Sống trong thế giới camera

Một ngày của tôi thường mở màn và kết thúc bằng việc lướt thông tin trên mạng. Đây có lẽ rằng cũng là thói quen của nhiều trong số 60 triệu người Việt sử dụng Internet lúc bấy giờ .Thay vì chờ đến bản tin thời sự 19 h, hay tìm đọc báo giấy vào mỗi sáng, người dùng sẽ cầm điện thoại thông minh ” check tin ” bất kỳ khi nào tò mò về một sự kiện mới. Một cuộc khảo sát của TT Pew Research năm 2018 cho thấy 48 % người Việt lấy nguồn tin từ mạng xã hội, xếp trên cả những nước như Canada hay nước Australia. Sau đại dịch, số lượng này có lẽ rằng còn cao hơn .Cuộc di dời khổng lồ như thế tất yếu dẫn đến nhiều đổi khác lớn trong xã hội. Với tôi, tác động ảnh hưởng đáng chú ý quan tâm nhất là vai trò của mạng xã hội trong việc giám sát nhân viên cấp dưới công vụ. Làm việc cho cỗ máy nhà nước là một lợi thế, hoàn toàn có thể đem đến những độc quyền, nhất là ở 1 số ít vị trí cấp cao. Nhiều người tận dụng vị thế đó để mưu cầu quyền lợi cho bản thân, hoặc để biểu lộ quyền lực tối cao với những ” thường dân ” khác .

Nhưng việc lạm dụng đặc quyền đang dần bị phơi bày trong thế giới của camera hiện nay. Những cảnh sát viên Sóc Trăng có thể vẫn hành hung người vi phạm giao thông một cách trót lọt và không bị kỷ luật; hay anh cán bộ ở Đà Nẵng không bị phát hiện ném tiền lẻ trong quán bún, dẫn đến bị đình chỉ công tác, nếu không có cái camera “mọc lên” ở những chỗ họ lạm quyền.

Về mặt tích cực, cỗ máy nhà nước được bổ trợ một lực lượng giám sát khổng lồ, hoạt động giải trí không ngừng nghỉ 24/7, và gần như không tính tiền. Như hai ví dụ ở trên, camera bảo mật an ninh ghi lại những vi phạm hoàn toàn có thể thuận tiện biến hóa thành ” hiểu nhầm đáng tiếc ” trên văn bản. Người dân có công cụ để bảo vệ quyền hạn của mình, đặc biệt quan trọng là khi họ hoài nghi mình bị đối xử bất công. Chính vì thế, với 1 số ít tài xế lúc bấy giờ, hành vi tiên phong của họ khi bị công an dừng xe là rút điện thoại thông minh ra và bật chính sách ghi âm .Những câu truyện như ở Sóc Trăng và TP. Đà Nẵng là lời cảnh báo hiệu quả cho bất kể ai có khuynh hướng lạm dụng quyền lực tối cao nhà nước. Việc bị quay phim và đăng lên mạng hành vi không chuẩn mực có lẽ rằng còn đáng sợ hơn bị kiểm điểm trước đơn vị chức năng .Nhưng quyền lực tối cao không được trấn áp luôn có yếu tố, mạng xã hội cũng vậy. Trong một thế giới mà ai cũng hoàn toàn có thể là điều tra viên, và hàng triệu người xem là quan tòa, tin giả trở thành rủi ro tiềm ẩn lớn nhất. Áp lực câu view khiến tin giật gân và chưa kiểm chứng lên ngôi. Nhiều thế lực có thể thao túng môi trường tự nhiên phức tạp của mạng xã hội Giao hàng cho mục tiêu của mình, như vụ can thiệp cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ và trưng cầu dân ý Brexit ở Anh trong năm năm nay .

Quản lý nội dung trên mạng không hề dễ. Tôi thử lấy một ví dụ nhỏ: mỗi một phút có khoảng 30 nghìn giờ nội dung video được tải lên YouTube. Nghĩa là bạn cần dành 1.250 ngày để xem số video đó. Không có một hệ thống kiểm duyệt bằng sức người nào đủ khả năng làm điều này.

Lo ngại đó dẫn tới mong ước chung của những nhà làm luật là siết chặt quản trị bằng những công cụ hành chính. Đây là mong ước dễ hiểu, và hài hòa và hợp lý trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, như cầu quản trị nên được thực thi theo cách giảm thiểu việc can thiệp vào quyền giám sát của dân cư .Thứ nhất, mặt trái của mạng xã hội trọn vẹn hoàn toàn có thể khắc chế để khiến nó có ích hơn. Nếu tận dụng tốt, mạng xã hội giúp cỗ máy nhà nước quản lý và vận hành hiệu suất cao, minh bạch, và thân mật với người dân hơn. Cũng là câu truyện về công an, TP. Đà Nẵng mở màn tiếp đón tố giác vi phạm giao thông qua Facebook từ đầu năm nay. Bộ máy nhà nước muốn quản lý và vận hành hiệu suất cao thì không hề chỉ dựa vào quyết tâm chính trị hay ý chí hành chính. Việc giám sát bằng quyền lực tối cao không hề sửa chữa thay thế quyền lực tối cao của giám sát .Thứ hai, trong bất kể thể chế nào, người dân luôn ở thế yếu so với cỗ máy nhà nước. Để ép chế quan điểm của công chúng thì dễ, nhưng lấy được niềm tin thì khó. Niềm tin của dân cư – nền tảng để kiến thiết xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa – là nội dung được luận bàn tại Hội nghị Trung ương 6 vừa mới qua. Để có được điều này, ngoài minh bạch, nhà nước cần tạo điều kiện kèm theo tối đa để người dân giám sát cỗ máy hoạt động giải trí của mình .

Thứ ba, giám sát chỉ là nguyên liệu đầu vào cho yêu cầu quan trọng hơn: cải thiện hiệu quả của bộ máy nhà nước. Trừng phạt và răn đe cán bộ vi phạm giải quyết được bức xúc tạm thời, nhưng nếu sự việc chỉ dừng ở đó, hệ thống sẽ vận hành theo cách tương tự cho tới khi vi phạm khác xuất hiện.

Tự giác luôn là công cụ giám sát tốt nhất. Nhưng khi điều lý tưởng đó không thuận tiện đạt được ở bất kỳ xã hội nào thì những công cụ, được thời đại công nghệ tiên tiến phân phối, như camera, là phương tiện đi lại vừa giúp người dân tăng sức mạnh giám sát của mình ; vừa giúp chính quyền sở tại sàng lọc, chuẩn hóa đội ngũ .Vấn đề còn lại là bên nào sẵn sàng chuẩn bị sử dụng những công cụ giám sát này theo cách hiệu suất cao nhất .

Nguyễn Khắc Giang

Source: https://vh2.com.vn
Category : Nghe Nhìn