Chức năng thông khí hô hấp: cơ chế hoạt động, định nghĩa, phân loại

2013-04-08 09:18 AM

Đường dẫn khí là một mạng lưới hệ thống ống, từ ngoài vào trong gồm có : mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản, phế quản đi vào hai lá phổi .

Đặc điểm cấu trúc chức năng

Lồng ngực

Lồng ngực đóng vai trò quan trọng trong quá trình thông khí, được cấu tạo như một khoang kín:

Phía trên là cổ, gồm những bó mạch thần kinh lớn, thực quản và khí quản .
Phía dưới là cơ hoành, một cơ hô hấp rất quan trọng, ngăn cách với ổ bụng .
Xung quanh là cột sống, 12 đôi xương sườn, xương ức, xương đòn và những cơ liên sườn bám vào, trong đó quan trọng là những cơ hô hấp .
Khi những cơ hô hấp co và giãn, xương sườn sẽ hoạt động làm kích cỡ của lồng ngực biến hóa và phổi co và giãn theo, nhờ đó mà thở được .

Hình : Sơ đồ phổi và đường dẫn khí .

Đường dẫn khí

Đường dẫn khí là một mạng lưới hệ thống ống, từ ngoài vào trong gồm có : mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản, phế quản đi vào hai lá phổi. Trong lá phổi, những phế quản chia nhánh nhiều lần, tiểu phế quản tận, tiểu phế quản hô hấp, ở đầu cuối nhỏ nhất là ống phế nang dẫn vào những phế nang ( Hình ) .
Ngoài công dụng dẫn khí, đường dẫn khí còn có những tính năng quan trọng khác :
Điều hòa lượng không khí đi vào phổi .
Làm tăng năng lực trao đổi khí ở phổi .
Bảo vệ phổi .
Sở dĩ như vậy là nhờ đường dẫn khí có những đặc thù cấu trúc sau đây :
Niêm mạc có mạng lưới hệ thống mao mạch đa dạng và phong phú để sưởi ấm cho luồng không khí đi vào, có nhiều tuyến tiết nước để bão hòa hơi nước cho không khí. Không khí được sưởi ấm và bão hòa hơi nước sẽ làm tăng vận tốc trao đổi khí ở phổi .
Niêm mạc mũi có mạng lưới hệ thống lông để cản những hạt bụi lớn, niêm mạc phía trong có những tuyến tiết ra chất nhầy để giữ lại những hạt bụi nhỏ, đường dẫn khí càng vào trong càng hẹp và gấp khúc nên bụi dễ bị giữ lại hơn. Ngoài ra, những tế bào niêm mạc của khí phế quản còn có mạng lưới hệ thống lông rung ( hình 2 ), chúng lay động theo chiều từ trong ra ngoài, có tính năng đẩy bụi và chất dịch ứ đọng trong đường hô hấp ra ngoài. Một trong những chất liệt cử động lông là khói thuốc lá, do đó dễ gây nhiễm khuẩn phổi .

Hình : Cấu trúc lông đường dẫn khí .
Khí quản và phế quản cấu trúc bằng những vòng sụn, nhờ đó đường dẫn khí luôn rộng mở không khí lưu thông thuận tiện. Ở những phế quản nhỏ, có mạng lưới hệ thống cơ trơn ( cơ reissessen ), những cơ này hoàn toàn có thể co và giãn dưới công dụng của hệ thần kinh tự động hóa làm biến hóa khẩu kính của đường dẫn khí để điều hòa lượng không khí đi vào phổi, thần kinh giao cảm làm giãn cơ, thần kinh phó giao cảm làm co cơ. Khi lớp cơ trơn này co thắt sẽ gây cơn khó thở .

