Phân tích thực trạng tinh thần khởi nghiệp của doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ hội nhập

1. Đặt vấn đề

Tính đến thời điểm hiện nay số lượng doanh nghiệp Việt Nam đã lên đến hàng trăm ngàn doanh nghiệp, bao gồm doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Chính tinh thần khởi nghiệp kinh doanh là nhân tố tiên quyết để hình thành nên lực lượng đó. Việc thừa nhận những đóng góp của giới doanh nhân hay xây dựng tinh thần khởi nghiệp của họ trong thời kỳ hội nhập là một việc làm cần thiết.

Ở nước ta, mạng lưới hệ thống giáo dục chưa chú trọng việc khơi dậy tinh thần khởi nghiệp cho thế hệ trẻ. Học sinh tốt nghiệp đại trà phổ thông trung học chưa được trang bị những nguyên tắc cơ bản về kinh tế tài chính học và tiếp cận thực tiễn về kinh doanh thương mại. Phần lớn học viên tốt nghiệp đại trà phổ thông trung học, thậm chí còn không ít sinh viên sau khi tốt nghiệp ĐH vẫn chưa có ý niệm không thiếu về lập thân, lập nghiệp. Hơn nữa, những chương trình giáo dục – giảng dạy ở những cấp chỉ nặng trang bị kỹ năng và kiến thức, kỹ năng và kiến thức để trở thành người làm thuê hơn là làm chủ .
Trong khi đó tinh thần làm chủ, tinh thần khởi nghiệp hầu hết lại được khởi xướng từ những con người lăn lộn thực tiễn, ít có thời cơ học tập. Thực trạng là phần nhiều những người khởi nghiệp, lập nghiệp ở Nước Ta có trình độ học vấn thấp, còn so với những người có trình độ học vấn, trình độ cao hơn lẽ ra có nhiều thời cơ khởi sự kinh doanh thương mại thành công xuất sắc, lại hướng đến việc đi làm công, làm thuê. Phải chăng đây là một đặc thù riêng có ở xã hội ta ? Đặc điểm đó có tạo ra rào cản lớn cho quy trình hình thành tinh thần khởi nghiệp trong đời sống văn minh của quốc gia ?

2. Một số lý luận cơ bản về tinh thần khởi nghiệp

2.1. Khái niệm về khởi sự doanh nghiệp

“ Khởi sự doanh nghiệp ” thường được dùng ngắn gọn với hai từ “ Khởi nghiệp ”, đề cập tới việc một cá thể hay nhóm người khởi sự việc làm kinh doanh thương mại và theo đuổi con đường kinh doanh thương mại như một lựa chọn nghề nghiệp ( Trần Văn Trang, 2017 ) .
Đối với giới học thuật, “ khởi nghiệp là quy trình một cá thể hay nhóm tìm kiếm và theo đuổi một thời cơ kinh doanh thương mại ” hoặc đó là “ quy trình phát minh sáng tạo ra giá trị bằng cách kêu gọi những nguồn lực để tận dụng thời cơ ” hoặc đó là “ quy trình biến những ý tưởng sáng tạo kinh doanh thương mại khởi đầu trở thành hiện thực ” ( Trần Văn Trang, 2017 ) .

2.2. Khái niệm về nhà khởi nghiệp

Định nghĩa về nhà khởi nghiệp / khởi sự một doanh nghiệp ( entrepreneur ) thường được hiểu với ý nghĩa là người phát minh sáng tạo hay khởi sự một doanh nghiệp mới. Trên trong thực tiễn, nhà khởi nghiệp được vận dụng để chỉ cả những người làm chủ hay điều hành doanh nghiệp .
“ Nhà khởi sự doanh nghiệp là những người ( chủ doanh nghiệp ) tìm tòi tạo ra giá trị trải qua tổ chức triển khai hoặc lan rộng ra những hoạt động giải trí kinh tế tài chính gồm có “ tạo ra và khai thác loại sản phẩm, quy trình hoặc thị trường mới ” ; hay “ nhà khởi nghiệp là những người có trấn áp trực tiếp so với hoạt động giải trí của doanh nghiệp bởi sự chiếm hữu hàng loạt hoặc chiếm hữu một phần đáng kể CP của doanh nghiệp ” ( Nguyễn Hồng Sơn – Phan Chí Anh, 2013 ) .

