Kiến Thụy – Wikipedia tiếng Việt

Kiến Thụy là một huyện thuộc thành phố Hải Phòng, Việt Nam.

Huyện Kiến Thụy nằm ở phía đông nam thành phố Hải Phòng Đất Cảng, huyện lỵ của huyện là thị xã Núi Đối, cách TT thành phố 16 km về phía đông nam. Huyện có vị trí địa lý :
Huyện có diện tích quy hoạnh 102,56 km², dân số năm 2019 là 152.850 người .

Trên địa bàn huyện có đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng đi qua dài hơn 10 km và có dự án Đường cao tốc Ninh Bình – Hải Phòng đi qua.

Giao thông trên địa phận huyện rất thuận tiện cho việc giao lưu với những địa phương khác cả về đường đi bộ, thủy và đường thủy :- Đường bộ ngoài tuyến đường cao tốc TP.HN – Hải Phòng Đất Cảng, còn có những tuyến đường tỉnh và đường huyện như : TL361, TL362, TL363, ĐH403, ĐH404, ĐH405- Đường sông : sông Văn Úc, sông Đa Độ …
Năm 1469, vua Lê Thánh Tông cắt đất huyện An Lão, lập huyện Nghi Dương gồm đất của huyện Kiến Thụy, những Q. Dương Kinh, Đồ Sơn và Kiến An ngày này. Năm 1837, vua Minh Mạng lập phủ Kiến Thụy gồm 3 huyện Nghi Dương, An Lão và An Dương. Thời Pháp thuộc, huyện Nghi Dương đổi thành phủ Kiến Thụy, thuộc tỉnh Kiến An. Sau Cách mạng tháng Tám ( 1945 ), bỏ cấp phủ, đổi làm huyện Kiến Thụy. Ngày 27 tháng 10 năm 1962, tỉnh Kiến An nhập vào thành phố Hải Phòng Đất Cảng, huyện Kiến Thụy thuộc thành phố TP. Hải Phòng, bắt đầu gồm 24 xã : Anh Dũng, Bàng La, Đa Phúc, Đại Đồng, Đại Hà, Đại Hợp, Đoàn Xá, Đông Phương, Hòa Nghĩa, Hợp Đức, Hưng Đạo, Hữu Bằng, Kiến Quốc, Minh Tân, Ngọc Hải, Ngũ Đoan, Ngũ Phúc, Tân Phong, Tân Trào, Thanh Sơn, Thuận Thiên, Thụy Hương, Tú Sơn, Vạn Sơn .Ngày 14 tháng 3 năm 1963, tách khu vực Đồ Sơn và 2 xã : Vạn Sơn, Ngọc Hải để xây dựng thị xã Đồ Sơn. Ngày 7 tháng 4 năm 1966, chuyển xã Bàng La về thị xã Đồ Sơn quản trị .Ngày 4 tháng 4 năm 1969 sáp nhập huyện Kiến Thụy và huyện An Lão thành huyện An Thụy .Ngày 5 tháng 3 năm 1980, chia tách huyện An Thụy, theo đó, sáp nhập 21 xã của huyện An Thụy ( hàng loạt địa giới huyện Kiến Thụy cũ ) và thị xã Đồ Sơn thành huyện Đồ Sơn .Ngày 14 tháng 2 năm 1987, xây dựng thị xã Núi Đối, thị xã huyện lỵ huyện Đồ Sơn trên cơ sở một phần những xã Minh Tân và Thanh Sơn .Ngày 23 tháng 4 năm 1988, xây dựng 2 xã Hải Thành và Tân Thành tại vùng kinh tế tài chính mới đường 14 .Ngày 6 tháng 6 năm 1988, huyện Đồ Sơn chia lại thành thị xã Đồ Sơn và huyện Kiến Thụy. Huyện Kiến Thụy có thị xã Núi Đối và 23 xã : Anh Dũng, Đa Phúc, Đại Hà, Đại Đồng, Đại Hợp, Đoàn Xá, Đông Phương, Hải Thành, Hòa Nghĩa, Hợp Đức, Hưng Đạo, Hữu Bằng, Kiến Quốc, Minh Tân, Ngũ Phúc, Ngũ Đoan, Tân Phong, Tân Trào, Tân Thành, Tú Sơn, Thanh Sơn, Thuận Thiên, Thụy Hương .Ngày 10 tháng 1 năm 2004, xây dựng xã Du Lễ từ một phần xã Kiến Quốc .Cuối năm 2006, huyện Kiến Thụy có thị xã Núi Đối và 24 xã : Anh Dũng, Du