Phổi và màng hô hấp

Phổi là một tổ chức triển khai rất đàn hồi, được cấu trúc cơ bản bởi những phế nang. Đây là nơi hầu hết xảy ra quy trình trao đổi khí. Cả hai phổi có khoảng chừng 300 triệu phế nang. Tổng diện tích mặt bên trong của những phế nang rất lớn, khoảng chừng 70 mét vuông – 90 mét vuông và đó là diện tiếp xúc giữa phế nang và mao mạch phổi .
Xung quanh những phế nang được bảo phủ bởi một mạng mạch máu rất nhiều mẫu mã. Thành phế nang và thành mạch máu bao quanh tạo nên một cấu trúc đặc biệt quan trọng đóng vai trò quan trọng trong việc khuếch tán khí giữa máu và phế nang gọi là màng hô hấp. Màng hô hấp rất mỏng mảnh, trung bình 0,5 ( m, nơi mỏng mảnh nhất chỉ khoảng chừng 0,2 ( m ( Hình ) .
Màng hô hấp có 6 lớp :
Lớp dịch lót phế nang chứa chất hoạt diện ( Surfactan ) làm giảm sức căng mặt ngoài của dịch phế nang .
Biểu mô phế nang là những tế bào biểu mô dẹt .
Màng nề biểu mô .
Khoảng kẽ rất hẹp giữa biểu mô phế nang và mao mạch .
Màng nền mao mạch, có những đoạn hoà lẫn với màng nền biểu mô .
Lớp nội mạc mao mạch .
Như vậy, cấu trúc của phổi có những đặc thù tương thích trọn vẹn với công dụng trao đổi khí : diện trao đổi lớn, mạch máu phân bổ nhiều mẫu mã, màng hô hấp rất mỏng mảnh .
Lượng máu chứa trong hệ mạch phổi khoảng chừng 60 – 140 ml, đường kính mao mạch chỉ 5 ( m, như vậy hồng cầu đi qua phải tự lê dài và màng hồng cầu quẹt sát vào màng mao mạch, do đó khí khuếch tán rất thuận tiện .

Hình : Cấu tạo màng hô hấp

Chất hoạt diện và sức căng mặt ngoài

Bên trong lòng phế nang được lót bởi một chất đặc biệt quan trọng gọi là chất hoạt diện ( Surfactant ) là chất làm giảm sức căng mặt ngoài do những tế bào biểu mô phế nang týp II bài tiết, những tế bào này chiếm 10 % diện tích quy hoạnh của phế nang .
Chất hoạt diện có những tính năng rất quan trọng như :
Ngăn cản những chất dịch từ mạch máu tràn vào lòng phế nang, nếu không có surfactant, những phế nang sẽ bị tràn dịch dẫn đến suy hô hấp cấp .
Làm giảm sức căng mặt phẳng của thành phế nang, giúp cho những phế nang giãn ra thuận tiện trong lúc hô hấp, chính thế cho nên, nếu không có chất surfactant, sức căng mặt phẳng tăng lên, những phế nang khó giãn ra mà luôn có khuynh hướng xẹp lại .
Giúp không thay đổi áp suất trong lòng những phế nang để tránh hiện tượng kỳ lạ xẹp và vỡ phế nang .
Chất surfactant giảm ở những người hút nhiều thuốc lá, những bệnh nhân bị tắc mạch máu phổi và đặc biệt quan trọng là ở trẻ sơ sinh đẻ non, phổi không có surfactant, những phế nang sẽ bị xẹp, vỡ hoặc tràn dịch gây ra suy hô hấp nặng dẫn đến tử trận .
Phổi có đến 300 triệu phế nang với đường kính phế nang xấp xĩ 0,3 mm, cấu trúc như vậy sẽ không không thay đổi. Sức căng mặt ngoài sẽ tạo ra lực co xẹp những phế nang đặc biệt quan trọng những phế nang nhỏ sẽ có khuynh hướng xẹp .
Dựa theo định luật Laplace : áp suất bên trong phế nang, cũng như những vật rỗng chung, được tính theo công thức : P = 2T / r, trong đó T là sức căng mặt ngoài và r là nửa đường kính phế nang. Như vậy phế nang càng nhỏ tạo áp suất càng lớn, với xu thế xẹp phế nang càng mạnh, sẽ bơm khí sang phế nang to khiến có khuynh hướng càng to thêm, đó làì tính không không thay đổi của phế nang .
Trên trong thực tiễn, điều này không xảy ra nhờ 3 cơ chế :
Các chất hoạt diện làm giảm sức căng tạo vách xơ giữ khung phế nang khỏi xẹp, đồng thời khi phế nang co nhỏ thì làm tăng tế bào tiết chất hoạt diện, do đó làm giảm sức căng khiến phế nang nở ra .
Có hiện tượng kỳ lạ phụ thuộc vào lẫn nhau giữa những yếu tố là phế nang, ống phế nang và những khoảng chừng không khác, những yếu tố này có chung vách và nẹp giữ nhau .
Mỗi đơn vị chức năng tính năng gồm một hoặc vài ống phế nang, kèm theo những phế nang, được phủ bọc bằng một vách xơ, có lá xơ xâm nhập vào nhu mô, tổ chức triển khai xơ này tăng tính không thay đổi của phế nang .

