A. ĐẶT VẤN ĐỀ

Hoạt động thưởng thức phát minh sáng tạo ( HĐTNST ) là những hoạt động giải trí giáo dục thực tiễn được thực thi song song với hoạt động giải trí dạy học trong nhà trường đại trà phổ thông, có mối quan hệ bổ trợ, tương hỗ cho hoạt động giải trí dạy học .

“Trải nghiệm” được hiểu là trải qua, kinh qua. Để học hỏi, con người cần đến sự trải nghiệm, khám phá. Khám phá giúp con người nhận ra được cái đúng, cái sai trong cuộc sống, từ đó rút ra những bài học quý giá để hoàn thiện bản thân.
“Sáng tạo” hay còn gọi là năng lực sáng tạo được sử dụng đồng nghĩa với nhiều thuật ngữ khác như: sự sáng tạo, tư duy hay óc sáng tạo… Các thuật ngữ này điều mang một nghĩa chung là sự sản xuất, tạo ra, sinh ra một cái gì đó mà trước đây chưa hề có, chưa tồn tại.
Sáng tạo là biểu hiện của tài năng trong những lĩnh vực đặc biệt nào đó, là năng lực tiếp thu tri thức, hình thành ý tưởng mới. Muốn xác định được mức độ sáng tạo cần phải phân tích các sản phẩm sáng tạo, đây là hoạt động đặc trưng bởi tính không lặp lại, tính độc đáo và tính duy nhất.
          Hoạt động TNST là hoạt động giáo dục, trong đó, dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, từng cá nhân học sinh được tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễn khác nhau có thể tự lực chiếm lĩnh kiến thức, hình thành kỹ năng, thái độ, hành vi. Sự sáng tạo sẽ xuất hiện khi học sinh phải giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn có vấn đề, phải vận dụng kiến thức, kĩ năng để đưa ra hướng giải quyết.
Nội dung hoạt động trải nghiệm sáng tạo mang tính tích hợp và phân hóa cao.  Hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp lĩnh hội những kinh nghiệm mà các hình thức học tập khác không thực hiện được, thể hiện qua các chủ đề đa dạng, phong phú vừa đảm bảo yêu cầu chung và vừa phù hợp với đặc điểm của từng trường, từng địa phương.
          Với cách hiểu về HĐTNST như trên, có thể thấy bất kỳ môn học, lĩnh vực nào cũng có thể xây dựng nội dung trải nghiệm. Nội dung trải nghiệm sáng tạo rất đa dạng, mang tính tích hợp, tổng hợp kiến thức, kỹ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập, giáo dục như: đạo đức, trí tuệ, kỹ năng sống, giá trị sống, nghệ thuật, thẩm mỹ, thể chất, an toàn giao thông, môi trường … Giáo viên có thể lựa chọn những vấn đề thiết thực, gần gũi với cuộc sống thực tế, đáp ứng được nhu cầu hoạt động của học sinh, giúp các em vận dụng hiểu biết vào thực tiễn cuộc sống một cách dễ dàng, thuận lợi.

Trong số những môn học ở trường trung học cơ sở thì Vật Lí là một trong những môn học thực nghiệm, nó phân phối cho học viên rất nhiều những kỹ năng và kiến thức cơ bản về quốc tế tự nhiên và về môi trường tự nhiên xung quanh. Vì vậy, việc học viên tự nghiên cứu và điều tra, thưởng thức, đưa ra những ý tưởng sáng tạo phát minh sáng tạo, chế tạo những loại sản phẩm … trên cơ sở những kỹ năng và kiến thức được học là điều mà mỗi giáo viên đều mong ước hướng đến .

          Trong chương trình Vật Lí THCS thì phần Điện học, học sinh được học ở chương trình Vật Lí lớp 7, lớp 9. Phần Điện học rất hay, phong phú về nội dung, ứng dụng nhiều trong thực tế. Với thời lượng trên lớp, giáo viên khó có thể  trình bày hết các tinh túy của lĩnh vực này đồng thời còn  hạn chế trong việc cho học sinh thể hiện hết các năng lực, kĩ năng của mình.  Do vậy, để bồi dưỡng thêm năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo, năng lực giao tiếp, kĩ năng thực hành, kĩ năng thuyết trình, kĩ năng hoạt động nhóm…thì hoạt động trải nghiệm sáng tạo là sự lựa chọn sáng suốt.  Chính vì vậy, tổ Toán-Lí-Tin trường THCS Triệu Long mạnh dạn xây dựng chuyên đề trải ngiệm sáng tạo: “ Chế tạo pin điện hóa đơn giản”dành cho học sinh khối 9.