Lễ, Đa Phúc, Đại Hà, Đại Đồng, Đại Hợp, Đoàn Xá, Đông Phương, Hải Thành, Hòa Nghĩa, Hợp Đức, Hưng Đạo, Hữu Bằng, Kiến Quốc, Minh Tân, Ngũ Phúc, Ngũ Đoan, Tân Phong, Tân Trào, Tân Thành, Tú Sơn, Thanh Sơn, Thuận Thiên, Thụy Hương .Ngày 12 tháng 9 năm 2007, tách 6 xã : Anh Dũng, Hưng Đạo, Đa Phúc, Hòa Nghĩa, Hải Thành, Tân Thành để xây dựng Q. Dương Kinh và tách xã Hợp Đức nhập vào thị xã Đồ Sơn để xây dựng Q. Đồ Sơn. Từ đó, huyện còn lại 1 thị xã và 17 xã, giữ không thay đổi cho đến ngày này .Kiến Thụy cũng là đất địa linh nhân kiệt, nơi phát tích vương triều nhà Mạc với Dương Kinh sầm uất một thời vào thế kỷ 16. Một số di tích lịch sử về thành cổ và hoàng cung của Dương Kinh cũng mới được phát hiện tại đây tại thôn Cổ Trai, xã Ngũ Đoan. ( bài viết trên Thông Tấn Xã Nước Ta Lưu trữ 2007 – 09-30 tại Wayback Machine ) .Huyện Kiến Thụy vẫn còn giữ được những đình chùa cổ kính với những phong thái kiến trúc độc lạ. Tiêu biểu là đền Mõ ( xã Ngũ Phúc ), thờ Quỳnh Trân công chúa thời Trần, người có công khai khẩn đất hoang, lập nên làng xã. Chùa Hoà Liễu ( xã Thuận Thiên ) thờ đức Thánh mẫu ( mẹ ) của vua Mạc Đăng Dung phần nhiều còn nguyên vẹn, Chùa Thiên Phúc ( hay Chùa Trà Phương ) nơi còn lưu giữ rất nhiều bức tượng quý và hiếm. Ngoài ra, nơi đây còn có miếu Cốc thờ Chử Đồng Tử, chùa Khánh Long thờ Tướng công Phạm Hải thời Hùng Vương thứ 18, đình Ninh Hải thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn .Gần 20 năm sau sự kiện ông Kim Ngọc ở Vĩnh Phú khoán chui, năm 1977, xã Đoàn Xá, huyện Kiến Thụy là nơi tiên phong trong cả nước thực thi thành công xuất sắc quy mô khoán ruộng cho nông dân. Đây chính là khởi đầu cho chính sách khoán nông nghiệp trong cả nước. Là bước quyết định hành động chấm hết thời kỳ đói kém của quốc gia ( Bài viết về hiện tượng kỳ lạ Đoàn Xá ) .Ngày 22 tháng 7 năm 2022, Thủ tướng nhà nước ban hành Quyết định 881 / QĐ-TTg về công nhận huyện Kiến Thụy, Thành phố TP. Hải Phòng đạt chuẩn nông thôn mới năm 2020 [ 3 ]
Dòng sông Đa Độ đến khu TT huyện thì lan rộng ra ra như một hồ nước lớn, cùng với núi Đối soi bóng xuống dòng sông, tạo cho nơi đây một vùng đất ” non nước hữu tình, cảnh như tranh vẽ ” .Bên cạnh cảnh non nước hữu tình ấy, huyện Kiến Thụy đã và đang khoác lên mình áo mới của thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đó là những xí nghiệp sản xuất, nhà máy sản xuất từ từ mọc lên, những ngôi nhà cao tầng liền kề khang trang ; đặc biệt quan trọng là hạ tầng được tăng cấp sạch sẽ và đẹp mắt .

Với những nét đẹp, giá trị về văn hóa, lịch sử, huyện Kiến Thụy có tiềm năng phát triển về du lịch. Đặc biệt là sau khi hoàn thiện Kinh Thành nhà Mac – Một công trình lịch sử cấp quốc gia, có quy mô, được đầu tư sẽ hứa hẹn mang lại cho huyện sự phát triển mới và được nhiều người biết tới hơn nữa.

