Hệ thống chính trị là gì ? Đặc điểm của hệ thống chính trị ?

Luật sư hướng dẫn:

1. Tổng quan về Hệ thống chính trị

Hệ thống chính trị là tổng thể các cơ quan, tổ chức nhà nước, đảng phái, đoàn thể xã hội, nói chung là các lực lượng tham gia, và mối quan hệ giữa các lực lượng đó, chỉ phối sự tồn tại và phát triển đời sống chính trị của một quốc gia, thể hiện bản chất của chế độ chính trị của quốc gia, con đường phát triển của xã hội.

Bạn đang đọc: Hệ thống chính trị là gì ? Đặc điểm của hệ thống chính trị ?

Để làm rõ đặc thù, quy mô tham gia đời sống chính trị của những cơ quan, tổ chức triển khai – gọi chung là những thiết chế, về lí luận và trong thực tiễn thường có sự phân biệt :
1 ) Những thiết chế mang đặc thù trọn vẹn, thuần túy chính trị như nhà nước, đảng ;
2 ) Những tổ chức triển khai chính trị – xã hội tức là không trọn vẹn, thuần túy chính trị, có đặc thù là những đoàn thể tập hợp những những tầng lớp, bộ phận dân cư theo giới, lứa tuổi, nghề nghiệp …
Nét đặc trưng tiêu biểu vượt trội cho loại thiết chế thứ nhất là mối quan hệ ngặt nghèo, gắn bó với đường lối, chủ trương của vương quốc, sự ảnh hưởng tác động trực tiếp của những thiết chế đó lên đường lối, chủ trương của vương quốc. Có thể nói, mục tiêu trực tiếp phản ánh, chi phối, lí do sống sót của những thiết chế này là tiềm năng chính trị biểu lộ ở sự để xuất, kiến thiết xây dựng đường lối, chủ trương về đối nội, đối ngoại của vương quốc trên từng tiến trình tăng trưởng khác nhau và tổ chức triển khai, tiến hành triển khai đường lối, chủ trương đó, là sự tác động ảnh hưởng về mặt tư tưởng, ý thức hệ lên những những tầng lớp dân cư, giai cấp khác nhau đang sống sót trong xã hội, bảo vệ triển khai những quyền lợi chính trị của những tầng lớp cầm quyền và ở những mức độ nhất định khác nhau cả nhu yếu, quyền lợi chung của toàn xã hội .
Loại thứ hai là những tổ chức triển khai sinh ra, sống sót trực tiếp từ nhu yếu tập hợp, những bộ phận dân cư nhất định nhằm mục đích theo đuổi những quyền lợi trực tiếp mà trước hết là về kinh tế tài chính – xã hội và có khi không trọn vẹn gắn với chính trị như những tổ chức triển khai công đoàn, đoàn người trẻ tuổi, hội phụ nữ …
Một bộ phận khác là những tổ chức triển khai có đặc thù hội, đoàn thuần túy nghề nghiệp hoặc theo đuổi những nhu yếu về sở trường thích nghi, tuy vẫn mang sắc tố chính trị nhưng đó không phải là tiềm năng hầu hết, Trong tổng thể và toàn diện những thiết chế đó, nhà nước đóng vai trò trụ cột, công cụ đa phần, những chính đảng giữ vai trò là lãnh tụ chính trị, bộ tham mưu của những bộ phận dân cư mà chính đảng là người phát ngôn, nói lời nói phản ánh quyền lợi của bộ phận dân cư đó .
Cần phân biệt hệ thống chính trị trong xã hội tư sản và hệ thống chính trị trong những xã hội đang thiết kế xây dựng chủ nghĩa xã hội .
Hệ thống chính trị trong những xã hội tư sản trước hết bao gồm hệ thống những cơ quan nhà nước, những chính đảng của giai cấp cầm quyền và những tổ chức triển khai, đoàn thể tập hợp những bộ phận dân cư thuộc giai cấp cầm quyền hoặc đi theo đường lối chính trị của giai cấp đó. Đây là những lực lượng xã hội với những Lever khác nhau trực tiếp tham gia vào việc triển khai quyền lực tối cao nhà nước thuộc giai cấp cầm quyển .
Đồng thời, trong những xã hội còn sống sót những lực lượng xã hội ở vị thế trái chiều mà ở vị thế số 1 là những chính đẳng của giai cấp công nhân, của những những tầng lớp lao động khác, của những lực lượng dân chủ đấu tranh vì những quyền dân số, dân chủ, chống độc quyền, giành những quyền tự do, dân chủ, cải tổ đời sống, nâng cao phúc lợi xã hội …
Cuộc đấu tranh của những lực lượng xã hội này có khi chỉ vì quyền lợi trước mắt nhưng vẫn mang đậm sắc thái chính trị và ở những mức độ khác nhau tham gia vào đời sống chính trị, có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến đời sống chính trị của xã hội tư sản. Với đặc thù đó, những thiết chế xã hội của giai cấp công nhân và của nhân dân lao động trở thành một bộ phận của đời sống chính trị, hệ thống chính trị của xã hội tư sản, nhất là khi trực tiếp tham gia vào việc làm nhà nước, tham gia chính quyền sở tại của giai cấp tư sản .
Trong những xã hội đang tăng trưởng theo con đường xã hội chủ nghĩa, hệ thống chính trị bao gồm toàn bộ những thiết chế chính trị, chính trị – xã hội, chính trị – xã hội – nghề nghiệp, những tổ chức triển khai hội, đoàn bằng những phương pháp khác nhau tập hợp những những tầng lớp dân cư, đoàn kết họ và đoàn kết hợp tác với nhau để cùng theo đuổi một mục tiêu chung là kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc chủ nghĩa xã hội ở mỗi nước .
Đặc trưng cơ bản của hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa là đặc thù thoáng đãng, bao gồm những tổ chức triển khai
của tổng thể những những tầng lớp dân cư kết thành khối đại đoàn kết toàn dân, trở thành cơ sở xã hội của chính quyển nhân dân và hệ thống chính trị. Đặc trưng khác cũng rất cơ bản là cả hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa được đặt dưới sự chỉ huy của đảng cộng sản, đẳng công nhân được vũ trang bằng chủ nghĩa Mác – Lênin được vận dụng thích hợp vào từng nước. Nội dung hoạt động giải trí cơ bản của hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa là thực thi nguyên tắc toàn bộ quyền lực tối cao nhà nước thuộc về nhân dân, kiến thiết xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội thực sự của dân, do dân, vì dân .