B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Vai trò của giáo viên và học sinh trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo

1.1. Vai trò của giáo viên

Giáo viên chuyển từ “ người quản trị ” sang “ người thôi thúc ”Giáo viên khuyến khích, đồng ý sự tự điều khiển và tinh chỉnh và sáng tạo độc đáo của học viên, tích cực tìm hiểu và khám phá kiến thức và kỹ năng đã có và nhu yếu học tập của học viên, khuyến khích HS trao đổi, tranh luận với nhau và cả với GV, cũng như đổi khác cách hướng dẫn, đổi khác nội dung khi thiết yếu, khuyến khích HS tìm hiểu và khám phá những yếu tố trong những trường hợp bằng những thắc mắc tư duy, câu hỏi mở .Giáo viên đặt học viên vào những trường hợp hoàn toàn có thể thử thách những ý niệm trước đó của HS bằng những yếu tố hoàn toàn có thể gây ra mâu thuẩn với giả thiết bắt đầu và sau đó động viên những em tranh luận với nhau .Giáo viên hướng học viên cách học, cách kiểm soát và điều chỉnh những kĩ năng, nuôi dưỡng động cơ đam mê học tập, luôn tạo điều kiện kèm theo cho học viên tự nhìn nhận, nhìn nhận lẫn nhau .Và hơn hết, giáo viên phải là người phát minh sáng tạo mới truyền cảm hứng phát minh sáng tạo cho học viên của mình .

1.2. Vai trò của học sinh

Học sinh dữ thế chủ động và tích cực trong việc kêu gọi kiến thức và kỹ năng, kĩ năng đã có vào tò mò, xử lý những trường hợp mới đồng thời phải dữ thế chủ động thể hiện những quan điểm và những khó khăn vất vả của bản thân .Học sinh dữ thế chủ động và tích cực trong việc luận bàn, trao đổi thông tin với bạn học và giáo viên. Việc trao đổi này xuất phát từ nhu yếu của chính mình .Học sinh tự kiểm soát và điều chỉnh lại kiến thức và kỹ năng của bản thân sau khi lĩnh hội những tri thức mới. Ngoài ra cần có kĩ năng sử dụng những phương tiện đi lại học tập thành thạo như biết khai thác thông tin trên Internet, ứng dụng … Luôn nổ lực biến những ý tưởng sáng tạo thành những loại sản phẩm đơn cử .Học sinh triển khai nhìn nhận người khác và tự nhìn nhận bản thân qua quy trình thưởng thức phát minh sáng tạo .