Huyện Kiến Thụy có 18 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có thị xã Núi Đối và 17 xã : Đại Đồng, Đại Hà, Đại Hợp, Đoàn Xá, Đông Phương, Du Lễ, Hữu Bằng, Kiến Quốc, Minh Tân, Ngũ Đoan, Ngũ Phúc, Tân Phong, Tân Trào, Thanh Sơn, Thuận Thiên, Thụy Hương, Tú Sơn

Các tuyến phố chính: Phố Mạc Thái Tổ, phố Vũ Thị Ngọc Toàn, phố Trần Quỳnh Trân, phố Cẩm Xuân, phố Thọ Xuân, phố Bùi Hướng Thành, phố Cầu Đen, phố Hồ Sen, phố Văn Miếu Xuân La

Lễ hội vật cầu[sửa|sửa mã nguồn]

• Địa điểm: Làng Kim Sơn, xã Tân Trào.
• Thời gian: Tổ chức vào ngày 6 tháng giêng của năm “Phong đăng hoa cốc”, 3 năm mới tổ chức một lần.
• Nội dung: Tương truyền, vật cầu vốn là môn thể thao do tướng Phạm Ngũ Lão (đời Trần) đặt ra để rèn luyện quân sĩ. Lễ hội này được chuẩn bị rất chu đáo ngay từ thang 11 nam trước.

Nguồn gốc của liên hoan vật cầu Kim Sơn[sửa|sửa mã nguồn]

Sau khi chiến thăng quân nguyên trở về tướng quân Pham Ngũ Lão cùng quân sĩ đã dùng củ chuối hốt làm quả cầu và ch ­ ơi trò vật cầu để rèn luyện quân sĩ. và từ đó dân làng lấy game show trên để đưa vào game show đầu năm để đón xuân mới, lâu ngày trở thành liên hoan vật cầu của dân làng. Lễ hôi vật cầu thường tổ chức triển khai vào những năm được mùa ( phong đăng hoả cốc )

Công tác chuẩn bị sẵn sàng cho liên hoan[sửa|sửa mã nguồn]

Ngay t ­ ù đầu tháng 11 âm lịch của năm truóc, những cụ già lang cùng với những chúc sắc trong làng họp bàn sẵn sàng chuẩn bị cho công tác làm việc tổ chức triển khai cho liên hoan. Trong làng có 24 dòng họ và được chia làm 3 giáp, mỗi giáp bằng 8 dòng họ. Mỗi một giáp phải chọn cho giáp mình 6 người trong đó có 1 ông làm tổng cờ chỉ huy quân của mình và 5 đô vật. Đô vật phải là nhũng người trẻ tuổi khỏe mạnh và chưa lập mái ấm gia đình. Mỗi một giáp phải d ­ ụng 1 cỏng chào biểu tuọng cho giáp của minh ( giáp áo đỏ, giáp áo vàng, giáp áo xanh )

Tìm củ chuôi làm quả cầu[sửa|sửa mã nguồn]

Quả cầu đuọc làm bằng củ chuôi hôt nặng 20 kg củ chuôi hôt phải già và lâu năm, và phải do ông truỏng làng đi tìm và đào mang về. Quả cầu đuọc bọc giấy hòng điều trang trí kiểu ( long ly quy phuong ). Sau khi trang trí xong thi được đặt vào kiêu để ở án thờ trong đình làng .

Chuẩn bị tiệc tùng[sửa|sửa mã nguồn]

Ngay t ­ ù sáng ngày 30 tết 3 giáp và nhân dân trong làng đã nô núc chuẩn bị sẵn sàng làm cỏng chào. Công chào đuọc làm bằng tre quấn rơm, mỗi công chào có một tên riêng đại diên cho t ­ ùng giáp ( Anh hùng Trần Lục, Vật ngã giai xuân, Kiến nhu đại tân ). Tối 30 tết cả làng ra đình làng để tế thành hoàng làng .