2.3. Khái niệm về tinh thần khởi nghiệp

Tinh thần khởi nghiệp ( entrepreneurship ) còn được gọi là tinh thần người kinh doanh khởi nghiệp, là một thuật ngữ Open khá lâu trên quốc tế. Theo những nhà nghiên cứu thì những người kinh doanh có tinh thần khởi nghiệp thật sự phải là những con người mà bản thân họ có tham vọng vượt lên số phận, gật đầu rủi ro đáng tiếc với tinh thần thay đổi và phát minh sáng tạo ; đồng thời quả cảm gánh chịu những tai ương nghiêm trọng về vật chất và tinh thần khi làm ăn thua lỗ. Nhà kinh tế tài chính học Mỹ Peter F. Drucker cho rằng “ tinh thần người kinh doanh khởi nghiệp được hiểu là hành vi của người kinh doanh khởi nghiệp – người triển khai việc biến những cảm nhận nhạy bén về kinh doanh thương mại, kinh tế tài chính và sự thay đổi thành những mẫu sản phẩm sản phẩm & hàng hóa mang tính kinh tế tài chính. Kết quả của những hành vi này là tạo nên những tổ chức triển khai mới hoặc góp thêm phần tái tạo những tổ chức triển khai đã “ già cỗi ”. Hình thức rõ ràng nhất của tinh thần người kinh doanh khởi nghiệp là mở màn kiến thiết xây dựng những doanh nghiệp mới ” ( Peter F.Drucker, 2011 ). Tổng quát, hoàn toàn có thể nói tinh thần khởi nghiệp là tinh thần thay đổi, phát minh sáng tạo .
Đồng thời, hầu hết những tác giả đều thống nhất khái niệm “ tinh thần khởi nghiệp – tinh thần kinh doanh ” ( entrepreneurship ) gắn với khái niệm “ khởi nghiệp – người kinh doanh ” ( entrepreneur ). Và trong những năm gần đây có một khái niệm khởi nghiệp rất “ hot ” khác sinh ra, đó là Startup .
Các yếu tố cốt lõi của tinh thần khởi nghiệp là : Khả năng chớp lấy thời cơ kinh doanh thương mại ; thái độ đồng ý rủi ro đáng tiếc ; và ý tưởng sáng tạo thay đổi – phát minh sáng tạo. Các nhà nghiên cứu đã đưa ra một số ít đặc trưng của tinh thần khởi nghiệp là : ( i ) Có tham vọng và khát vọng kinh doanh thương mại ; ( ii ) Có năng lực xây đắp thời cơ kinh doanh thương mại ; ( iii ) Độc lập và dám làm, dám chịu nghĩa vụ và trách nhiệm ; ( iv ) Phát triển ý tưởng sáng tạo phát minh sáng tạo và thay đổi chiêu thức xử lý yếu tố ; ( v ) Bền bỉ và dám gật đầu rủi ro đáng tiếc, thất bại ; và vi ) Có đạo đức kinh doanh thương mại và nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội. Từ đó, hoàn toàn có thể thấy động cơ chủ yếu của người khởi nghiệp trước hết là muốn khẳng định chắc chắn bản thân và sau đó là muốn góp phần cho xã hội, còn động cơ vì tiền, vì sự giàu sang chỉ là thứ yếu .