Màng phổi và áp suất âm khoang màng phổi

Màng phổi gồm hai lá : lá thành dính vào lồng ngực và lá tạng dính vào phổi .
Hai lá không dính nhau mà chỉ áp sát vào nhau tạo nên một khoang ảo kín gọi là khoang màng phổi, trong khoang chỉ chứa một chút ít dịch nhờn giúp 2 lá hoàn toàn có thể trượt lên nhau một cách thuận tiện .
Bằng thí nghiệm, người ta thấy áp suất trong khoang màng phổi thấp hơn áp suất của khí quyển và được gọi là áp suất âm ( nếu qui ước áp suất khí quyển bằng 0 ) .
Để chứng tỏ áp suất âm đó, hoàn toàn có thể chọc kim tiêm qua cơ liên sườn ở thành ngực, mũi kim nằm ở khoang màng phổi, đuôi kim nối với một áp kế, áp kế sẽ chỉ áp suất âm kể cả lúc ngừng thở và càng âm hơn khi hít vào
Phổi có tính đàn hồi do những sợi đàn hồi nên luôn có khuynh hướng co lại nhỏ hơn thể tích của lồng ngực, lá tạng bị kéo tách khỏi lá thành nên thể tích khoang màng phổi có khuynh hướng tăng lên. Khoang màng phổi là một khoang kín, theo định luật vật lý, trong một bình kín, ở nhiệt độ không đổi, khi thể tích bình có khuynh hướng tăng lên thì áp suất trong bình sẽ giảm xuống thấp hơn áp suất bên ngoài bình, chính vì thế mà khoang màng phổi có áp suất thấp hơn áp suất khí quyển ( hình ) .

Hình : Cơ chế tạo áp suất âm khoang màng phổi .
Áp suất âm của khoang màng phổi còn chịu sự chi phối của sự biến hóa size của lồng ngực khi thở, nên giá trị của nó đổi khác theo chu kỳ luân hồi hô hấp, khi phổi càng nở ở thì hít vào thì lực đàn hồi càng lớn nên áp suất càng âm và khi phổi xẹp bớt ở thì thở ra thì áp suất bớt âm hơn :
Hít vào thông thường : – 6 mm Hg ; – Thở ra thông thường : – 2,5 mm Hg
Trong trường hợp hô hấp gắng sức thì giá trị này sẽ biến hóa lớn hơn : hít vào rất là là – 30 mmHg và thở ra rất là là – 0,5 đến 0 mmHg, xê dịch áp suất khí quyển .
Ý nghĩa sinh lý của áp suất âm khoang màng phổi rất quan trọng :
Để có áp suất âm, lồng ngực phải kín, áp suất âm làm lá tạng luôn dính vào lá thành nên phổi sẽ co và giãn theo cử động lồng ngực. Khi áp suất âm mất đi, phổi sẽ không co và giãn theo lồng ngực nữa dẫn đến rối loạn hô hấp. Điều này biểu lộ rõ ở những bệnh nhân bị vết thương lồng ngực hở, không khí từ bên ngoài đi qua vết thương tràn vào khoang màng phổi, khi đó áp suất khoang màng phổi cân đối với áp suất khí quyển, do tính đàn hồi phổi sẽ xẹp lại. Khi bệnh nhân thở, không khí sẽ đi ra đi vào khoang màng phổi trải qua vết thương, phổi phần nhiều không co và giãn theo động tác hô hấp làm bệnh nhân bị suy hô hấp .
Nhờ áp suất âm này nên trong lồng ngực luôn có áp suất thấp hơn những vùng khác. Vì vậy, máu từ những nơi theo tĩnh mạch trở về tim rất thuận tiện .
Áp suất âm làm cho tuần hoàn phổi có áp suất rất thấp tạo thuận tiện cho tim phải bơm máu lên phổi, đặt biệt là lúc hít vào áp suất càng âm hơn, máu lên phổi cũng nhiều hơn cùng lúc đó phân áp O2 trong phổi cũng cao hơn, sự trao đổi khí xảy ra tốt hơn .

