Tổng Công trình sư đầu tiên của Nhà máy cơ khí Hà Nội | https://vh2.com.vn

Tổng Công trình sư đầu tiên của Nhà máy cơ khí Hà Nội

14 : 49 – Thứ Tư, 29/08/2012

Một điều khá đặc biệt, trong lớp cán bộ đầu tiên được Đảng và Bác Hồ cử đi Liên Xô học tập năm 1951, nhiều người là con quan lại, địa chủ, gia đình khá giả như GS.TS Trần Linh Sơn, ông Huỳnh Quang Đại, ông Hoàng Bình,… Còn ông Tăng Văn Bằng thì hoàn toàn trái ngược, sinh ra trong một gia đình trung nông nghèo, nhưng ông đã vượt lên khó khăn để trở thành Tổng Công trình sư đầu tiên của Nhà máy cơ khí Hà Nội.

Bạn đang đọc: Tổng Công trình sư đầu tiên của Nhà máy cơ khí Hà Nội | https://vh2.com.vn

Vượt lên hoàn cảnh theo cách mạng

Ông Tăng Văn Bằng – nguyên Tổng Công trình sư, Phó Giám đốc Nhà máy cơ khí Hà Nội (sau này là Nhà máy Công cụ số 1 và nay là Công ty Cổ phần cơ khí Hà Nội) sinh năm 1923 trong một gia đình trung nông nghèo gồm 6 anh em tại huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. Cha ông cũng tên là Tăng Văn Bằng (cụ mất khoảng năm 1965) làm nghề nông, nhà chỉ có vài sào ruộng lại đông con nên cuộc sống thường xuyên lâm vào cảnh bần hàn. Mẹ ông là cụ Thái Thị Nậy (mất khoảng năm 1982-1983) cũng là người làm nghề nông quanh năm chỉ biết cái cày con trâu. Vì vậy, gia đình phải “… làm thêm nghề phụ như lấy củi, nấu rượu, nuôi lợn, làm dầu. Tùy theo từng lúc mà thay đổi nghề phụ. Năm 1929 bị tù kinh tế vì nấu rượu lậu thuế”[1].

 

Ông Tăng Văn Bằng trong thời hạn học tại Liên Xô 1951 – 1955Mặc dù gia cảnh như vậy, nhưng Tăng Văn Bằng như mong muốn được học tới nơi tới chốn vì có người bác ruột bên nội tên Thản giúp sức. Thời tiểu học, Tăng Văn Bằng theo học ở trường làng, đến Trung học thì xuống Vinh trọ học. Ông Thản rất quý cháu, mặc dầu ông cũng có một cậu con trai, tuy nhiên ông không muốn cho con học lên vì theo ông cháu Tăng Văn Bằng sáng dạ hơn cần được liên tục học. Không những vậy, ông Thản đã theo cháu Bằng xuống Vinh để tiện việc săn sóc, và để cháu toàn tâm toàn ý cho việc học tập. Trong thời hạn học ở Vinh ông Bằng ít khi về nhà, vì vừa không có tiền vừa không có phương tiện đi lại đi lại, tiền bác Thản phân phối thì cũng chỉ vừa đủ để giàn trải những nhu yếu thiết yếu .

Kết thúc chương trình phổ thông, Tăng Văn Bằng tiếp tục vào học trường Kỹ nghệ Huế. Từ Vinh vào đến Huế là một sự thay đổi lớn lao trong cuộc sống của ông, quãng đường xa hơn, nhiều khó khăn hơn, trong khi đó ông Thản không thể tiếp tục đi theo chăm lo cháu được nữa, ông Bằng phải đi một mình. Vào Huế, cuộc sống khó khăn hơn, vì vậy ông phải vừa đi học vừa dạy thêm cho con các quan lại ở ở đây. Không đủ tiền mua sách vở, ông Bằng thường thức rất khuya để chép lại nội dung bài học làm tài học tập. Ngoài ra, sự phân biệt đối xử giữa con em người Pháp, con cái quan lại và thường dân cũng là một khó khăn ông phải vượt qua, “Lúc học ở trường Kỹ nghệ Huế, sự phân biệt đối xử của nhà trường đối với học sinh Việt Nam và học sinh người Pháp, lai Pháp đã làm cho tôi bắt đầu suy nghĩ thù hằn Pháp” và “Những câu chuyện về Triều đình Huế, sự thối tha của gia đình các ông “hoàng” làm cho tôi bắt đầu nghĩ và thù sự cai trị của Pháp”[2].