3. Thực trạng về tinh thần khởi nghiệp của doanh nhân Việt Nam

Ở Nước Ta, sự tự tin về năng lượng kinh doanh thương mại thường tỷ suất thuận với độ tuổi. Tỷ lệ người trẻ tuổi ( 18 – 34 tuổi ) nhận thức có năng lực kinh doanh thương mại ở Nước Ta là 55 % trong khi tỷ suất này ở trung niên ( 35 – 64 tuổi ) là 68,6 %. Trong khi đó, có vẻ như người trẻ tuổi lại là nhóm nhạy bén và nhìn nhận thời cơ kinh doanh thương mại tốt hơn, khi mà 58,7 % người trẻ tuổi nhận thấy có thời cơ kinh doanh thương mại, trong khi tỷ suất này ở nhóm người lứa tuổi trung niên là 54,9 %. Đây là điểm độc lạ tiên phong so với hiệu quả khảo sát năm năm trước khi mà không có sự độc lạ về nhận thức thời cơ kinh doanh thương mại giữa người trẻ tuổi và trung niên. Điểm độc lạ thứ hai là về tỷ suất người sợ hãi thất bại trong kinh doanh thương mại. Nếu năm năm trước, tỷ suất người trẻ tuổi lo ngại thất bại trong kinh doanh thương mại cao hơn so với người trung niên thì năm năm ngoái lại trọn vẹn ngược lại. Tỷ lệ người trẻ tuổi nhận thấy lo ngại thất bại trong kinh doanh thương mại là 43,8 % thấp hơn mức 47,4 % của những người trung niên .

Tuổi càng cao thì tỷ suất người có dự tính khởi sự càng giảm : Có 28,2 % người trẻ tuổi có dự tính khởi sự kinh doanh thương mại trong vòng 3 năm tới, trong khi tỷ suất này ở những người trung niên chỉ là 15,3 %. Thực trạng tỷ suất người trẻ tuổi có dự tính khởi sự kinh doanh thương mại cao hơn người trung niên đúng với hầu hết những nước ASEAN và những nước khác trên quốc tế. Điều này cho thấy Nước Ta cần quan tâm nhiều hơn đến đối tượng thanh niên để thiết kế xây dựng những chương trình thôi thúc khởi nghiệp. Họ là những người nhạy bén trong việc nhìn nhận và chớp lấy thời cơ kinh doanh thương mại, dám đồng ý rủi ro đáng tiếc để khởi nghiệp. Điều duy nhất còn hạn chế của người trẻ tuổi so với người trung niên chính là năng lực kinh doanh thương mại. Chính thế cho nên, ngoài việc liên tục tăng cường trang bị những kỹ năng và kiến thức cơ bản về kinh doanh thương mại trong những mạng lưới hệ thống giáo dục, cần có những chương trình đào tạo và giảng dạy về những nhiệm vụ và kiến thức và kỹ năng khởi sự kinh doanh thương mại để trang bị năng lượng kinh doanh thương mại cho đối tượng thanh niên .
* Để nhìn nhận nhận thức của xã hội về người kinh doanh và việc làm kinh doanh thương mại, nghiên cứu và điều tra GEM đã dựa vào 3 chỉ số :
– Tỷ lệ người chấp thuận đồng ý rằng kinh doanh thương mại là một lựa chọn nghề nghiệp tốt
– Tỷ lệ người đồng ý chấp thuận rằng những người kinh doanh thương mại thành công xuất sắc có vị trí xã hội cao
– Tỷ lệ người đã được nghe tiếp thị về những câu truyện kinh doanh thương mại thành công xuất sắc trên những phương tiện thông tin đại chúng
Kết quả điều tra và nghiên cứu GEM 2014 và GEM năm ngoái đã cho thấy việc làm kinh doanh thương mại và người kinh doanh thời nay đã được cả quốc tế thừa nhận và tôn trọng. Ở hầu khắp những nước trên quốc tế, hầu hết người dân đều coi kinh doanh thương mại là một lựa chọn nghề nghiệp đáng mơ ước. ( Hình 2 )