Lễ hội vật cầu Kim Sơn[sửa|sửa mã nguồn]

• Phần lễ: chiều ngày 5 tết âm lịch nhân dân và ban tổ chức lễ hội, tổ chức tế thành hoàng và tế quả cầu. Buổi tối tổ chức các hoạt động văn nghệ, sáng ngày 6 tết tù 7 giờ các già làng đã tổ chức làm lễ rước cầu từ trong đình ra ngoài sân đình và bán riêu lộc cho các giai vật cầu. Sau khi làm lễ ban riêu xong thì đoàn rước cầu ra sân vật. Đoàn được cầu gồm: kiệu rước ảnh Bác Hồ đoàn cơ hội, bát âm, bát biểu, bát âm, quả cầu biểu tượng, quả cầu vật đoàn tế nam, tế nữ, tổ múa cờ, múa rồng, tổ trọng tài, sau đó mới là đoàn giai vật cầu
• Phần hội: đúng 9 giờ quả cầu biểu tuọng duọc mở ra, và lễ hội đ­ược bắt đầu. vật cầu có 3 keo mỗi keo là 15 phút. sau mỗi keo vật có nghỉ giải lao, trong giờ giải lao là có múa cờ, múa rồng xen kẽ. Thể lệ vật cầu nh­u sau: Đội nào mang đuọc quả cầu tù hố cầu cái về hố cầu quân ở giáp mình thì đội đó là thắng

Hộ chèo bơi – Đi kheo[sửa|sửa mã nguồn]

• Địa điểm: Thôn Quần Mục, xã Đại Hợp.
• Thời gian: Lễ hội được diễn ra vào mùa xuân hàng năm.
• Nội dung: Theo các già làng địa phương cho biết trước Cách mạng tháng Tám, cứ vào tháng giêng âm lịch, chọn ngày con nước dừng (nước không lên, không xuống) dân làng lại hội tụ ở đình làng đề tổ chức rước xách, cầu nguyện, rồi mở hội chèo bơi. Mục đích là “khai xuân” vào năm mới, phục vụ cho nghề đi biển.

Mỗi xóm cử một thuyền trưởng cầm lái và 12 trai làng khoẻ mạnh, hiền hoà, có kinh nghiệm tay nghề, có kỹ thuật chèo thuyền. Thủ tục này được làm tráng lệ, công minh, do những ông cao tuổi lựa chọn. Từ chiều hôm trước, những xóm tổ chức triển khai phóng thẻ để chọn người. Đúng 8 giờ sáng chủ nhật, Hội dóng 3 hồi trống, gần 40 trai làng của 3 thuyền, với phục trang quần dài, mặc áo nâu, đầu quấn khăn nhiễu điều, sống lưng thắt bao tượng xanh, khẩn trương xuống thuyền chờ lệnh xuất phát. Trên bờ người đứng vòng trong, vòng ngoài hò reo như sấm dậy. Chủ hội gọi loa trình làng những thuyền theo vị trí từng số để người xem tiện theo dõi. Đây cũng là dịp để những tay chèo sẵn sàng chuẩn bị không thay đổi tâm ý để cuộc đua khởi đầu. Theo lao lý. Từ chỗ thuyền xuất phát tới đích, cự hly khoảng chừng 1000 mét. Vị trí có cắm cọc tre ( vè ) số lượng giới hạn. Mỗi thuyền phải đi 3 vòng và về 3 vòng. Thuyền nào dủ 6 vòng nhổ vè trước là thắng cuộc .Sau khi tổ chức triển khai chèo bơi, với mục tiêu là khai việc đầu năm, Ban tổ chức triển khai lại cho diễn tích trò đi kheo. Kheo là một dụng cụ người dân nơi đây dùng để đi te, bắt tôm cá biển. Có những cái kheo cao tới 5 mét, nếu kẻ cả người lẫn kheo thì nhiều khi cao tới gần 7 mét. Khi diễn ra trò đi kheo, người tham gia được cầm gậy để pha trò rất vui nhộn. Đi kheo là một trò làm rất khó. Đòi hỏi người diễn trò phải giữ cân đối tốt và có sự bình tĩnh thiết yếu .

Hội chèo bơi – đi kheo ở Quần mục, Đại Hợp, Kiến Thụy diễn ra rất đều đặntừ suốt trước cách mạng tháng tám (1945) đến nay. Nó trở thành một nét văn hoá đặc sắc của người dân nơi đây.

Lễ hộ rước lợn Ông Bồ, Chạy Đá, Hát Đúm[sửa|sửa mã nguồn]

• Địa điểm: Kỳ Sơn Tân Trào huyện Kiến Thuỵ
• Thời gian: Ngày 10 tháng giêng âm lịch

Lễ hội Minh thề[sửa|sửa mã nguồn]

Xem bài Lê hội minh thề

• Làm diều sáo Đại Trà (nét đẹp xưa)
• Nghề làm bánh đa thôn Lạng Côn
• Đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Truyền Thông