Kết thúc khóa học Kỹ nghệ ở Huế, ông Bằng về quê kiếm việc làm. Vào thời điểm đó, tìm được việc hết sức khó khăn. Khoảng năm 1940-1941, ông Bằng phải vào Sài Gòn sinh sống, xin mãi ông mới được vào làm cho một hãng sửa chữa ôtô Jean-Complete, “Lúc mới ra trường, mơ sẽ có chỗ làm đàng hoàng nhưng trái lại tôi đã phải nhét ở túi 5-6 đơn xin việc, qua đủ các hãng ở Sài Gòn”[3]. Nhưng rồi cũng không trụ được lâu dài, do tình hình ngày một khó khăn, ông thất nghiệp lại trở ra Vinh làm việc cho nhà máy Trường Thi. Khoảng năm 1944, một lần nhà máy Trường Thi bị Nhật ném bom, ông Bằng buộc phải đi lánh nạn đã nghỉ hơn 1 tuần và sau khi trở lại thì bị đuổi việc, “Tôi đã bị đuổi khỏi nhà máy Trường Thi… việc đó làm cho tôi thất vọng, lại đi tìm việc”[4].

 

Từ trái, ông Nguyễn Tuyên, ông Tăng Văn Bằng, ông Lê Trọng Đồng tại Liên Xô, 1951 – 1955

Đến năm 1945, ông Tăng Văn Bằng ra Hà Nội theo học ngành vô tuyến, đang học dở dang (khoảng 6 tháng) thì Nhật đảo chính Pháp, tình hình lúc đó rất rối ren. Ông Bằng quyết định bỏ về quê, tại quê nhà ông tham gia Việt Minh, cướp chính quyền, rồi ông được cử làm Chủ tịch Ủy ban xã. Ông Tăng Văn Bằng viết: “Lúc chưa được vào Đảng, chưa được giáo dục, động cơ tham gia phong trào Việt Minh chỉ là thù Pháp, vua chúa mà hoạt động cho nền độc lập tổ quốc. Lúc đó chưa biết lý luận về giai cấp… Năm 1947 được vào công đoàn, rồi được tổ chức vào Đảng. Tôi đã bắt đầu được tuyên truyền tranh đấu cho quyền lợi của công nhân, tranh đấu cho độc lập rồi tiến lên Xã hội chủ nghĩa”[5].

Xem thêm: 141+ Từ Vựng Tiếng Anh Chuyên Ngành Cơ Khí Chế Tạo Máy Tiếng Anh Là Gì

Bước sang năm 1946, vì biết ông Tăng Văn Bằng từng được đào tạo và giảng dạy ở trường Kỹ nghệ Huế nên Ban chỉ huy Nhà máy quân giới Đặng Thái Thân ở huyện Đô Lương, Nghệ An đã hoạt động ông vào thao tác cho nhà máy, không ngần ngại, ông quyết định hành động từ bỏ chức quản trị Ủy ban xã để vào thao tác tại nhà máy. Giữa năm 1947, sau nhiều lần tách nhập và chuyển vào Thanh Hóa, Nhà máy Đặng Thái Thân đổi tên thành xưởng Bình Tứ, ông Tăng Văn Bằng giữ chức vụ Quản đốc, Phó Bí thư liên chi của quân giới Thanh Hóa, cùng năm này ông Bằng được kết nạp Đảng .

“Đứa con đầu lòng”

Khoảng cuối năm 1949-1950, ông Tăng Văn Bằng được cử ra Việt Bắc tham gia khóa học chính trị trường Nguyễn Ái Quốc (khóa 3), sau đó ông vào làm ở Tổng Liên đoàn và là Xưởng trưởng Xưởng in TK1, đến năm 1951 ông được Đảng và Bác Hồ cử đi Liên Xô học tập cùng với 20 người khác. Sau 4 năm học tập ở Liên Xô ông tốt nghiệp trường Kỹ thuật luyện kim với tấm bằng xuất sắc và trở về nước. Ông được cử về xây dựng Nhà máy cơ khí Hà Nội, ngay lập tức ông bắt tay vào việc lên ý tưởng, thiết kế, xây dựng rồi vận hành nhà máy cùng với sự giúp đỡ của 20 chuyên gia, kỹ sư nổi tiếng của Nga thời bấy giờ. Trong thời gian tham gia xây dựng nhà máy này, khoảng năm 1956-1957 ông Tăng Văn Bằng được cử làm Tổng Công trình sư, kiêm Phó Giám đốc Nhà máy cơ khí Hà Nội (nhà máy chuyên sản xuất các máy công cụ như máy tiện, máy phay, máy bào, các tuốc bin nhỏ,…).