Cơ học thông khí

Khái niệm

Thông khí là quy trình lưu thông của dòng không khí giữa khí quyển và phế nang hay hoàn toàn có thể nói đó là quy trình đưa không khí giàu O2 ít CO2 từ khí quyển vào phế nang và ngược lại đưa không khí nghèo O2 nhiều CO2 từ phế nang ra ngoài .

Động tác hô hấp

Qúa trình thông khí được thực thi trải qua những động tác hô hấp .
Mục đích của động tác hô hấp là biến hóa kích cỡ của lồng ngực để làm phổi co và giãn, tạo nên một sự chênh lệch áp suất giữa phế nang và khí quyển. Sự chênh lệch áp suất đó có tính năng hút không khí từ ngoài vào phế nang và ngược lại đẩy không khí từ phế nang ra ngoài .
Động tác hít vào :
Hít vào là động tác dữ thế chủ động tốn nguồn năng lượng, có công dụng hút không khí từ ngoài vào phế nang. Khi khởi đầu hít vào thì những cơ hít vào co lại làm kích cỡ của lồng ngực tăng lên theo cả 3 chiều :
Tăng chiều thẳng đứng :
Chiều thẳng đứng tăng lên do cơ hoành co lại. Ở trạng thái thở ra, cơ hoành bị đẩy lên cao do áp lực đè nén của những tạng trong ổ bụng. Khi cơ hoành co lại, nó sẽ hạ thấp xuống làm tăng chiều thẳng đứng của lồng ngực. Cơ hoành có diện tích quy hoạnh khá rộng, khoảng chừng 250 cm2, thế cho nên chỉ cần hạ 1 cm là đã làm tăng thể tích lồng ngực lên khoảng chừng 250 ml. Khi cơ hoành co hết mức, nó hoàn toàn có thể hạ xuống 7 – 8 cm làm tăng thể tích lồng ngực tối đa đến 2 lít. Do vậy, cơ hoành là 1 cơ hô hấp rất quan trọng. Khi cơ hoành bị liệt, bệnh nhân sẽ bị suy hô hấp nặng hoàn toàn có thể tử trận .
Tăng chiều trước sau và chiều ngang :
Hai chiều này tăng lên do những cơ hít vào đặc biệt quan trọng là cơ liên sườn ngoài co lại .
Ở tư thế thở ra, những xương sườn nằm chếch xuống dưới và ra trước, khi những cơ này co lại sẽ chuyển xương sườn sang tư thế nằm ngang và rộng ra hai bên làm tăng chiều ngang, xương ức cũng dâng lên và nhô ra phía trước làm tăng size trước sau của lồng ngực .
Khi kích cỡ của lồng ngực tăng lên theo cả 3 chiều, lá thành sẽ bị kéo tách khỏi lá tạng làm thể tích khoang màng phổi có khuynh hướng tăng lên và áp suất khoang màng phổi giảm xuống. Khi áp suất khoang màng phổi giảm xuống đạt được giá trị khoảng chừng – 6 mm Hg, áp suất âm này sẽ kéo phổi giãn ra theo lồng ngực. Phổi giãn ra, áp suất bên trong những phế nang sẽ giảm xuống thấp hơn áp suất khí quyển bên ngoài và không khí từ bên ngoài sẽ bị hút tràn vào những phế nang .
Động tác hít vào thông thường, có khi là vô ý thức, kêu gọi vào phổi lượng khí chừng gần nửa lít gọi là thể tích khí lưu thông .
Hít vào tối đa là cử động theo ý muốn, thêm sự tham gia của cơ ức đòn chủm nâng xương ức, cơ serratie trước nâng nhiều xương sườn và cơ scalen nâng hai xương sườn trên. Động tác này kêu gọi thêm vào phổi một lượng khí hơn 1 lít gọi là thể tích dự trữ hít vào .

