Chung tay thực hiện thành công Chiến lược quốc gia phòng, chống ‘căn bệnh thế kỷ’

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Long : Hãy cùng chung tay, đồng lòng để thực thi thành công xuất sắc Chiến lược vương quốc về phòng, chống HIV / AIDS – Ảnh : VGP / Giang OanhNhân dịp năm mới 2022, phóng viên báo chí Báo điện tử nhà nước đã có cuộc trò chuyện với PGS. TS. Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV / AIDS ( Bộ Y tế ) về tiềm năng trên .

Số người phát hiện nhiễm HIV hằng năm vẫn còn cao

Xin ông cho biết tình hình dịch HIV/AIDS tại Việt Nam hiện nay và khả năng chúng ta thực hiện mục tiêu chấm dứt bệnh AIDS như thế nào?

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Long: HIV/AIDS vẫn đang là gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam. Ước tính có khoảng 250.000 người nhiễm HIV ở nước ta còn sống; lũy tích số người tử vong là 110.990 trường hợp. Năm 2021, cả nước phát hiện hơn 13.000 người nhiễm HIV và 1.855 người nhiễm HIV tử vong. Trong số người nhiễm HIV mới phát hiện, nam giới chiếm 84,7%; bệnh lây qua đường tình dục chiếm 79,1%.

Trong toàn cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, những hoạt động phòng, chống HIV / AIDS vẫn được Đảng, nhà nước và những cơ quan tiến hành. Xét nghiệm HIV được lan rộng ra ở hội đồng. Các giải pháp dự trữ lây nhiễm được tiến hành thoáng rộng, gồm phân phát bao cao su, bơm kim tiêm sạch, điều trị Methadone và điều trị dự trữ trước phơi nhiễm ( PrEP ) .Chúng ta đã điều trị nghiện những chất dạng thuốc phiện bằng Methadone cho 52.560 bệnh nhân tại 63 tỉnh / thành phố ; thử nghiệm cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho gần 1.200 bệnh nhân tại 3 tỉnh / thành phố. Triển khai điều trị PrEP cho gần 38.000 người tại 213 cơ sở y tế. Điều trị bằng thuốc ARV cho 162.735 người bệnh HIV / AIDS, trong đó có 86.509 người bệnh điều trị thuốc ARV nguồn Quỹ BHYT ( chiếm hơn 53 % ) .Đặc biệt, chất lượng điều trị liên tục được duy trì ở mức cao số 1 quốc tế, với 97,2 % bệnh nhân có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế ( 1.000 bản sao / ml máu ) và 95,1 % bệnh nhân có tải lượng dưới ngưỡng phát hiện ( < 200 bản sao / ml máu ) .Trong toàn cảnh COVID-19, Bộ Y tế đã có nhiều giải pháp đơn cử, bảo vệ phân phối dịch vụ phòng, chống HIV / AIDS liên tục, không bị đứt đoạn, nhất là điều trị ARV liên tục và điều trị Methadone hằng ngày cho người bệnh, kể cả trong trường hợp bệnh nhân hoặc cơ sở y tế bị phong tỏa .Với sự nỗ lực vượt khó, Nước Ta vẫn giữ được tỷ suất nhiễm HIV trong hội đồng dân cư dưới 0,3 % trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, số người phát hiện nhiễm HIV hằng năm vẫn còn cao, mỗi năm vẫn còn phát hiện hơn 10.000 người nhiễm. So với tiềm năng chấm hết dịch bệnh AIDS vào năm 2030 ( khi đó chỉ có dưới 1.000 trường hợp nhiễm HIV ) thì còn khá xa và còn rất nhiều việc phải làm nhưng không phải là trách nhiệm bất khả thi .

Vậy ông cho biết khả năng Việt Nam có thực hiện thành công Mục tiêu kết thúc AIDS vào năm 2030 không?

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Long: Mục tiêu kết thúc AIDS vào năm 2030 là mục tiêu rất lớn, nhân văn và mang tính toàn cầu. Với Việt Nam, mục tiêu này là rất thách thức nhưng có thể thực hiện được vì chúng ta đã có sự cam kết và chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước cùng kinh nghiệm hơn 30 năm ứng phó với những sáng kiến, mô hình mới phù hợp với điều kiện của từng giai đoạn.

Tôi cho rằng, nếu có sự góp vốn đầu tư thỏa đáng, với sự quyết tâm và nỗ lực từ Trung ương đến địa phương, với sự đồng lòng của toàn xã hội, tất cả chúng ta sẽ vượt qua những khó khăn vất vả, thử thách để triển khai thành công xuất sắc tiềm năng Chiến lược đã đề ra để kết thúc dịch AIDS vào năm 2030 .

