Ngành Thiết kế mỹ thuật số là một trong những ngành học đang được các bạn học sinh, các bậc phụ huynh quan tâm hiện tại. Chính vì vậy, nhiều...
TƯƠNG TÁC THUỐC
TƯƠNG TÁC THUỐC
Tương tác thuốc là hiện tượng kỳ lạ một thuốc bị đổi khác tính năng hoặc trở thành độc trên người bệnh khi được sử dụng đồng thời với thuốc khác. Tương tác giữa thuốc với thức ăn và đồ uống cũng được coi là một tương tác thuốc. Tương tác thuốc hoàn toàn có thể được tận dụng để thiết kế xây dựng những phác đồ điều trị nhằm mục đích mục tiêu tăng hiệu suất cao điều trị hoặc để giải độc. Tuy nhiên trong thực hành thực tế lâm sàng, mặt trái của tương tác thuốc là giảm hiệu suất cao điều trị, tăng tỷ suất gặp tính năng không mong ước hoặc độc tính được quan tâm nhiều hơn bởi đây là những hậu quả không định trước hoàn toàn có thể dẫn đến thất bại điều trị và làm tăng tỷ suất tai biến do thuốc gây ra. Chính thế cho nên những hiểu biết về chính sách tương tác thuốc là cơ sở để bảo vệ sử dụng thuốc hiệu suất cao, bảo đảm an toàn .Các tương tác thuốc được chia làm 2 loại theo chính sách xảy ra tương tác :
Tương tác dược lực học
Bạn đang đọc: TƯƠNG TÁC THUỐC
Đây là loại tương tác bộc lộ tại receptor hoặc trên cùng hướng tính năng của một mạng lưới hệ thống sinh lý. Kết quả của phối hợp thuốc hoàn toàn có thể dẫn đến tăng hiệu suất cao hoặc độc tính ( hiệp đồng ) hoặc ngược lại, giảm tính năng ( đối kháng ) .Tương tác hiệp đồng gặp khi phối hợp những thuốc có tính năng trên cùng một mạng lưới hệ thống sinh lý. Ví dụ : Phối hợp những thuốc giảm đau – chống viêm không steroid ( NSAID ) với thuốc giảm đau opioid để tăng hiệu suất cao giảm đau ; phối hợp những kháng sinh với chất chẹn bơm proton để tăng hiệu suất cao diệt trừ Helicobacter pylori trong điều trị viêm loét dạ dày – tá tràng … Các phối hợp kiểu này thường được tận dụng để thiết kế xây dựng những phác đồ điều trị. Cần chú ý quan tâm tránh công dụng hiệp đồng xảy ra gây tăng tính năng không mong ước hoặc độc tính khi phối hợp những chất trong cùng một nhóm dược lý. Ví dụ : Việc phối hợp những thuốc cùng nhóm NSAID với nhau gây tăng tỷ suất và mức độ trầm trọng của loét dạ dày tá tràng, xuất huyết và suy thận ; phối hợp những kháng sinh aminoglycosid gây tăng độc tính trên thận và thính giác .Tương tác đối kháng là loại tương tác xảy ra khi dùng đồng thời hai thuốc gắn trên cùng một thụ thể ( receptor ) hoặc những thuốc có tính năng sinh lý trái chiều nhau. Hậu quả dẫn đến giảm hoặc mất tính năng của thuốc. Ứng dụng của loại tương tác này là để giải độc thuốc. Ví dụ : dùng naloxon để giải độc morphin. Việc sử dụng những thuốc có cùng điểm gắn trên receptor như kháng sinh nhóm macrolid, lincosamid, phenicol cùng gắn lên 50S – ribosom của vi trùng sẽ dẫn đến đối kháng, làm giảm tính năng kháng khuẩn. Phối hợp những thuốc có tính năng sinh lý trái chiều nhau gây mất công dụng điều trị thường do vô tình gây ra khi kê đơn điều trị những bệnh khác nhau ; ví dụ : những thuốc chẹn thụ thể beta-adrenergic để điều trị tăng huyết áp, loạn nhịp tim ( propranolol ) hoàn toàn có thể làm mất tính năng giãn phế quản của những thuốc điều trị hen nhóm kích thích thụ thể beta2-adrenergic ( salbutamol ) .