Ở Việt Nam, tỷ lệ người được hỏi có mong muốn lựa chọn nghề nghiệp là kinh doanh ngày càng có xu hướng tăng lên, từ 63,4% năm 2013 lên 67,2% năm 2014 và 73,3% năm 2015, xếp thứ 11/60, cao hơn nhiều so với mức trung bình 65,7% của các nước phát triển dựa trên nguồn lực. Đây chính là một động lực quan trọng thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp ở Việt Nam trong những năm gần đây. Ngoài ra, có 75,8% người Việt Nam được hỏi đồng ý với nhận định rằng những doanh nhân thành đạt thường có vị trí cao trong xã hội và được mọi người tôn trọng, xếp thứ 16/60. Sự phát triển của các phương tiện truyền thông đã góp phần không nhỏ vào quảng bá các hình ảnh về những doanh nhân thành đạt ở Việt Nam; 73,5% người trưởng thành được hỏi khẳng định đã nghe các câu chuyện về doanh nhân qua các phương tiện thông tin truyền thông, giúp Việt Nam xếp thứ 8/60 về chỉ số này năm 2015.

Trong năm năm nay, số doanh nghiệp ĐK xây dựng mới đạt mức kỷ lục với 110,1 nghìn doanh nghiệp, với tổng vốn ĐK là 891,1 nghìn tỷ đồng, tăng 16,2 % về số doanh nghiệp và tăng 48,1 % về số vốn ĐK so với năm năm ngoái. Bên cạnh đó, có 1.629,8 nghìn tỷ đồng vốn tăng thêm của những doanh nghiệp biến hóa tăng vốn trong năm năm nay. Như vậy, tổng số vốn ĐK bổ trợ thêm vào nền kinh tế tài chính trong năm năm nay là 2.520,9 nghìn tỷ đồng. Số vốn ĐK trung bình một doanh nghiệp năm năm nay đạt 8,1 tỷ đồng, tăng 28,6 % so với năm năm ngoái. Số lao động ước tính được tạo việc làm trong những doanh nghiệp xây dựng mới trong năm năm nay là 1.268 nghìn người, bằng 86,1 % so với năm năm ngoái. Những số lượng này cho thấy phần nào ảnh hưởng tác động của những chủ trương và nỗ lực cải tổ môi trường tự nhiên kinh doanh thương mại, nhất là đơn giản hóa thủ tục ĐK kinh doanh thương mại, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp của nhà nước trong năm năm nay .