Lây truyền qua đường quan hệ tình dục ở nhóm MSM tăng mạnh

Mặc dù đã có nhiều giải pháp can thiệp để dự phòng lây nhiễm HIV, nhưng tình trạng nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ đồng tính (MSM) tại Việt Nam vẫn đang tăng. Xin ông cho biết rõ thêm thực trạng này và Cục Phòng chống HIV/AIDS đã có giải pháp cụ thể nào để giải quyết?

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Long: Như chúng ta biết, trước đây lây nhiễm HIV ở Việt Nam chủ yếu lây qua đường máu ở nhóm nghiện chích ma túy và lây qua đường tình dục ở nhóm phụ nữ mại dâm. Tuy nhiên, lây truyền qua đường quan hệ tình dục ở nhóm MSM đang có xu hướng tăng mạnh trong những năm gần đây.

Theo số liệu giám sát trọng điểm HIV, năm năm trước tỉ lệ nhiễm HIV trung bình tại 8 tỉnh / thành phố là 6,7 %. Năm 2017 tiến hành giám sát trọng điểm tại 9 tỉnh / thành phố thì tỉ lệ hiện nhiễm trung bình là 12,2 %, tỉ lệ này năm 2020 là 13,3 %. Quan hệ tình dục đồng giới nam ( MSM ) đang được cảnh báo nhắc nhở là một trong những nhóm rủi ro tiềm ẩn chính của dịch HIV tại Nước Ta lúc bấy giờ .Trước tình hình này, trong toàn cảnh COVID-19, tất cả chúng ta đã có nhiều giải pháp được hàng loạt tiến hành can thiệp cho nhóm MSM. Hầu hết những hoạt động giải trí trực tiếp chuyển sang trực tuyến. Thuốc điều trị được cấp phép nhiều ngày, nhiều tháng hơn. Chúng tôi đã tăng cường những quy mô ở hội đồng do hội đồng tổ chức triển khai dưới nhiều hình thức như trực tuyến, lưu động hoặc tự xét nghiệm. Các cơ sở phân phối dịch vụ bảo vệ không thiếu khẩu trang, nước rửa tay, máy đo thân nhiệt để giảm rủi ro tiềm ẩn lây nhiễm COVID cho người sử dụng dịch vụ và bảo vệ hoạt động giải trí tại những cơ sở y tế diễn ra thông thường .

Về truyền thông phòng, chống HIV/AIDS cho nhóm MSM, chúng tôi sử dụng đa kênh trực tiếp, truyền thông nhóm, chú trọng sử dụng các trang xã hội (các nhóm trên facebook đặc biệt là các nhóm kín như livestream, video hoặc các bài viết), các trang web của cộng đồng hay trang cá nhân của những người có ảnh hưởng trong cộng đồng. Lồng ghép trong các sự kiện cộng đồng kết hợp với các nhóm CBOs, phòng khám để truyền thông.

Về tư vấn và xét nghiệm HIV, chúng tôi tăng cường và đa dạng hóa những hình thức xét nghiệm HIV : Do những nhóm hội đồng triển khai, những phòng khám tư nhân, đặc biệt quan trọng là hoạt động giải trí tự xét nghiệm HIV trong toàn cảnh COVID mọi người hạn chế tới những cơ sở y tế hoặc tập trung chuyên sâu đông người ( nhận test qua thư / chuyển phát nhanh ) .Về điều trị dự trữ trước phơi nhiễm và điều trị ARV, chúng tôi duy trì và lan rộng ra điều trị dự trữ trước phơi nhiễm HIV ( PrEP ) và thuốc điều trị dự trữ sau phơi nhiễm HIV trong vòng 72 giờ ( PEP ) và người mua hoàn toàn có thể được cấp phép lên tới 3 tháng. Duy trì và lan rộng ra việc cấp thuốc điều trị ARV từ 30 ngày lên tới 60 ngày hoặc 90 ngày tùy từng địa phương .Về can thiệp giảm hại, chúng tôi đáp ứng bao cao su và chất bôi trơn, chuyển từ cấp phép trực tiếp sang qua thư / chuyển phát nhanh. Can thiệp với nhóm MSM liêm quan đến ma túy. Methadone cũng được cấp phép nhiều ngày thay vì bệnh nhân tới cơ sở uống hằng ngày .Các dịch vụ y tế khác ( như STIs, Lao, viêm gan, trầm cảm ) được chúng tôi tiến hành bằng mạng lưới hệ thống khám bệnh từ xa hoặc lấy mẫu tại nhà giúp người bệnh tiếp cận được với những chương trình y tế .

PrEP là biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV mới và đem lại hiệu quả cao. Vậy Việt Nam đang làm gì để mở rộng phương pháp dự phòng này PrEP?

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Long: PrEP là một biện pháp dự phòng trước phơi nhiễm với HIV hiệu quả hiện nay khi đạt hiệu quả bảo vệ từ 94-97%. Ngay sau khi WHO khuyến cáo về PrEP, Việt Nam đã và đang nỗ lực từng ngày với sự hỗ trợ nguồn lực từ các tổ chức quốc tế để triển khai PrEP trên toàn quốc.