Hình : Cử động hô hấp của lồng ngực và cơ hoành .
Động tác thở ra :
Khi ngừng hít vào, những cơ hít vào sẽ giãn ra, dưới tính năng của lực đàn hồi, những xương sườn hạ xuống, cơ hoành bị những tạng ổ bụng đẩy lên cao làm kích cỡ lồng ngực giảm theo cả ba chiều. Kích thước lồng ngực giảm thì áp suất khoang màng phổi sẽ tăng lên. Khi áp suất khoang màng phổi tăng lên đạt được giá trị khoảng chừng – 2,5 mm Hg, do lực đàn hồi, phổi sẽ co lại, áp suất bên trong những phế nang tăng lên cao hơn áp suất khí quyển bên ngoài và không khí bị đẩy từ phế nang ra ngoài .
Như vậy, động tác thở ra thông thường là một động tác thụ động với áp suất khoang màng phổi khoảng chừng – 2,5 mm Hg. Ở bệnh nhân hen phế quản, động tác thở ra rất khó khăn vất vả, vì thế bệnh nhân phải thở ra gắng sức, áp suất khoang màng phổi tăng lên cao thậm chí còn hoàn toàn có thể dương. Áp suất khoang màng phổi cao như vậy sẽ góp thêm phần cùng những yếu tố khác gây ra tăng áp lực đè nén tuần hoàn phổi và làm nặng gánh thất phải, dẫn đến suy thất phải .

Thở ra tối đa là cử động theo ý muốn, có vai trò của các cơ liên sườn gây hạ thấp các xương sườn và vai trò của của các cơ thẳng bụng đẩy tạng bụng nâng cao cơ hoành về phía lồng ngực. Động tác này đẩy thêm lượng khí ra khỏi phổi gọi là thể tích dự trữ thở ra (Hình 5).

Khoảng chết và thông khí phế nang

Khoảng chết

Khi ta hít một lượng không khí vào, không phải hàng loạt lượng khí này đều tham gia trao đổi với máu mà chỉ có phần không khí đi đến được những phế nang thông thường mới thực sự tham gia trao đổi, phần còn lại nằm trong đường dẫn khí và trong những phế nang không bình thường thì không tham gia trao đổi. Thể tích không khí không tham gia trao đổi này gọi là khoảng chừng chết. Có hai loại khoảng chừng chết :
Khoảng chết giải phẫu :
Là thể tích khí chứa trong đường dẫn khí, thông thường khoảng chừng 150 ml .
Khoảng chết sinh lý :
Bằng khoảng chừng chết giải phẫu cộng với thể tích không khí chứa ở những phế nang không bình thường mất năng lực trao đổi khí như : bị xơ hóa, thuyên tắc mao mạch quanh phế nang .
Ở người thông thường, khoảng chừng chết giải phẫu bằng khoảng chừng chết sinh lý, nhưng ở những bệnh nhân bị hen phế quản, khí phế thủng, xơ hóa phổi hoặc thuyên tắc mạch máu phổi thì khoảng chừng chết sinh lý lớn hơn khoảng chừng chết giải phẫu, điều này gây bất lợi cho sự trao đổi khí vì lượng không khí thực sự tham gia trao đổi giảm xuống .

