì nước yếu ”, Hàn Phi đã yêu cầu tư tưởng “ Trị nước bằng pháp luật ” ( dĩ pháp trị quốc ), chủ trương “ lao lý không phân biệt sang hèn ” ( pháp bất a quý ), “ hình phạt không kiêng dè bậc đại thần, tưởng thưởng không bỏ sót kẻ thất phu ” ( hình quá bất tị đại thần, thưởng thiện bất di tứ phu ). Hàn Phi rất là coi trọng công dụng của pháp lý và chủ trương kiến thiết xây dựng một lý luận Pháp trị hoàn hảo, trong đó lấy “ Pháp ” làm hạt nhân, phối hợp ngặt nghèo “ Pháp ”, “ Thuật ” với “ Thế ” .
Hàn Phi hiểu rất rõ và thâm thúy về pháp lý, coi : “ pháp lý là mệnh lệnh ban bố rõ ràng ở nơi cửa công, hình phạt chắc như đinh so với lòng dân, thưởng cho những kẻ cẩn trọng giữ pháp lý, nhưng phạt những kẻ làm trái lệnh ”. Cái gọi là “ mệnh lệnh ban bố rõ ràng nơi cửa công ” khác xa so với cách quản lý bởi ý muốn chủ quan của những cá thể quý tộc nắm quyền đương thời. Pháp luật rõ ràng được ban bố cho trăm họ, làm cho dân biết pháp lý để tránh phạm pháp ; lấy đó làm chuẩn tắc cho hành vi của mọi người, chứ không phải là cái bẫy để hại dân. Các điều luật minh bạch là phương pháp phòng bị tích cực, chứ không phải là một thủ đoạn chế tài xấu đi. Đồng thời, nó cũng chính là “ hiến lệnh ” – một công cụ – để vua quản lý thần dân. Nội dung hầu hết của “ Pháp ” hoàn toàn có thể quy về hai ( 02 ) khái niệm hầu hết là “ Thưởng ” và “ Phạt ” .
Lập pháp, Hành pháp :
Thực hành pháp trị trước hết phải : kiến thiết xây dựng pháp lý. Hàn Phi cho rằng, Lập pháp cần phải xét đến những nguyên tắc sau :
– Tính tư lợi : Hàn Phi ý niệm nền tảng của quan hệ giữa con người với con người là tư lợi, ai cũng muốn giành cái lợi cho mình. “ Ông thầy thuốc khéo hút mủ ở vết thương người ta, ngậm máu người ta không phải vì có tình thương cốt nhục, chẳng qua làm thế thì có lợi. Cho nên, người bán cỗ xe làm xong cỗ xe thì muốn người ta giàu sang. Người thợ mộc đóng xong quan tài thì muốn người ta chết non. Đó không phải vì người thợ đóng cỗ xe có lòng nhân, còn người thợ đóng quan tài không phải ghét người ta, nhưng cái lợi của anh ta là ở chỗ người ta chết ”. Luật pháp đặt ra thì cái lợi của phải lớn hơn cái hại .
– Hợp với thời thế : Đây chính là thuyết Biến pháp của Hàn Phi. Nguyên tắc thực tiễn của việc kiến thiết xây dựng pháp lý, hay tính thực tiễn của lao lý, là nét điển hình nổi bật trong tư tưởng pháp trị của Hàn Phi. Đối với ông, không có một pháp lý siêu hình hay một quy mô pháp lý trừu tượng tiên thiên để mà noi theo. Chỉ duy nhất có nhu yếu và tiêu chuẩn của thực tiễn. “ Pháp luật đổi khác theo thời thì trị ; việc quản lý thích hợp theo thời thì có công lao … Thời thế đổi khác mà cách quản lý không biến hóa thì sinh loạn … Cho nên, bậc thánh nhân trị dân thì pháp lý theo thời mà đổi khác và sự ngăn cấm theo năng lực mà biến hóa ” .
– Ổn định, thống nhất : Mặc dù pháp lý phải biến hóa cho hợp với thời thế, tuy nhiên trong một thời kỳ, pháp lệnh đã đặt ra thì không được tùy tiện đổi khác ( “ số biến pháp ” ), vì nếu vậy thì dân chúng không những không hề theo, mà còn tạo thời cơ cho bọn gian thần .
Ngoài ra, Pháp luật phải tương thích với tình người : dễ biết dễ làm ; Đơn giản mà không thiếu ; Thưởng hậu Phạt nặng .
Chấp pháp – Tư pháp :
Đối với việc Chấp pháp, nguyên tắc của Hàn Phi là :
– Tăng cường Giáo dục đào tạo Pháp chế ( dĩ pháp vi giáo ) .
– Bình đẳng trước pháp lý : mọi người bình đẳng trước pháp lý ( pháp bất a quý, hình bất tị đại thần, thưởng thiện bất di tứ phu ). Đến bản thân bậc Quân chủ ( Nhà vua ) cũng phải tôn trọng và tuân thủ pháp lý : “ Kẻ làm vua chúa là kẻ phải giữ pháp lý, địa thế căn cứ vào tác dụng mà xét để lập công lao ” ; Nếu Nhà vua biết bỏ điều riêng tư, làm theo phép công thì chẳng những dân sẽ được yên, mà nước cũng được trị. Nếu xét theo ý nghĩa của những vấn đề này thì hoàn toàn có thể thấy rằng, mặc dầu Hàn Phi chủ trương quân quyền thần thánh không hề xâm phạm, tuy nhiên hình thái Quân quyền này vẫn bị chế ước bởi Pháp quyền .