2. Thiết kế các HĐTNST cụ thể được tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Xác định nhu cầu tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo:
Căn cứ nhiệm vụ, mục tiêu và chương trình giáo dục, nhà giáo dục cần tiến hành khảo sát nhu cầu, điều kiện tiến hành. Xác định rõ đối tượng thực hiện. Việc hiểu rõ đặc điểm học sinh tham gia vừa giúp nhà giáo dục thiết kế hoạt động phù hợp đặc điểm lứa tuổi, vừa giúp có các biện pháp phòng ngừa những đáng tiếc có thể xảy ra cho học sinh.
           Bước 2: Đặt tên cho hoạt động
           Đặt tên cho hoạt động là một việc làm cần thiết vì tên của hoạt động tự nó đã nói lên được chủ đề, mục tiêu, nội dung, hình thức của hoạt động.Tên hoạt động cũng tạo ra được sự hấp dẫn, lôi cuốn, tạo ra được trạng thái tâm lý đầy hứng khởi và tích cực của học sinh. Vì vậy, cần có sự tìm tòi, suy nghĩ để đặt tên hoạt động sao cho phù hợp và hấp dẫn. Việc đặt tên cho hoạt động cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:
          – Rõ ràng, chính xác, ngắn gọn.
         – Phản ánh được chủ đề và nội dung của hoạt động.
          – Tạo được ấn tượng ban đầu cho học sinh
       Tên hoạt động đã được gợi ý trong bản kế hoạch HĐTNST, nhưng có thể tùy thuộc vào khả năng và điều kiện cụ thể của từng lớp để lựa chọn tên khác cho hoạt động. Giáo viên cũng có thể lựa chọn các hoạt động khác ngoài hoạt động đã được gợi ý trong kế hoạch của nhà trường, nhưng phải bám sát chủ đề của hoạt động và phục vụ tốt cho việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của một chủ đề, tránh xa rời mục tiêu.
           Bước 3: Xác định mục tiêu của hoạt động
           Mỗi hoạt động đều thực hiện mục đích chung của mỗi chủ đề theo từng tháng nhưng cũng có những mục tiêu cụ thể của hoạt động đó. Mục tiêu của hoạt động là dự kiến trước kết quả của hoạt động. Các mục tiêu hoạt động cần phải được xác định rõ ràng, cụ thể và phù hợp; phản ánh được các mức độ cao thấp của yêu cầu cần đạt về tri thức, kĩ năng, thái độ và định hướng giá trị. Nếu xác định đúng mục tiêu sẽ có các tác dụng là:
– Định hướng cho hoạt động, là cơ sở để chọn lựa nội dung và điều chỉnh hoạt động
– Căn cứ để đánh giá kết quả hoạt động
– Kích thích tính tích cực hoạt động của thầy và trò
Tùy theo chủ đề của HĐTNST ở mỗi tháng, đặc điểm HS và hoàn cảnh riêng của mỗi lớp mà hệ thống mục tiêu sẽ được cụ thể hóa và mang màu sắc riêng. Khi xác định được mục tiêu cần phải trả lời các câu hỏi sau:
– Hoạt động này có thể hình thành cho học sinh những kiến thức ở mức độ nào? (Khối lượng và chất lượng đạt được của kiến thức?)
– Những kỹ năng nào có thể được hình thành ở học sinh và các mức độ của nó đạt được sau khi tham gia hoạt động?
– Những thái độ, giá trị nào có thể được hình thành hay thay đổi ở học sinh sau hoạt động?
           Bước 4: Xác định nội dung và phương pháp, phương tiện, hình thức của hoạt động
Mục tiêu có thể đạt được hay không phụ thuộc vào việc xác định đầy đủ và hợp lý những nội dung và hình thức của hoạt động. Trước hết, cần căn cứ vào từng chủ đề, các mục tiêu đã xác định, các điều kiện hoàn cảnh cụ thể của lớp, của nhà trường và khả năng của học sinh để xác định các nội dung phù hợp cho các hoạt động. Cần liệt kê đẩy đủ các nội dung hoạt động phải thực hiện. Từ nội dung, xác định cụ thể phương pháp tiến hành, xác định những phương tiện cần có để tiến hành hoạt động. Từ đó lựa chọn hình thức hoạt động tương ứng. Có thể một hoạt động nhưng có nhiều hình thức khác nhau được thực hiện đan xen hoặc trong dó có một hình thức nào đó là chủ đạo, còn hình thức khác là phụ trợ.
           Bước 5: Lập kế hoạch
Lập kế hoạch để thực hiện hệ thống mục tiêu tức là tìm các nguồn lực (nhân lực – vật lực – tài liệu) và thời gian, không gian… cần cho việc hoàn thành các mục tiêu.
Chi phí về tất cả các mặt phải được xác định. Hơn nữa phải tìm ra phương án chi phí ít nhất cho việc thực hiên mỗi một mục tiêu. Vì đạt được mục tiêu với chi phí ít nhất là để đạt được hiệu quả cai nhất trong công việc. Đó là điều mà bất kỳ người quản lý nào cũng mong muốn và cố gắng đạt được. Tính cân đối của kế hoạch đòi hỏi giáo viên phải tìm ra đủ các nguồn lực và điều kiện để thực hiện mỗi mục tiêu. Nó cũng không cho phép tập trung các nguồn lực và điều kiện cho việc thực hiện mục tiêu này mà bỏ mục tiêu khác đã lựa chọn. Cân đối giữa hệ thống mục tiêu với các nguồn lực và điều kiện thực hiện chúng, hay nói khác đi, cân đối giữa yêu cầu và khả năng đòi hỏi người giáo viên phải nắm vững khả năng mọi mặt, kể cả các tiềm năng có thể có, thấu hiểu từng mục tiêu và tính toán tỉ mỉ việc đầu tư cho mỗi mục tiêu theo một phương án tối ưu.
           Bước 6: Thiết kế chi tiết hoạt động trên bản giấy
           Trong bước này, cần phải xác định: Có bao nhiêu việc cần phải thực hiện? Các việc đó là gì? Nội dung của mỗi việc đó ra sao? Tiến trình và thời gian thực hiện các việc đó như thế nào? Các công việc cụ thể cho các tổ, nhóm, các cá nhân. Yêu cầu cần đạt được của mỗi việc.
           Bước 7: Kiểm tra, điều chỉnh và hoàn thiện chương trình hoạt động
Rà soát, kiểm tra lại nội dung và trình tự của các việc, thời gian thực hiện cho từng việc, xem xét tính hợp lý, khả năng thực hiện và kết quả cần đạt được. Nếu phát hiện những sai sót hoặc bất hợp lý ở khâu nào, bước nào, nội dung nào hay việc nào thì kịp thời điều chỉnh. Cuối cùng, hoàn thiện bản thiết kế chương trình hoạt động và cụ thể hóa chương trình đó bằng căn bản. Đó là giáo án tổ chức hoạt động.
           Bước 8: Lưu trữ kết quả hoạt động vào hồ sơ của học sinh.