Thông khí phế nang

Do có khoảng chừng chết nên lượng không khí thực sự tham gia trao đổi đến phế nang trong 1 phút, bằng thể tích khí lưu thông trừ đi khoảng chừng chết. Nếu khi thở thông thường, thể tích khí lưu thông là 500 ml thì lượng không khí thực sự trao đổi trong một lần thở là :
500 ml – 150 ml = 350 ml .
Vậy vận tốc thông khí phế nang trong 1 phút là :
350 ml x 12 ( tần số thở / phút ) = 4200 ml / phút .
Trong khi đó, trong 1 phút thông khí toàn phổi là :
500 ml x 12 = 6000 ml / phút .
Thông khí phế nang mới là thông khí hữu hiệu, thực sự mang oxygen đến khung hình. Do đó thông khí phế nang là một trong những yếu tố chính quyết định hành động nồng độ O2 và CO2 trong phế nang và máu. Cho nên tác dụng ở đầu cuối của cơ học thông khí là phải dựa trên thông khí phế nang .
Như vậy, trong 1 số ít điều kịên bệnh lý, những phế nang bị phá huỷ vách sẽ không còn công dụng trao đổi khí do đó làm tăng khoảng chừng chết và sẽ làm giảm thông khí phế nang. Ngoài ra, kiểu thở cũng làm tác động ảnh hưởng đến thông khí phế nang, thở nhanh và cạn sẽ có thông khí phế nang kém hơn là thở chậm và sâu mặc dầu có cùng một thể tích thông khí .
Ví dụ :

Các thể tích, dung tích và lưu lượng thở

Để đo công dụng thông khí phổi, người ta thường sử dụng máy đo thông khí hay còn gọi là hô hấp kế hoặc phế dung kế, qua đó hoàn toàn có thể đo được những thông số kỹ thuật của thông khí phổi .
Thông khí phổi được đo theo nhịp hô hấp và theo những giá trị của những thể tích phổi khác nhau. Người ta phân biệt thể tích phổi tĩnh và những lưu lượng phế quản hay là những thể tích động .

Các thể tích và dung tích tĩnh của phổi

Có 4 thể tích và 4 dung tích thở ( Hình ) :

Hình : Các thể tích và dung tích tĩnh của phổi .
Thể tích lưu thông ( TV : Tidal volume ) :
Là lượng không khí một lần hít vào hoặc thở ra thông thường. Bình thường khoảng chừng 500 ml, nam cao hơn nữ .
Tuy nhiên, không phải hàng loạt thể tích này đều tham gia trao đổi khí mà phải trừ đi thể tích khoảng chừng chết, phần thực sự tham gia trao đổi chỉ khoảng chừng 350 ml. Vì vậy, nếu thể tích lưu thông quá thấp thì sự thông khí không hữu hiệu .
Thể tích dự trữ hít vào ( IRV : Inspiratory reserved volume ) :
Là thể tích không khí ta hoàn toàn có thể nỗ lực hít vào thêm nữa sau khi đã hít vào thông thường, còn được gọi là thể tích khí bổ trợ .
Bình thường khoảng chừng 2000 – 3000 ml .
Thể tích dự trữ thở ra ( ERV : Expiratory reserved volume ) :
Là thể tích không khí ta hoàn toàn có thể cố gắng nỗ lực thở ra thêm nữa sau khi đã thở ra thông thường, còn gọi là thể tích dự trữ của phổi .
Bình thường khoảng chừng 800 – 1200 ml .
Thể tích cặn ( RV : Residual volume ) :
Là thể tích không khí còn lại trong phổi sau khi đã thở ra rất là, đây là lượng không khí mà ta không thể nào thở ra hết được .
Bình thường khoảng chừng 1000 – 1200 ml .
Thể tích cặn càng lớn, càng bất lợi cho sự trao đổi khí .
Dung tích sống ( VC : Vital capacity ) :
Theo quy ước, một thể tích không khí được gọi là dung tích hô hấp khi nó gồm tổng của hai hay nhiều thể tích hô hấp .
VC là số khí tối đa kêu gọi được trong một lần thở, gồm tổng của 3 thể tích :
VC = IRV + TV + ERV
Dung tích cặn tính năng ( FRC : Functional residual capacity ) :
Là số lít khí có trong phổi cuối thì thở ra thông thường, tức là ở vị trỉ nghỉ thở, những cơ hô hấp thư giãn giải trí trọn vẹn, gồm có tổng của 2 thể tích :
FRC = ERV + RV
Dung tích cặn công dụng có ý nghĩa lớn trong sự trao đổi khí, chính lượng khí này sẽ trộn lẫn với không khí ta mới hít vào, sau đó hỗn hợp khí này mới trực tiếp trao đổi với máu. Dung tích cặn tính năng có nồng độ O2 thấp, CO2 cao. Vì vậy, nếu dung tích cặn tính năng càng lớn thì hỗn hợp khí càng có nồng độ O2 thấp CO2 cao, càng bất lợi cho sự trao đổi khí .
Dung tích cặn tính năng thông thường khoảng chừng 2500 – 3000 ml, cao ở bệnh nhân hen phế quản, khí phế thũng … Dung tích cặn tính năng giảm đi khi tất cả chúng ta thở sâu, khi đó giá trị của dung tích cặn công dụng chính là thể tích cặn. Vì vậy, trong những hoạt động giải trí thể lực ( lao động, rèn luyện ), thở sâu là điều rất thiết yếu .
Dung tích toàn phổi ( TLC : Total Lung capacity ) :
Là tổng số lít khí tối đa có trong phổi, gồm tổng những thể tích :
TLC = IRV + TV + ERV + RV hoặc
TLC = VC + RV
Bình thường khoảng chừng 5 lít .
Dung tích hít vào ( IC : Inspiratory capacity ) :
Là số lít khí hít vào được tối đa kể từ vị trí nghỉ thở thư giãn giải trí
IC = TV + IRV
Dung tích sống là lượng khí kêu gọi được tức là thở ra ngoài được nên hoàn toàn có thể đo bằng máy Spirometer. Dung tích sống là một chỉ số nhìn nhận thể lực .
Thể tích cặn là lượng khí không kêu gọi được tức không thở ra ngoài được nên không hề đo trực tiếp bằng máy Spirometer .