Tương tác dược động học
Đây là tương tác xảy ra trong quy trình hấp thu, phân bổ, chuyển hóa và thải trừ của thuốc ; hậu quả làm tăng hoặc giảm nồng độ thuốc trong máu dẫn đến quá liều hoặc ngược lại giảm hiệu suất cao điều trị. Nguy hiểm thường xảy ra khi phối hợp những thuốc có độc tính cao hoặc có chỉ số điều trị hẹp, vì nồng độ thuốc chỉ đổi khác ít hoàn toàn có thể đã dẫn đến những hậu quả có hại rõ ràng trên lâm sàng. Tương tác loại này khó đoán trước vì không tương quan đến tính năng dược lý. Tương tác theo chính sách dược động học hoàn toàn có thể xảy ra ở cả 4 tiến trình trong vòng tuần hoàn của thuốc .Tương tác ở quy trình tiến độ hấp thu : Đây là tương tác làm thai đổi vận tốc và / hoặc tổng lượng thuốc vào được vòng tuần hoàn ; trong đó sự biến hóa tổng lượng thuốc dẫn đến biến hóa nồng độ gây hậu quả lâm sàng quan trọng hơn việc đổi khác vận tốc hấp thu. Tương tác loại này thường gặp với những thuốc dùng theo đường uống. Điều quan tâm là tương tác không chỉ xảy ra giữa thuốc – thuốc mà cả thuốc – thức ăn và thuốc – đồ uống. Do vị trí xảy ra tương tác tại dạ dày, nơi thuốc phần đông chưa kịp hấp thu nên để tránh hậu quả, hoàn toàn có thể xử lý bằng cách uống những thuốc cách nhau tối thiểu 2 giờ .Tương tác ở tiến trình phân bổ : Đây là tương tác đẩy nhau ra khỏi vị trí link tại protein huyết tương, dẫn đến tăng nồng độ thuốc ở dạng tự do, kéo theo tăng tính năng dược lý và / hoặc độc tính của thuốc. Tương tác chỉ có ý nghĩa lâm sàng khi phối hợp những thuốc có tỷ suất link protein huyết tương cao ( > 90 % ) và có khoanh vùng phạm vi điều trị hẹp ; ví dụ tương tác giữa những salicylat với methotrexat, gây tăng tỷ suất methotrexat ở dạng tự do, tăng độc tính trên hệ tạo máu .Tương tác ở quá trình chuyển hóa : Với những thuốc chuyển hóa khi qua gan, sự tăng hoặc giảm chuyển hóa của một thuốc do thuốc phối hợp gây ra dẫn đến sự đổi khác nồng độ chất hoạt tính trong máu, hậu quả làm đổi khác công dụng dược lý hoặc độc tính. Enzym chịu nghĩa vụ và trách nhiệm chính cho chuyển hóa thuốc là hệ cytochrom P450 hầu hết ở microsom gan và tham gia vào chuyển hóa ở pha I .Có 2 chính sách tương tác thuốc ở quá trình chuyển hóa là cảm ứng và ức chế .Theo chính sách cảm ứng thì một thuốc hoàn toàn có thể gây cảm ứng so với hệ enzym cytocrom P450 dẫn đến tăng vận tốc chuyển hóa của thuốc phối hợp và làm giảm nồng độ thuốc trong máu. Với tương tác thuốc theo chính sách này, cần quan tâm không chỉ gây giảm hiệu suất cao của thuốc phối hợp mà còn gây giảm hiệu suất cao của chính thuốc đó ( hiện tượng kỳ lạ tự cảm ứng, thường gặp khi sử dụng barbiturat ), đặc biệt quan trọng là hiện tượng kỳ lạ tăng nồng độ trở lại khi ngừng thuốc gây cảm ứng dẫn đến tăng độc tính. Các barbiturat, griseofulvin, 1 số ít thuốc chống động kinh, rifamycin là những chất gây cảm ứng quan trọng nhất. Thuốc bị ảnh hưởng tác động gồm có warfarin, những thuốc tránh thai dạng uống …Theo chính sách ức chế ( kèm hãm ) thì một thuốc hoàn toàn có thể ức chế hoạt tính của một enzym microsom gan nào đó dẫn đến giảm chuyển hóa của thuốc bị tàn phá bởi enzym này, gây tăng nồng độ và độc tính ở liều thường dùng. Tương tác loại này có tính đặc hiệu, chỉ xảy ra khi 2 thuốc cùng bị chuyển hóa trên một enzym. Ví dụ erythromycin và terfenadin cùng chuyển hóa qua CYP3A4, ảnh hưởng tác động gây ức chế của erythromycin lên CYP3A4 đã làm tăng nồng độ terfenadin và tăng rủi ro tiềm ẩn loạn nhịp thất, hầu hết gây xoắn đỉnh. Chính do rủi ro tiềm ẩn này mà hiện tại terfenadin bị rút khỏi thị trường. Một thuốc hoàn toàn có thể là cơ chất, chất cảm ứng hoặc chất ức chế của những isoenzym khác nhau .Tương tác ở quá trình thải trừ : Thải trừ qua thận là quá trình ở đầu cuối trong vòng đời của thuốc trong khung hình. Tại đây thuốc được lọc qua cầu thận rồi tái hấp thu trở lại một phần và liên tục được thải trừ ra ngoài. Tương tác thuốc xảy ra tại thận là do tác động ảnh hưởng đến quy trình tái hấp thu và thải trừ. Khuếch tán thụ động là chính sách của quy trình tái hấp thu thuốc trở lại máu còn luân chuyển tích cực là khung hình thải trừ. Những chất làm biến hóa pH nước tiểu ( amoni clorid, acid ascorbic, những antacid, những chất chẹn bơm proton … ) hoàn toàn có thể làm biến hóa tỷ suất thuốc được tái hấp thu so với những thuốc có thực chất acid yếu hoặc base yếu ( những barbiturat, quinin … ) dẫn đến tăng nồng độ, lê dài thời hạn sống sót của thuốc trong khung hình, gây rủi ro tiềm ẩn ngộ độc. Với tương tác qua mạng lưới hệ thống thải trừ nhờ chất mang ( carrier ), sự cạnh tranh đối đầu chất mang cũng dẫn đến tác dụng tựa như. Hậu quả của tương tác sẽ nguy khốn nếu chất bị ứ đọng có độc tính cao, ví dụ tương tác giữa probenecid và methotrexat gây tăng lê dài nồng độ methotrexat, làm tăng độc tính trên hệ tạo máu. Vì bài tiết qua ống thận là con đường thải trừ chính với nhiều thuốc, do đó tương tác loại này hoàn toàn có thể gây tăng rủi ro tiềm ẩn tai biến do thuốc gây ra .
