Một số biện pháp dạy học phát triển năng lực Thiết kế kĩ thuật cho học sinh trong dạy học Công nghệ

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THIẾT KẾ KĨ THUẬT CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC CÔNG NGHỆ

2.3.3 Một số biện pháp dạy học phát triển năng lực Thiết kế kĩ thuật cho học sinh trong dạy học Công nghệ ở trường Trung học phổ thông

dạy học Công nghệ ở trường Trung học phổ thông

Dựa trên nghiên cứu và phân tích đặc thù quy trình dạy học Công nghệ ở trường trung học phổ thông, xu thế dạy học tăng trưởng năng lực để đề xuất kiến nghị 1 số ít giải pháp đơn cử tăng trưởng năng lực thiết kế kĩ thuật cho học viên trung học phổ thông trong môn Công nghệ như sau :

2.3.3.1. Biện pháp 1: Vận dụng các phương pháp sáng tạo kĩ thuật vào trong quá trình dạy
học Công nghệ

Thiết kế kĩ thuật là một quá trình sáng tạo của người thiết kế. Sáng tạo ngay từ khi phát
hiện vấn đề, nhu cầu cần giải quyết đến việc đề xuất và lựa chọn giải pháp thiết kế. Mỗi hoạt
động trong quy trình thiết kế kĩ thuật đều đòi hỏi sự sáng tạo, giúp đề xuất các giải pháp kĩ
thuật có tính đột phá và mang lại giá trị. Một số phương pháp sáng tạo kĩ thuật sử dụng hiệu
quả trong dạy học Công nghệ giúp hình thành và phát triển năng lực thiết kế kĩ thuật cho học
sinh như tập kích não, sáu mũ tư duy, phương pháp đối tượng tiêu điểm… [7]. Biện pháp
này giúp học sinh có cơ hội để đề xuất các giải pháp thiết kế, giúp người giáo viên có thể
đánh giá được năng lực phân tích và tối ưu hóa-là một thành phần của năng lực thiết kế kĩ
thuật. Để vận dụng phương pháp sáng tạo kĩ thuật vào trong quá trình dạy học, giáo viên cần
lựa chọn những nội dung dạy học có tính trừu tượng, tính đa chức năng, đa phương án, đó
chính là những đặc điểm nổi bật của môn công nghệ. Qua đó, mỗi học sinh có cơ hội để được
thể hiện sự khác biệt về quan điểm, nhu cầu, sở thích cá nhân. Trong dạy học vận dụng
phương pháp sáng tạo kĩ thuật, nhiệm vụ chủ yếu của người học là thực hiện các thao tác tư
duy để phân tích, đánh giá các phương án kĩ thuật, giải pháp kĩ thuật, Vì vậy biện pháp dạy
học này có ưu điểm lớn là không cần yêu cầu điều kiện về cơ sở vật chất quá phức tạp để có
thể tổ chức dạy học. Trong chương trình môn công nghệ lớp 11 ở trường trung học phổ
thông, nội dung dạy học phù hợp với biện pháp vận dụng phương pháp sáng tạo kĩ thuật có
thể kể đến như các bài: Bài 5. Hình chiếu trục đo: trong bài này, học sinh có thể lựa chọn
các phương pháp biểu diễn vật thể trên hai loại hình chiếu trục đo khác nhau là Hình chiếu

Bạn đang đọc: Một số biện pháp dạy học phát triển năng lực Thiết kế kĩ thuật cho học sinh trong dạy học Công nghệ