Năm 2017, lần tiên phong PrEP được thử nghiệm tại TP.HN và Thành phố Hồ Chí Minh, nơi ước tính có số đối tượng người tiêu dùng trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới ( MSM ) cao nhất cả nước. Từ những hiệu quả tích cực của tiến trình thử nghiệm, năm 2019, PrEP được lan rộng ra tiến hành tại 11 tỉnh, thành phố và năm 2020, liên tục lan rộng ra thêm 15 tỉnh, thành phố. Đến năm 2021, đã có 29 tỉnh, thành phố tiến hành PrEP. Dự kiến quá trình 2022 – 2025, PrEP sẽ phủ rộng ở 63 tỉnh thành phố .Chiến lược vương quốc chấm hết dịch bệnh AIDS vào năm 2030 đã đưa ra chỉ tiêu 30 % số MSM được tiếp cận với dịch vụ dự trữ vào năm 2025 và 40 % vào năm 2030. Để đạt chỉ tiêu này, đến 2025, tất cả chúng ta phải cung ứng dịch vụ PrEP cho 72.000 người. Tính đến cuối năm 2021, tất cả chúng ta đang điều trị cho gần 38.000 người tại 215 cơ sở ở 29 tỉnh, thành phố .Để đạt được tiềm năng Chiến lược, Nước Ta sẽ liên tục tăng cường những quy mô cung ứng dịch vụ thuận tiện, thuận tiện và tương thích nhất, thích ứng với toàn cảnh dịch bệnh COVID-19. Các quy mô PrEP như điều trị lưu động, điều trị tại TT y tế xã, phường, lan rộng ra cung ứng điều trị PrEP tại những cơ sở y tế tư nhân, nhất là những phòng khám do hội đồng làm chủ, cấp phép thuốc PrEP 3 tháng cho người bệnh ngay từ lần khám tiên phong trong quy trình tiến độ giãn cách xã hội do COVID-19 … Bên cạnh đó, Nước Ta cũng tăng cường chất lượng cung ứng dịch vụ PrEP trải qua việc xây dựng những phòng khám cung ứng dịch vụ tổng lực về dự trữ lây nhiễm HIV, tiến hành những hoạt động giải trí cải tổ chất lượng PrEP …Bằng toàn bộ những nỗ lực và phát minh sáng tạo trong tiến hành, tôi tin cậy rằng dịch vụ PrEP sẽ trở nên phổ cập và thuận tiện như những giải pháp can thiệp giảm lây nhiễm truyền thống cuội nguồn khác .

Hướng đến mục tiêu 95-95-95 vào năm 2025 và chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030

Năm 2022, những mục tiêu nào về công tác phòng, chống HIV/AIDS đã được đặt ra và giải pháp thực hiện như thế nào, thưa ông?

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Long: Trong năm 2022, chúng tôi vẫn tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp của Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS hướng đến mục tiêu 95-95-95 vào năm 2025 và chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030; hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật được giao liên quan đến phòng, chống HIV/AIDS.

Cùng với đó, chúng tôi thực hiện đa dạng và mở rộng tư vấn xét nghiệm HIV, mở rộng xét nghiệm tại cộng đồng và tự xét nghiệm HIV. Phấn đấu phát hiện mới 10.000 trường hợp nhiễm HIV. Đa dạng hóa và mở rộng các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV. Cấp phát bơm kim tiêm, bao cao su cho các nhóm nguy cơ cao. Duy trì và nâng cao chất lượng điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone cho trên 50.000 bệnh nhân; mở rộng triển khai thí điểm cấp thuốc Methadone nhiều ngày. Mở rộng điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV bằng thuốc ARV (PrEP) cho 45.000 khách hàng các nhóm có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV, đặc biệt là nhóm MSM.

Đồng thời, chúng tôi lan rộng ra điều trị ARV cho 170.000 bệnh nhân HIV / AIDS ; liên tục duy trì chất lượng điều trị ở mức độ cao, tỉ lệ bệnh nhân điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế đạt trên 95 %. Triển khai những giải pháp bảo vệ kinh tế tài chính bền vững và kiên cố cho công tác làm việc phòng, chống HIV / AIDS ; đôn đốc những tỉnh, thành phố thường trực TW phê duyệt kế hoạch hoặc đề án bảo vệ kinh tế tài chính triển khai tiềm năng chấm hết dịch AIDS ; 75 % bệnh nhân HIV / AIDS được điều trị ARV qua nguồn BHYT .

Xin trân trọng cảm ơn ông./.

Giang Oanh (thực hiện)

Source: https://vh2.com.vn
Category : Truyền Thông