Một số điểm cần lưu ý
Một cặp phối hợp thuốc hoàn toàn có thể gây tương tác không chỉ ở một quá trình mà hoàn toàn có thể ở những tiến trình khác nhau trong vòng đời dược động học, hơn thế nữa hoàn toàn có thể đồng thời gặp cả tương tác dược lực học và dược động học .Tương tác giữa thuốc với thức ăn và đồ uống phần nhiều là tương tác xảy ra ở quy trình tiến độ hấp thu. Các thông tin về tương tác loại này là cơ sở để hướng dẫn thời hạn uống thuốc so với bữa ăn và những hướng dẫn về những đồ uống cần tránh khi sử dụng thuốc .
Các tài liệu hướng dẫn sử dụng thuốc chỉ đề cập đến tương tác bất lợi. Các sách tra cứu hoặc phần mềm duyệt tương tác thuốc được chia theo các mức độ nghiêm trọng trên lâm sàng: nguy hiểm (chống chỉ định) → nghiêm trọng (cân nhắc nguy cơ/ lợi ích khi phối hợp) → thận trọng hoặc chưa rõ hậu quả; trong đó 2 mức có ý nghĩa lâm sàng là mức nguy hiểm (chống chỉ định) và mức nghiêm trọng. Việc phân độ chỉ có tính tương đối vì hậu quả xảy ra khác nhau rất nhiều giữa các người bệnh do ảnh hưởng của lứa tuổi, cơ địa, bệnh mắc kèm, đặc biệt là chức năng của cơ quan bài xuất thuốc là gan và thận.
Cần chú ý quan tâm rằng tương tác thuốc công bố trên những tài liệu chỉ nhìn nhận từng cặp 2 thuốc, tác dụng hoàn toàn có thể sẽ khác đi nhiều khi sử dụng đồng thời nhiều thuốc. Do đó những thông tin về tương tác thuốc chỉ có giá trị tìm hiểu thêm ; quyết định hành động ở đầu cuối phải địa thế căn cứ vào diễn biến lâm sàng và tác dụng xét nghiệm khi điều trị ở người bệnh đơn cử. Các cảnh báo nhắc nhở về tương tác thuốc đặc biệt quan trọng quan trọng với những thuốc có khoanh vùng phạm vi điều trị hẹp và những thuốc cần theo dõi ngặt nghèo khi sử dụng ( ví dụ thuốc chống đông máu, thuốc chống tăng huyết áp, điều trị đái tháo đường … ). Những người bệnh có rủi ro tiềm ẩn cao khi gặp tương tác thuốc là những người bệnh cao tuổi, người bệnh có sự suy giảm công dụng gan và / hoặc thận .Tương tác thuốc – thuốc chỉ là một trong nhiều yếu tố hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến phân phối của người bệnh với điều trị. Nhiệm vụ đa phần của người thầy thuốc là xác lập tương tác có xảy ra hay không và mức độ tác động ảnh hưởng của nó. Khi thấy có những công dụng không mong ước, phải nghĩ đến năng lực gặp tương tác bất lợi. Đánh giá cẩn trọng hàng loạt tiền sử dùng thuốc của người bệnh là quan trọng vì năng lực tương tác không chỉ xảy ra với những thuốc có trong đơn mà còn hoàn toàn có thể xảy ra do người bệnh dùng những thuốc không kê đơn, dùng thuốc do nhiều thầy thuốc chỉ định .Thuốc có khoanh vùng phạm vi điều trị hẹp :- Theophylin, Mã ATC : R03DA04Tài liệu tìm hiểu thêm :BỘ Y TẾ ( năm ngoái ), Dược thư Quốc gia Nước Ta, lần xuất bản thứ hai, NXB khoa học và kỹ thuật. ( trang 95 – 97 )DSCKI. Phạm Văn Voi
Tin liên quan
Source: https://vh2.com.vn
Category : Truyền Thông