Các thể tích động và các lưu lượng tối đa

Dung tích sống thở mạnh ( FVC : Forced Vital capacity ) chính là dung tích sống chỉ khác là đo bằng giải pháp thở ra mạnh. Trên đồ thị thở ra mạnh, hoàn toàn có thể tính được thể tích động và những lưu lượng phế quản ( Hình 7 ) .
Thể tích thở ra tối đa trong giây tiên phong ( FEV1 : Forced expiratory volume ) :
Là số lít tối đa thở ra được trong giấy tiên phong. Đây là một thể tích hô hấp quan trọng thường được dùng để nhìn nhận tính năng thông khí .
Thể tích này được sử dụng để nhìn nhận xem đường dẫn khí có bị ùn tắc hay không, đặc biệt quan trọng trong bệnh hen phế quản. Để nhìn nhận FEV1, ta phải dựa vào dung tích sống. Thường bằng 80 % dung tích sống .
FEV1 giảm trong những bệnh có rối loạn thông khí ùn tắc như : hen phế quản, khối u bên trong hoặc bên ngoài đường dẫn khí. Ngoài ra, FEV1 cũng giảm trong những bệnh : xơ hóa phổi, giãn phế nang .
Người ta còn dựa vào dung tích sống ( VC ) để nhìn nhận thể tích thở ra tối đa trong giây tiên phong ( FEV1 ) qua chỉ số Tiffeneau, được tính như sau :
Tiffeneau = FEV1 / VC x 100 %
Thông số này giảm là là tín hiệu gián tiếp của tắt nghẽn phế quản lớn .
Các lưu lượng thở ra tối đa :

Các lưu lượng thở ra tối đa ở các quãng của dung tích sống : FEV 0.2-1,2 (thông số này ít dùng); FEV 25-75% là lưu lượng từ vị trí 25% đến vị trí 75% của VC đã thở ra, thông số này rất nhạy, biểu hiện rối loạn thông khí tắt nghẽn giai đoạn đầu khi các lưu lượng trên còn bình thường.

Lưu lượng thở ra đỉnh PEF ( Peak expiratory flow ) : lưu lượng tức thì cao nhất đạt được trong một hơi thở ra mạnh, thông thường không quá 0,5 lít .
Lưu lượng tối đa tại 1 số ít điểm xác lập của FVC, thông dụng nhất là MEF ( Maximal expiratory flow ) ở điểm còn lại 75 %, 50 % và 25 % của FVC ký hiệu là MEF75, MEF50 và MEF25
Các lưu lượng tối đa tức thời trên cũng được sử dụng để nhìn nhận gián tiếp thông khí tắt nghẽn, tức sự trỡ ngại đường dẫn khí .

Source: https://vh2.com.vn
Category custom BY HOANGLM with new data process: Chế Tạo