– Nghiêm khắc cẩn thận, “tín thưởng tất phạt”, không được tùy ý thưởng cho người không có công, vô cớ sát hại người vô tội.

Xem thêm: Đánh giá xe VinFast Fadil Base 2021: Dễ hiểu vì sao Grand i10, Morning bị “khuất phục”

– Dùng sức mạnh đạo đức tương hỗ cho việc thi hành pháp lý .

Thuật:

Hàn Phi chủ trương Pháp trị, tuy nhiên cũng rất chú trọng đến “ Thuật ” của Nhà vua, bởi “ bầy tôi so với nhà vua không phải có tình thân cốt nhục, chỉ vì bị tình thế buộc không hề không thờ ”. Nhà vua dựa vào Pháp trị để làm cho quốc gia giàu mạnh, tuy nhiên nếu “ không có cái thuật để biết kẻ tà đạo thì chỉ lấy cái giàu mạnh của nước mà làm giàu có cho những quan đại thần mà thôi ”. Do vậy, Nhà vua phải có “ Thuật ” để dùng người. Đối với Hàn Phi, “ Thuật ” chính là một loạt những giải pháp chỉ định, không bổ nhiệm, thi tuyển, thưởng phạt của Nhà vua. Trong đó, phép Hình danh là một thuật không hề thiếu được của bậc Quân chủ. Với cách nhìn như vậy thì “ Pháp ” và “ Thuật ” gắn bó ngặt nghèo với nhau : “ Nhà vua không có thuật trị nước thì ở trên bị che đậy ; bầy tôi mà không có pháp lý thì cái loạn sinh ra ở dưới. Hai cái không hề thiếu cái nào, đó đều là những công cụ của bậc đế vương ” .