2. Khái niệm về hệ thống chính trị ?

Trong cuộc đấu tranh giành, giữ và sử dụng chính quyền sở tại, những lực lượng chính trị từng bước hình thành nên những tổ chức triển khai, tập hợp lực lượng một cách ngặt nghèo, có ý chí chung và hành vi thống nhất, có tiềm năng, đường lối, giải pháp đơn cử, tương thích … nhằm mục đích đưa cuộc đấu tranh đến thắng lợi. Mới đầu, những tổ chức triển khai này còn lẻ tẻ, từ từ nó được tổ chức triển khai ngày càng phần đông hơn. Mỗi tổ chức triển khai đại biểu cho một nhóm quyền lợi nhất định, nhằm mục đích đạt được những tiềm năng nhất định. Các tổ chức triển khai này cùng với nhà nước hợp thành hệ thống chính trị của xã hội. Ở Liên Xô, trước những năm sáu mươi của thế kỉ XX, người ta thường dùng khái niệm “ hệ thống chuyên chính của giai cấp thống trị ” ( chỉ bao gồm những cơ quan nhà nước họp thành một hệ thống do giai cấp thống trị dựng nên để thống trị xã hội ), từ từ được thay bằng “ hệ thống chuyên chính vô sản ”. Từ những năm sáu mươi của thế kỉ XX, khái niệm hệ thống chính trị chính thức được sử dụng trong những văn bản của Đảng Cộng sản Liên Xô và Nhà nước Xô Viết. Khái niệm này được ghi nhận trong Hiến pháp năm 1977 – Hiến pháp ở đầu cuối của Nhà nước Liên Xô ( Chương I, Phần I ). Hiến pháp ( luật cơ bản ) của Liên bang Cộng hòa xã hội chù nghĩa Xô Viết, được trải qua tại kì họp không bình thường lần thứ 7, Khóa 9, ngày 07/10/1977 của Xô Viết tối cao Liên Xô, Nxb. Sách báo chính trị, Moskva, 1977, tr. 1 – 62 ( tiếng Nga ) .