Số doanh nghiệp ĐK xây dựng năm năm nay ( tính đến hết ngày 20/12 ) trên cả nước đạt kỷ lục cao chưa từng có là 110.100 đơn vị chức năng, tăng 16,2 % so với cùng kỳ năm năm ngoái, theo số liệu thống kê từ Cơ sở Dữ liệu vương quốc về ĐK doanh nghiệp ( Cục Quản lý ĐK kinh doanh thương mại, Bộ Kế hoạch và Đầu tư ) .
Số vốn cam kết đưa vào thị trường của số doanh nghiệp này là 891.094 tỉ đồng, đạt bình quân 8,09 tỉ đồng mỗi doanh nghiệp, tăng 48,1 % so cùng kỳ năm năm ngoái .
Ngoài ra, cùng thời hạn trên, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động giải trí là gần 26.700 doanh nghiệp, tăng 43,1 % so với cùng kỳ năm năm ngoái .
Theo cơ quan quản trị ĐK kinh doanh thương mại, những doanh nghiệp mới xây dựng đã ĐK tạo việc làm cho gần 1,3 triệu lao động. Lĩnh vực kinh doanh thương mại có tỷ suất doanh nghiệp xây dựng tăng cao so với cùng kỳ năm ngoái là kinh doanh thương mại bất động sản ( tăng 83,9 % ), y tế và hoạt động giải trí trợ giúp xã hội ( tăng 52 % ) và giáo dục huấn luyện và đào tạo ( tăng 43,1 % ) .
trái lại, một số ít ngành nghề kinh doanh thương mại có số lượng ĐK giảm so với cùng kỳ là thẩm mỹ và nghệ thuật, đi dạo và vui chơi ( giảm 26,2 % ), nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy hải sản ( giảm 15 % ) .
Năm năm nay được chính phủ nước nhà lựa chọn làm năm “ vương quốc khởi nghiệp ” với tiềm năng tạo ra làn sóng góp vốn đầu tư thứ hai dưới đề án “ Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp thay đổi phát minh sáng tạo vương quốc đến năm 2025 ” của Bộ Khoa học và Công nghệ .
Một nghiên cứu và điều tra vừa được công bố tại Diễn đàn Khởi nghiệp trẻ 2017 cho biết, Nước Ta đang đứng đầu quốc tế về Chỉ số tinh thần khởi nghiệp .
Khảo sát về tinh thần khởi nghiệp ( AGER ) tại 45 vương quốc với 50.861 người từ 14 tuổi trở lên vừa được công bố bởi sự phối hợp triển khai của Tập đoàn Amway, Đại học Technische Universitat Munchen ( TUM ) và công ty nghiên cứu và điều tra thị trường GFK. Đáng quan tâm, theo báo cáo giải trình này, Nước Ta đứng đầu quốc tế về Chỉ số tinh thần khởi nghiệp ( AESI ) và đứng thứ hai về Thái độ tích cực so với khởi nghiệp .
Cụ thể, 91 % người Việt được hỏi cho biết họ xem chuyện khởi đầu một việc làm kinh doanh thương mại mới như một thời cơ nghề nghiệp đáng ao ước. 95 % có thái độ tích cực với tinh thần khởi nghiệp, làm chủ. Đồng thời, 96 % cho rằng họ trọn vẹn cảm thấy tự do với việc tìm kiếm và lôi cuốn người mua tiềm năng. Ngoài ra, 76 % vấn đáp nguyên do muốn khởi nghiệp là “ để được độc lập trong kinh doanh thương mại và tự chủ trong việc làm kinh doanh thương mại của mình ”. Để được độc lập trong kinh doanh thương mại là nguyên do chính người Việt muốn khởi nghiệp .
Tuy nhiên, theo nhìn nhận chung của nhiều người kinh doanh, việc khởi nghiệp ( Startup ) lúc bấy giờ còn gặp nhiều khó khăn vất vả. Đó là, đa phần doanh nghiệp khởi nghiệp thường non trẻ, nguồn kinh tế tài chính không có nhiều, đội ngũ nhân sự chỉ là những người làm trình độ. Do đó, những kỹ năng và kiến thức về thủ tục hành chính, pháp lý … đang khiến những doanh nghiệp khởi nghiệp còn gặp nhiều lúng túng .

4. Một số giải pháp thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp kinh doanh của doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ hội nhập