Thế:

Ngoài “ Pháp ” và “ Thuật ”, Hàn Phi đặc biệt quan trọng coi trọng “ Thế ”. “ Thế ” là “ quyền thế ”, “ uy thế ”, “ thế trọng ”, nó chỉ một sức mạnh quyền uy tuyệt đối, đó cũng chính là quyền thống trị tối cao của Nhà vua, gồm có quyền sử dụng người, quyền thưởng phạt … Hàn Phi cho rằng, chỉ khi nào nắm quyền thống trị trong tay, thì một người nào đấy mới là kẻ thống trị, mới hoàn toàn có thể quản lý dân chúng. Trong thiên “ Bát kinh ”, Hàn Phi viết : “ Cái thế là cơ sở để thắng đám đông ” ( Thế giả, thắng chúng chi tư dã ). Để yên ổn trị nước, bậc quân chủ tất phải nắm giữ quyền thế. Hàn Phi ý niệm rất rõ ràng những điểm trọng điểm về thế :
– Vua không được cho bề tôi mượn quyền thế .
– Vua không được dùng chung quyền thế với bề tôi .
– Cần sử dụng Thuật thưởng phạt để củng cố quyền thế .
– Vua phải duy trì vị thế duy nhất của mình, không được để bề tôi quá quý hiển, đề phòng đại thần tiếm quyền. Vì vậy, nếu chỉ xét về bản thân vị vua, thì “ Thế ” là cái cốt lõi nhất, quan trọng nhất, còn “ Pháp ” và “ Thuật ” chỉ là công cụ .
Sử dụng “ Pháp ”, “ Thuật ”, “ Thế ” cốt yếu là để tăng cường sức mạnh của tập quyền quân chủ, tạo nên toàn cảnh chính trị “ việc tuy ở bốn phương tuy nhiên then chốt ở tại TW, thánh nhân nắm giữ cái hầu hết, bốn phương đến phục dịch ” ( sự tại tứ phương, yếu tại TW, thánh nhân chấp yếu, tứ phương lai hiệu ), từ đó góp thêm phần tạo ra một xu thế lịch sử dân tộc cho việc thiết kế xây dựng một Nhà nước TW tập quyền phong kiến thống nhất .

NHỮNG HẠN CHẾ CỦA HỌC THUYẾT PHÁP TRỊ:

Thực tế, sau khi sử dụng Học thuyết Pháp trị, nhà Tần đã thu phục được những nước còn lại, thống nhất Trung Quốc. Song sang đến đời Hán, Nho gia đã hưng thịnh trở lại, Pháp gia cùng mạng lưới hệ thống Pháp trị nhanh gọn mất đi chỗ đứng. Nhà triết học nổi tiếng người Trung Quốc Ngô Kinh Hùng – nhận xét : sở dĩ Pháp gia thất bại là do bản thân cách làm của Pháp gia ( trong đấy có Hàn Phi ) sống sót nhiều điểm quá cực đoan :
– Đồng nhất việc quản lý dựa trên pháp lý với việc quản lý dựa vào những hình phạt nghiêm khắc .
– Quan niệm về pháp lý của Pháp gia nói chung và Hàn Phi nói riêng quá máy móc, cứng ngắc, trọn vẹn không có tính đàn hồi trong việc sử dụng pháp lý .
– Coi những pháp luật pháp lý chính thức là hình thức duy nhất tương thích với pháp lý, trọn vẹn bỏ lỡ tác nhân luật tập quán .
– Giải thích tiềm năng pháp lý quá chú trọng đến phương diện vật chất ; thực ra, pháp luật cần phải giúp tăng trưởng một cách bình đẳng những quyền lợi khác nhau .
– Ở họ, có lòng nhiệt huyết cải cách mù quáng, tuy nhiên lại quá thiếu ý thức lịch sử dân tộc, có vẻ như là muốn phát minh sáng tạo lại lịch sử dân tộc ( 18 ) .
Thực tế sau đó cho thấy, tư tưởng Nho gia đã nhấn chìm chính sách pháp lý, mà chậm nhất là đời Đường đã Open một chủ nghĩa Nho gia khống chế hàng loạt mạng lưới hệ thống pháp lý .
Theo Nhà triết học Ngô Kinh Hùng : “ Bắt đầu từ đó, pháp lý là nô tỳ của đạo đức – nằm ở vị thế thứ cấp không được những người kĩ năng nhất coi trọng ” ; “ Từ trong thâm tâm, tôi cho rằng thắng lợi của Nho gia … đã đặt pháp luật học vào trong quan tài, khiến nó biến thành con rối trong suốt hơn 20 thế kỷ. Khoảng cuối thế kỷ XIX, tác động ảnh hưởng của phương Tây mới mở màn giải thoát ý thức pháp lý Trung Quốc ra khỏi tấm áo tương khắc và chế ngự của truyền thống cuội nguồn Nho gia ”. Nhà triết học Ngô Kinh Hùng cũng rằng, ở phương Tây thời cổ đại, người La Mã đã đạt đến trình độ cao nhất về tư tưởng pháp lý, qua suốt thời kỳ trung cổ, đến tận thời cận đại, pháp lý luôn được coi trọng và được mọi người công nhận là công cụ của chính nghĩa .
Tư tưởng pháp trị của Trung Quốc mà Hàn Phi là đại biểu xuất sắc nhất vẫn thiếu một ý thức pháp lý tối thượng. Tuy Hàn Phi ý niệm Nhà vua phải tuân theo pháp lý, tuy nhiên trên trong thực tiễn, Nhà vua là người siêu vượt lên trên pháp lý, vì mọi quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp đều nằm trong tay Nhà vua. Hơn nữa, xem xét dưới góc nhìn kỹ thuật, dù có 1 số ít người vẫn ý niệm pháp lý của Hàn Phi là sự phối hợp giữa Lễ và Hình, tuy nhiên để so sánh thì “ Hình ” vượt xa “ Lễ ” rất nhiều. Trên thực tiễn, hình phạt là nền tảng của những điều luật mà Pháp gia đưa ra .
Nếu nhìn trong quy trình lịch sử vẻ vang thì cái gọi là sự thất bại của Pháp trước Nho có nhiều căn nguyên xã hội sâu xa. Sau khi thống nhất Trung Quốc ( năm 223, TCN ), Tần Thủy Hoàng đã thực thi một loạt cải cách quan trọng, như : xác lập chính sách chiếm hữu đất đai phong kiến trên khoanh vùng phạm vi cả nước, kiến thiết xây dựng hàng loạt những khu công trình thủy lợi lớn, vô hiệu chính sách phân phong, thiết lập chính sách quận huyện, thống nhất tiền tệ, mạng lưới hệ thống đo lường và thống kê, bánh xe, văn tự toàn nước … Khi Nhà Tần sụp đổ, Nhà Tây Hán từ Hán Cao Tổ đến Hán Vũ Đế vẫn liên tục con đường chính trị và chủ trương của Pháp gia, từ đây sự đấu tranh giữa hai hệ tư tưởng Nho và Pháp ngày càng trở nên nóng bức hơn .