Khái niệm “hệ thống chính trị” được xem xét từ nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau. Chẳng hạn, từ góc độ nghiên cứu nội dung và hình thức biểu hiện của các quan hệ chính trị trong xã hội,1 hệ thống chính trị được định nghĩa là phương thức thể hiện và phương tiện thực hiện các quan hệ chính trị. Từ góc độ nghiên cứu cơ cấu – chức năng của hệ thống chính trị thì hệ thống chính trị được quan niệm là tổng thể các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội trực tiếp nắm giữ hoặc tham gia thực thi quyền lực chính trị dưới sự lãnh đạo của một đảng cầm quyền hay liên minh các đảng cầm quyền. Quan hệ chính trị là quan hệ giữa các giai cấp, các tầng lớp xã hội liên quan tới việc giành, giữ và thực hiện quyền lực nhà nước…

Xem thêm: Hệ thống điều hòa trung tâm Chiller là gì? Có cấu tạo ra sao?

Hệ thống chính trị là khái niệm đã Open trong sách báo chính trị pháp lý từ lâu. ở nước ta, yếu tố về hệ thống chính trị cũng đã được chăm sóc điều tra và nghiên cứu ở những góc nhìn khác nhau. Từ tháng 3 năm 1989, khái niệm này đã được sử dụng chính thức trong văn kiện của Đảng .
Hệ thống chính trị là một khái niệm có nội dung nhiều mẫu mã, được xem xét dưới nhiều góc nhìn khác nhau. Ở góc nhìn khái quát nhất, hệ thống chính trị được hiểu là một phạm trù bộc lộ hình thức tổng quát nhất của chính trị và dân chủ, có nội dung đa phần là xác lập chính sách triển khai quyền lực tối cao chính trị và quyền lực tối cao nhà nước. Xét ở góc nhìn cấu trúc, hệ thống chính trị là một hệ thống thiết chế chính trị có mối quan hệ mật thiết với nhau. Xét theo góc nhìn chính trị – pháp lý gắn với tiềm năng và giá trị, hệ thống chính trị được hiểu là “ một cơ cấu tổ chức bao gồm nhà nước, những đảng phái, những đoàn thế, những tố chức xã hội chính trị tôn tại và hoạt động giải trí trong khuôn khổ của pháp lý hiện hành, được chế định theo tư tưởng giai cấp cầm quyền, nhằm mục đích ảnh hưởng tác động vào những quy trình kinh tế tài chính – xã hội với mục tiêu duy trì và tăng trưởng chính sách đó ”
Chính trị là một yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng, vì thế những Vấn đề về hệ thống chính trị cũng cần được xem xét trong mối quan hệ chung giữa chính trị với kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống và xã hội. Theo đó, ứng với mỗi quy mô kinh tế tài chính – xã hội, tùy thuộc vào điều kiện kèm theo và thực trạng lịch sử vẻ vang đơn cử, có một quy mô tổ chức triển khai chính trị và dân chủ tương ứng. Ở nước ta, quy mô kinh tế tài chính – xã hội trước thời kì thay đổi được đặc trưng bằng chính sách kế hoạch hóa tập trung chuyên sâu, bao cấp và tương ứng với nó là hệ thống chuyên chính vô sản. Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường xu thế chủ xã hội chủ nghĩa với những trách nhiệm và tiềm năng đơn cử yên cầu phải có một hệ thống chính trị với những đặc trưng mới, tương thích với nhu yếu tăng trưởng của kinh tế tài chính – xã hội trong tình hình mới .
Kết quả tổ chức triển khai và hoạt động giải trí của hệ thống chính trị có tác động ảnh hưởng trực tiếp và can đảm và mạnh mẽ đến sự tăng trưởng của kinh tế tài chính – xã hội. Sự tác động ảnh hưởng đó hoàn toàn có thể là tích cực nếu hệ thống chính trị được tổ chức triển khai và hoạt động giải trí tương thích với đặc thù và trình độ tăng trưởng của quy mô kinh tế tài chính – xã hội. Ngược lại, nếu hệ thống chính trị được tổ chức triển khai không tương thích với đặc thù và trình độ tăng trưởng của kinh tế tài chính – xã hội thì nó sẽ có ảnh hưởng tác động xấu đi tới quy trình tăng trưởng của kinh tế tài chính – xã hội .