Lần tiên phong thiết kế xây dựng một nhà máy có quy mô tương đối lớn, vì thế việc làm khó khăn vất vả, ông phải nỗ lực rất nhiều. Sự sinh ra của nhà máy được ông Tăng Văn Bằng ví như “ đứa con ” của mình và ông đã viết về “ đứa con đầu lòng ”, bài viết được đăng tải trên một tờ báo của Nga ( 1960 ). Bên cạnh đó, để cung ứng nhu yếu về nhân lực cho hoạt động giải trí của Nhà máy cơ khí Hà Nội, việc đào tạo và giảng dạy cán bộ tại chỗ được đặt ra rất cấp bách, và Phó Giám đốc Tăng Văn Bằng kiêm thêm vai trò thầy giáo, ông tham gia giảng dạy một số ít môn của lớp tại chức được mở ngay tại Nhà máy .

 

Ông Tăng Văn Bằng ( thứ 6, từ trái ) tại Nhà máy cơ khí Hà Nội, khoảng chừng những năm 1956 – 1962

Không chỉ miệt mài xây dựng, điều hành Nhà máy, ông còn là một Thủ trưởng biết quan tâm chăm lo đến đời sống của anh em công nhân. Ông Tăng Chí Thành – con trai đầu của ông Tăng Văn Bằng kể lại: “Cha tôi là một người hết mình vì công việc, hết lòng vì anh em công nhân. Ông thường đi sâu, đi sát vào đời sống của các anh em công nhân nhà máy, ông thường xuyên ở lại nhà máy với công nhân và cũng là người thường xuyên ra khỏi nhà máy sau cùng”. Lúc còn nhỏ, ông Tăng Chí Thành thường được theo bố đến thămi gia đình các công nhân. “Cụ vào nói chuyện, quan sát cuộc sống của anh em công nhân và xem xét chi tiết những sản phẩm mọi người làm với thái độ tận tình, cởi mơ, thân thiện”, ông Tăng Chí Thành hồi tưởng.

Đến khoảng những năm 1960-1962, Nhà máy cơ khí Hà Nội được mở rộng, ông Tăng Văn Bằng tiếp tục được cử làm Tổng Công trình sư nhằm giúp đỡ nhà máy hoàn thành việc mở rộng. Tuy nhiên, đến khoảng đầu năm 1962 một chuyện đau lòng đã ập tới, ông Tăng Văn Bằng qua đời vì tái phát căn bệnh hiểm nghèo khi công việc còn dang dở.

Có lẽ, trong nhóm đi Liên Xô năm 1951 thì ông Tăng Văn Bằng là một trong số ít người ra đi lúc tuổi đời còn rất trẻ, khi mới 39 tuổi. Vậy nhưng, công lao của ông sẽ mãi gắn với một Công trình đã đi vào lịch sử ngành Khoa học kỹ thuật – Nhà máy cơ khí Hà Nội, đó cũng chính là “ đứa con đầu lòng ” trong sự nghiệp mà ông đã dày công chăm nom từ thời kỳ thai nghén đến lúc trưởng thành. Với ông, không gì là không làm được chỉ cần có chí, đó cũng là nguyên do mà ông đặt tên cho người con trai đầu “ Chí Thành ” – bởi theo ông có chí mới thành công xuất sắc !

Xem thêm: 141+ Từ Vựng Tiếng Anh Chuyên Ngành Cơ Khí Chế Tạo Máy Tiếng Anh Là Gì

[1], [2], [3], [4], [5]: Trích từ Sơ lược lý lịch cá nhân của ông Tăng Văn Bằng

Trình Sỹ Anh Dũng

Trung tâm Di sản những nhà khoa học Nước Ta

Source: https://vh2.com.vn
Category : Chế Tạo