Mặc dù từ Tần Thủy Hoàng đã phế bỏ chính sách nô lệ, tuy nhiên đến đầu Nhà Tây Hán, việc mua và bán, sử dụng nô lệ với số lượng lớn vẫn được triển khai, nhất là ở những nhà quý tộc sáu ( 06 ) nước cũ ( Lục quốc cường tộc ). Ngoài ra, những nhà buôn và những ông chủ sản xuất lớn ( nhất là trong những ngành quan trọng : luyện sắt, làm muối, đúc tiền, … ) cũng lấy nô lệ làm lực lượng lao động hầu hết. Hai ( 02 ) thế lực này cấu kết với nhau, gây một áp lực đè nén lớn so với chính quyền sở tại nhà Hán. Trước tình hình đó, Hán Văn Đế và Hán Cảnh Đế liên tục triển khai con đường của Pháp gia, bác bỏ những lập luận của hai ( 02 ) nhóm trên, mạnh tay bãi bỏ phiên trấn, tăng cường TW tập quyền .
Sau khi lên ngôi, Hán Vũ Đế từng tiếp đón đề xuất kiến nghị “ Độc tôn Nho học, vô hiệu những phe phái khác ” ( Bãi truất bách gia, duy nhất Nho thuật ). Tuyên ngôn ý thức hệ là như vậy, tuy nhiên trên bình diện hành vi thực tiễn, Hán Vũ Đế vẫn triệt để đi theo con đường Pháp gia. Dù Đổng Trọng Thư yêu cầu : “ Xuân Thu đại nhất thống ”, cổ vũ “ làm vua, dựng nước trên cơ sở cắt đất, chia dân ” ( cát địa phân dân nhi kiến quốc lập quân ), nhằm mục đích quay lại chính sách chư hầu phân phong, tuy nhiên Hán Vũ Đế vẫn đồng điệu chủ trương “ tiêu phiên ” ( diệt trừ phiên trấn ), củng cố chính sách TW tập quyền. Hán Vũ Đế bác bỏ chủ trương kinh tế tài chính “ nhà nước không tranh lợi với nhân dân ” ( bất dữ dân tranh lợi ), “ trả nghề làm muối và luyện sắt cho người dân ” ( diêm thiết giai quy ư dân ) của Đổng Trọng Thư, thực hành thực tế chủ trương Nhà nước phải nắm ngành muối và sắt của Pháp gia, đồng thời triển khai những giải pháp “ toán mân ” ( thu thuế gia tài của những nhà buôn giàu sang và những người cho vay nặng lãi ), “ cáo mân ” ( đánh thuế những chủ sử dụng nô lệ ) .
Đến trung kỳ, hậu kỳ Tây Hán, quy trình tập trung chuyên sâu hóa đất đai vào tay số ít tư nhân ( những nhà quý tộc phong kiến, quan lại, đại địa chủ ) diễn ra ngày càng mạnh. Trong Hán Thư có ghi : “ Kẻ mạnh thì ruộng vườn ngàn mảnh, kẻ yếu thì tấc đất cắm dùi cũng không ” ( Cường giả quy điền dĩ thiên số, nhược giả tằng vô lập chùy chi cư ). Thế lực đại địa chủ, thế gia hào tộc này cũng chính là lực lượng bảo thủ trong xã hội. Họ ra sức tuyên truyền một ý thức hệ lỗi thời nhằm mục đích ngưng trệ sự bùng phát của số đông nông dân bị phá sản, tôn sùng Khổng Mạnh, tôn vinh việc đọc tầm cỡ ( tôn Khổng độc kinh ), thi nhau nhận mình là học trò của Khổng Mạnh. Sau khi Hán Vũ Đế qua đời, lực lượng thế gia hào tộc liền mở : “ Hội nghị làm muối làm sắt ” ( Diêm thiết hội nghị ), tiến công Pháp gia nhằm mục đích đổi khác con đường Pháp trị. Tuy kế hoạch này thất bại, nhưng lực lượng trên đã khống chế được quyền lực tối cao trong triều đình và từ đó, ý thức hệ Nho gia chiếm địa vị thống trị .

Quang Vũ Đế thành lập Nhà Đông Hán, đặc biệt đề cao Nho học, coi các con chữ trong kinh điển như những lời sấm truyền. Bất cứ ai tỏ thái độ hoài nghi hay bất kính với Nho gia đều bị khép vào tội chết “phi thánh vô pháp”. Đến năm 79, Hán Chương Đế tự mình chủ trì một cuộc hội kinh học Bạch Hổ Quan lớn, lý luận hóa thuyết “thiên nhân cảm ứng” của Đổng Trọng Thư, biên tập ra Bạch Hổ thông nghĩa nổi tiếng, chính thức tuyệt đối hóa địa vị ý thức hệ Nho gia. Từ đây, hệ tư tưởng Pháp gia và phương thức Pháp trị hạ thêm một bậc nữa trong lịch sử Trung Quốc.

Xem thêm: Review con máy Vsmart Aris:

Luật sư Phạm Ngọc Minh – Giám đốc điều hành của Công ty Luật TNHH Everest, tổng hợp

Source: https://vh2.com.vn
Category : Đánh Giá