Xuất phát từ thực chất của chính sách chính trị và những điều kiện kèm theo lịch sử vẻ vang đơn cử, hệ thống chính trị của mỗi nước cũng có những đặc trưng riêng. Hệ thống chính trị của nước ta hình thành và tăng trưởng trong quy trình đấu tranh cách mạng, chính thức sinh ra từ Cách mạng tháng Tám và ngày càng triển khai xong. Theo những lao lý trong Chương I Hiến pháp năm 2013, hệ thống chính trị của nước Cộng hòa chủ xã hội chủ nghĩa Việt Nam bao gồm : Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa chủ xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công đoàn Nước Ta, Hội nông dân Nước Ta, Đoàn người trẻ tuổi Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp phụ nữ Nước Ta và Hội cựu chiến binh Nước Ta, trong đó Đảng Cộng sản Việt Nam là hạt nhân chính trị chỉ huy và Nhà nước là trụ cột của hệ thống chính trị .

3. Đặc điểm của hệ thống chính trị ?

Hệ thống chính trị có những đặc thù cơ bản sau đây :
Một là, sinh ra, sống sót, tăng trưởng cùng với sự sinh ra, sống sót, phát trỉển của nhà nước tư sản. Dưới chính sách chiếm hữu nô lệ và chính sách phong kiến, chỉ có nhà nước là đại diện thay mặt chính thức cho quyền lực tối cao chính trị của giai cấp chủ nô và giai cấp phong kiến, còn những đảng phái chính trị hoạt động giải trí hợp pháp khác chưa hình thành, do đó chưa có “ hệ thống chính trị ” ở hai tiến trình này. Các đảng phái chính trị và những tổ chức triển khai xã hội khác được hình thành từ trong cách mạng tư sản, gắn liền với chính sách bầu cử tự do, dân chủ để thiết lập những cơ quan nhà nước cấp cao trong toàn cảnh quyền lực tối cao nhà nước không còn nằm trong tay vua chúa, không còn được truyền cho con, cháu theo nguyên tắc thế tập, nó đã được chuyển giao cho cả một giai tầng xã hội bằng con đường bầu cử tự do, dân chủ. Hiến pháp nước Cộng hòa Pháp năm 1958 khẳng định chắc chắn : “ Đảng phái và những đoàn thể chỉnh trị đỏng vai trò quan trọng trong bầu cử. Chủng được xây dựng và hoạt động giải trí một cách tự do ” ( Điều 4 ). ở những nước đi theo con đường xã hội chủ nghĩa, đảng cầm quyền với nhiều tên gọi khác nhau ( như đảng cộng sản, đảng lao động, đảng nhân dân cách mạng, … ) sinh ra trong trào lưu cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đã tập hợp và chỉ huy quần chúng nhân dân triển khai cuộc cách mạng nhằm mục đích xóa bỏ nhà nước cũ và thiết lập nhà nước mới. Kể từ khi nhà nước xã hội chủ nghĩa sinh ra thì hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa cũng được hình thành, trong đó bao gồm nhà nước, đảng cầm quyền và những tổ chức triển khai chính trị-xã hội khác, nó sống sót và tăng trưởng cùng với sự sống sót và tăng trưởng của nhà nước xã hội chủ nghĩa .
Việc gắn sự hình thành, sống sót và tăng trưởng của hệ thống chính trị với sự sinh ra, sống sót và tăng trưởng của nhà nước là lẽ đương nhiên, do tại nhà nước luôn luôn là ” trụ cột ” của hệ thống chính trị, là ” tấm gương ” quy tụ và phản ánh hàng loạt đời sống chính trị của xã hội .
Hai là, những tổ chức triển khai thành viên hệ thống chính trị đều là những tố chức hợp pháp, được tổ chức triển khai và hoạt động giải trí trong khuôn khổ pháp lý .
Hiến pháp Liên bang Nga năm 1993 pháp luật :