trục đo vuông góc đều hoặc Hình chiếu trục đo xiên góc cân. Tùy theo cấu trúc của vật thể cần màn biểu diễn, học viên cần phải biết lựa chọn để trình diễn trên loại hình chiếu trục đo nào cho đơn thuần và bảo vệ tính thẩm mĩ. Đặc biệt là những kĩ thuật để vẽ hình elip trên những hình chiếu trục đo. Bài 11. Bản vẽ thiết kế xây dựng : để vận dụng tối đa giải pháp phát minh sáng tạo kĩ thuật, giáo viên hoàn toàn có thể sẵn sàng chuẩn bị bản vẽ một ngôi nhà bất kỳ. VD như hình 1 : Trong những hình trình diễn, giáo viên hoàn toàn có thể bớt đi một số ít hình trình diễn trong những bản vẽ mặt phẳng của ngôi nhà. Sau đó hướng dẫn học viên tự bài trí ngôi nhà theo ý thích cá thể, với nhu yếu cần đạt là việc bài trí phải bảo vệ tính thẩm mĩ, bảo vệ công suất sử dụng, biểu lộ được quan điểm cá thể. Ớ mức độ cao hơn, giáo viên hoàn toàn có thể nhu yếu học viên nhìn nhận về mặt kiến trúc của ngôi nhà như : cấu trúc của những phòng, vị trí của những cửa đi, … và đưa ra sự kiểm soát và điều chỉnh .

Hình 1. Bản vẽ nhà ở hai tầng

2.3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng và sử dụng các bài toán kĩ thuật gắn liền với thực tiễn trong
quá trình dạy học Công nghệ

Bài toán kĩ thuật là bài toán có một yếu tố hay một trường hợp có số lượng giới hạn khoanh vùng phạm vi tìm kiếm rõ ràng, thuộc nghành kĩ thuật, yên cầu xử lý bằng giải pháp khoa học, dựa trên sự vận dụng tổng hợp kiến thức và kỹ năng, kĩ năng và kĩ xảo [ 6 ]. Các bài toán kĩ thuật được sử dụng trong dạy học công nghệ có đặc thù là gắn liền với thực tiễn và khi nào cũng có nhiều giải pháp xử lý, với những độ khó khác nhau. Bài toán kĩ thuật có nhiều loại, tùy từng nội
dung đơn cử, người giáo viên hoàn toàn có thể khai thác để tăng trưởng những thành phần năng lực khác nhau của năng lực thiết kế kĩ thuật. Bài toán kĩ thuật thường có hai loại là : Bài toán nghiên cứu và phân tích cấu trúc kĩ thuật, bài toán nghiên cứu và phân tích quy trình kĩ thuật .

Bảng 2. Một số dạng bài toán kĩ thuật được sử dụng trong dạy học Công nghệ

Dạng Yêu cầu bài toán Định hướng phát triển

năng lực

Bài toán nghiên cứu và phân tích cấu trúc kĩ thuật
Xây dựng bản vẽ kĩ thuật kèm theo phần thống kê giám sát, vật tư, những hướng dẫn thiết yếu. Ví dụ : Lập bản vẽ chi tiết cụ thể cho giá để vật dụng học tập đơn thuần đặt trên bàn .
Năng lực thực hành thực tế, thực nghiệm
Bài toán gắn thực tiễn, có nhiều giải pháp xử lý khác nhau, nhu yếu lựa chọn giải pháp tối ưu. Ví dụ : Cho một chi tiết cụ thể trong thực tiễn, lựa chọn giải pháp trình diễn để vẽ hình chiếu trục đo được thuận tiện
Năng lực nghiên cứu và phân tích và tối ưu hóa
Bài toán nghiên cứu và phân tích quy trình kĩ thuật
Phân tích và nhìn nhận những giải pháp kĩ thuật khác nhau. Ví dụ : So sánh động cơ xăng và diezen sử dụng trên ôtô .

Năng lực đánh giá và khái
quát hóa

Xem thêm: Quản lý điều hành là gì? Các công việc của quản lý điều hành?