Thứ nhất, cần phải hình thành tinh thần khởi nghiệp cho giới trẻ ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Bài học từ những vương quốc tăng trưởng trên quốc tế cho thấy, ý chí tự làm chủ của con người phải được tôi luyện trong mạng lưới hệ thống giáo dục và xã hội ngay từ khi còn nhỏ. Vì vậy, việc cải cách mạng lưới hệ thống giáo dục từ phổ thông đến ĐH theo hướng gắn giáo dục – giảng dạy với hoạt động giải trí thực tiễn, tôn vinh tinh thần làm chủ, thôi thúc văn hóa truyền thống khởi nghiệp là điều kiện kèm theo tiên quyết để bản thân mỗi người hình thành ý chí tự thân lập nghiệp .
Thứ hai, để khởi nghiệp thành công xuất sắc cần phải biết được nội lực của mình. Từ khi có ý tưởng sáng tạo đến khi xây dựng một dự án Bất Động Sản cần chuẩn bị sẵn sàng kế hoạch chuyên nghiệp gồm : cơ sở, tiền đề để khởi nghiệp, chọn ngành nghề kinh doanh thương mại tương thích, cỗ máy quản lý bảo vệ tinh gọn, nhưng hiệu suất cao. Tuy nhiên để doanh nghiệp khởi nghiệp đạt tác dụng tốt rất cần tương hỗ của nhà nước về vốn, thủ tục hành chính tinh gọn .
Thứ ba, là cần có những chủ trương đồng điệu và đồng điệu từ chính phủ nước nhà và những cấp chính quyền sở tại, tạo thiên nhiên và môi trường thuận tiện nhất cho hoạt động giải trí khởi nghiệp. Hiện nay, những chủ trương, quy mô tương hỗ khởi nghiệp tại Nước Ta vẫn còn quá thiếu và yếu kém. Theo số liệu công bố của nhà nước, trong những năm gần đây, số lượng những công ty mới xây dựng trung bình khoảng chừng 80.000 doanh nghiệp / năm nhưng cũng đã có trung bình khoảng chừng 50.000 công ty ngừng hoạt động giải trí / mỗi năm. Điều này chứng tỏ tinh thần khởi nghiệp của giới trẻ Nước Ta có tiềm năng tăng trưởng, thị trường khởi nghiệp Nước Ta đang có sức sống nhưng vẫn còn thiếu chính sách, chủ trương và sự góp vốn đầu tư đúng mức, tương hỗ thiết yếu từ nhà nước và xã hội nên những doanh nghiệp mới hoạt động giải trí, những người khởi nghiệp không trụ lại được với tỷ suất khá lớn .
Thứ tư, cần tăng nhanh công tác làm việc thông tin tuyên truyền nhằm mục đích nâng cao nhận thức của những cấp, ngành, nhất là người trẻ tuổi về khởi nghiệp, lập thân lập nghiệp, làm giàu trên chính mảnh đất quê nhà. Tiến hành thanh tra rà soát, nhìn nhận, bổ trợ và triển khai xong những chính sách, chủ trương tương hỗ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp thay đổi phát minh sáng tạo. Sớm điều tra và nghiên cứu việc xây dựng, tổ chức triển khai và quản lý và vận hành những quy mô vườn ươm doanh nghiệp, TT tương hỗ doanh nghiệp, chương trình tăng cường thay đổi phát minh sáng tạo và khởi nghiệp doanh nghiệp .
Thứ năm, cần nhanh gọn và nhất quyết cải cách thể chế theo hướng giảm mạnh thủ tục hành chính, triệt bỏ tệ nạn sách nhiễu doanh nghiệp từ những cơ quan công quyền, tạo mọi điều kiện kèm theo thuận tiện nhất cho quy trình khởi nghiệp, quy trình sản xuất kinh doanh thương mại của hội đồng doanh nghiệp được thông suốt và hiệu suất cao .

5. Kết luận

Tóm lại, con đường khởi nghiệp trong toàn cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng lúc bấy giờ thường rất quyết liệt và nhiều rủi ro đáng tiếc nhưng nếu không lao vào, mạnh dạn, dám đương đầu với thử thách thì không hề khởi nghiệp thành công xuất sắc. Chắc chắn rằng một khi tinh thần khởi nghiệp, văn hóa truyền thống khởi nghiệp nở rộ trong những những tầng lớp dân cư, đặc biệt quan trọng là trong thế hệ trẻ Nước Ta thì nó sẽ thực sự trở thành động lực can đảm và mạnh mẽ nhất, đa phần nhất thôi thúc tăng trưởng nền kinh tế tài chính, tăng trưởng xã hội, đưa quốc gia tiến lên .

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Nguyễn Đỗ, Khởi nghiệp làm doanh nhân, Nhà xuất bản Lao động xã hội, 2006.
2. Đinh Việt Hòa, Tinh thần Khởi nghiệp kinh doanh, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2014.
3. Nguyễn Hồng Sơn – Phan Chí Anh, Phụ nữ khởi nghiệp, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013.
4. Trần Văn Trang, Cẩm nang hiểu biết về kinh doanh, Sách hướng dẫn khởi nghiệp của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Nhà xuất bản Thanh Niên, 2017.
5. VCCI, Báo cáo chỉ số khởi nghiệp Việt Nam 2014, Nhà xuất bản Thông tấn, Hà Nội, 2015.
6. VCCI, Báo cáo chỉ số khởi nghiệp Việt Nam 2015, Nhà xuất bản Giao thông vận tải, Hà Nội, 2016.
7. VCCI, Báo cáo thường niên doanh nghiệp Việt Nam 2016, Nhà xuất bản Thông tin và truyền thông, Hà Nội, 2017.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Khởi Nghiệp