3. Giới thiệu một số chuyên đề trải nghiệm sáng tạo Vật Lí THCS có thể triên khai

4. Giáo án minh họa tổ chức các hoạt động trong chủ đề: “Chế tạo pin điện hóa đơn giản”

I. MỤC TIÊU:

1. Kiến thức:

– Học sinh hiểu những kiến thức và kỹ năng tương quan đến pin điện hóa : Dòng điện, nguồn điện, nguyên tắc hoạt động giải trí, nguyên tắc cấu trúc …- Chế tạo được những pin điện hóa đơn thuần

– 2. Kỹ năng:

– Tiến hành được những thí nghiệm với pin điện hóa đã chế tạo- Hình thành và rèn luyện 1 số ít kĩ năng : tìm kiếm thông tin, hoạt động giải trí nhóm, thuyết trình, hợp tác, …

3. Thái độ:

– Cẩn thận, bảo đảm an toàn, đúng mực, khoa học, mê hồn nghiên cứu và điều tra, yêu dấu môn học .

4. Định hướng phát triển năng lực

– Năng lực làm chủ và phát triển bản thân: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo.
– Năng lực xã hội: Năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.
– Năng lực công cụ: năng lực thực nghiệm, năng lực sử dụng công nghệ thông tin.

II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT DẠY HỌC

1.Phương pháp: Dạy học dự án

2.Kỹ thuật dạy học:Sơ đồ tư duy

III.CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS

1. Chuẩn bị của GV :

– Máy tính, máy chiếu, giáo án, giấy A0, A4, bút viết- Vôn kế, dây dẫn điện

2. Chuẩn bị của HS :

– SGK Vật Lí 7, 9- Cốc đựng chất lỏng- Các tấm sắt kẽm kim loại mỏng dính, thanh kim loại- Dung dịch điện li : nước muối, những loại củ quả, nước sông …- Đồ gia công đơn thuần : kéo, dao, kềm- Sổ ghi chép, bút màu

IV. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG:

1. Kiểm tra chuẩn bị của HS

2.Tiến hành hoạt động:

* GV giới thiệu chuyên đề

3. Nhận xét của GV về hoạt động trải nghiệm sáng tạo của HS

– Nhận xét về hoạt động giải trí của HS- GV gợi ý cho HS triển khai những dự án Bất Động Sản :+ Chế tạo sạc điện thoại thông minh bằng nước thải+ Chế tạo dụng cụ nhìn nhận độ tinh khiết của nước+ Làm mạng lưới hệ thống điện hoàn hảo để thắp sáng từ nước thải, nước sông .

C. KẾT LUẬN

Trải ngiệm phát minh sáng tạo là hình thức tổ chức triển khai còn mới lạ trong quy trình tiến hành ở những khối lớp. Nó yên cầu giáo viên và học viên có sự thay đổi trong quy trình nghiên cứu và điều tra, biểu lộ. Nhưng tôi nghĩ nếu vận dụng hình thức này thì học viên sẽ có rất nhiều thưởng thức có ích, khắc sâu kiến thức và kỹ năng và nhạy bén hơn khi vận dụng kỹ năng và kiến thức đã học vào thực tiễn .Trong quy trình tiến hành chắc như đinh không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự trao đổi quan điểm của đồng nghiệp để tôi hoàn toàn có thể học hỏi nhiều hơn, hướng dẫn học viên hoạt động giải trí tốt hơn. Kính mong những chiến sỹ và những bạn đồng nghiệp trao đổi và góp ý để giúp tôi hoàn thành xong hơn trong trình độ .Một số hình ảnh báo cáo của những nhóm học viên

Source: https://vh2.com.vn
Category custom BY HOANGLM with new data process: Chế Tạo