“ Ở Liên bang Nga thừa nhận sự đa nguyên, đa đảng ” ( khoản 3 Điều 13 ) ; ” Các tố chức xã hội bình đẳng trước pháp lý ” ( khoản 4 Điều 13 ) ; ” Cấm thành lập và cấm sự hoạt động giải trí của những tổ chức triển khai xã hội có mục tiêu hay hành vi hướng tới dùng đấm đá bạo lực để biến hóa nền tảng chính sách hiến pháp và xâm phạm sự toàn vẹn của Liên bang Nga, rình rập đe dọa bảo mật an ninh vương quốc, xây dựng những tổ chức triển khai vũ trang, gây sự chia rẽ về xã hội, chủng tộc, sắc tộc và tôn giáo ” ( khoản 5 Điều 13 ) .

Hiến pháp Cộng hòa nhân dân Nước Trung Hoa năm 1982 công bố :

“ Các chỉnh đảng và đoàn thể xã hội … đều phải lẩy Hiến pháp làm tiêu chuẩn xử sự cơ bản trong hoạt động giải trí của mình ” ( Lời nói đầu ) ; “ những đảng phái chỉnh trị và đoàn thể xã hội … đều phải tuần thủ Hiển pháp và pháp lý … Hành vi của mọi tổ chức triển khai hoặc cá thể đều không vượt quá pháp luật của Hiến pháp và pháp lý ” ( Điều 5 ) .

Khoản 3 Điều 4 Hiến pháp Nước Ta năm 2013 cũng pháp luật :

“Các tổ chức của Đảng và đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật ”.

Xem thêm: Điểm chuẩn trường Đại học Công nghiệp Hà Nội (HaUi) năm 2020 2021 2022 mới nhất

Ba là, có sự phân định rõ ràng về trách nhiệm cơ bản giữa những tổ chức triển khai thành viên vì tiềm năng chung là thực thỉ quyền lực tối cao của giai cẩp và những lực lượng thong trị trong xã hội. Trong hệ thống chính trị, đảng cầm quyền hoặc liên minh những đảng cầm quyền chỉ huy nhà nước ; nhà nước quản lí xã hội theo chủ trương, đường lối, chủ trương của đảng cầm quyền hoặc liên minh những đảng cầm quyền và trên cơ sở pháp lý do mình phát hành ; những tổ chức triển khai họp pháp khác tham gia quản lí nhà nước, quản lí xã hội theo pháp lý .

Luật Minh Khuê (sưu tầm & biên tập từ các nguồn trên internet)

Source: https://vh2.com.vn
Category : Công Nghệ