Xác định những cấu trúc, thông số kỹ thuật kĩ thuật cần biến hóa và nâng cấp cải tiến. Ví dụ : Cho một tiến trình công nghệ gia công một cụ thể đơn thuần nào đó, xác lập quy trình tiến độ gia công đã tương thích hay chưa, cần đổi khác gì không ?
Năng lực phát hiện và xử lý yếu tố
Trong chương trình công nghệ lớp 11, ví dụ về nội dung hoàn toàn có thể được vận dụng để sử dụng bài toán kĩ thuật như sau :
VD : Về bài toán nghiên cứu và phân tích quy trình kĩ thuật
* Bài 25. Hệ thống bôi trơn. Quá trình kĩ thuật hoàn toàn có thể nêu ra ở đây là : trong thực tiễn, khi thay dầu bôi trơn, người ta thường khuyến khích triển khai thay dầu khi máy còn nóng, nghĩa là động cơ vừa ngừng hoạt động giải trí. Học sinh sẽ phát hiện ra yếu tố : khi máy còn nóng, nghĩa là động cơ vừa ngừng thao tác, còn rất nhiều dầu bám ở những cụ thể bên trong động cơ và trong những mặt phẳng ma sát chưa kịp chảy về cacte ( bộ phận chứa dầu bôi trơn ). Vì vậy cần phải chờ một thời hạn, tức là động cơ đã ngừng hoạt động giải trí được khá lâu và nguội, dầu bám ở những chi tiết cụ thể có đủ thời hạn để chảy hết về cacte, lúc này mới tháo dầu thì dầu cũ sẽ chảy hết ra ngoài, mà không bị sót lại trong động cơ. Tuy nhiên người giáo viên hoàn toàn có thể tận dụng đặc tính của dầu bôi trơn để rèn luyện năng lực nghiên cứu và phân tích cho học viên : Khi động cơ thao tác, mặc dầu đã được bôi trơn nhưng những mặt phẳng ma sát vẫn bị mài mòn, sinh ra những mạt sắt kẽm kim loại. Các mạt sắt kẽm kim loại này sẽ theo dầu bôi trơn lưu chuyển trở về cacte. Khi động cơ ngừng hoạt động giải trí được một thời hạn dài ( máy nguội ), những mạt sắt kẽm kim loại sẽ lắng xuống đáy cacte, dưới công dụng của dầu bôi trơn, chúng bị kết lại, dính chặt dưới đáy cacte. Vì vậy cần thay dầu khi động cơ vừa ngừng thao tác ( máy còn nóng ), lúc này hầu hết những mạt sắt kẽm kim loại vẫn còn lẫn ở trong dầu và sẽ chảy ra ngoài cùng với dầu. Hơn nữa khi động cơ còn đang
nóng, nhiệt độ của dầu bôi trơn cũng cao, dầu loãng hơn nên sẽ dễ chảy hơn và những mạt sắt kẽm kim loại cũng dễ bị cuốn ra ngoài hơn .
VD : Về bài toán nghiên cứu và phân tích cấu trúc kĩ thuật
* Bài 27. Hệ thống phân phối nguyên vật liệu và không khí trong động cơ xăng, phần thông tin bổ trợ, trong sơ đồ cấu trúc của bộ chế trung khí đơn thuần, giáo viên hoàn toàn có thể hướng dẫn học viên nghiên cứu và phân tích quy trình trung khí diễn ra trong những trường hợp : Trường hợp 1 : bướm gió mở, không khí đi vào họng khuếch tán nhiều, tỉ lệ xăng có trong trung khí thấp. Trường hợp 2 : Bướm gió đóng, không khí đi vào họng khuếch tán ít, tỉ lệ xăng có trong trung khí cao .

Hình 2. Bộ chế hòa khí đơn giản

1. Vòi phun 2. Họng khuếch tán 3. Bướm ga 4. Giclơ 5. Phao 6. Buồng phao 7. Van kim 8. Ống dẫn xăng 9. Lỗ thông khí 10. Bướm gió

Sau khi phân tích hai trường hợp của vị trí bướm gió, giáo viên liên hệ với thực tiễn
thông qua trường hợp sử dụng xe máy: trong thời tiết lạnh, khi mới khởi động xe, người
dùng thường có động tác kéo “le gió” của xe, việc làm này có tác dụng gì? Và tác động đến
chi tiết tương ứng nào trong bộ chế hòa khí? Từ đó giúp học sinh phân tích đặc điểm cấu tạo
nhằm đáp ứng tính năng vận hành của sản phẩm kĩ thuật nói chung. Đây là biện pháp dạy
học nhằm khai thác kênh hình có trong đặc điểm môn học, rèn luyện cho học sinh khả năng
phân tích, giải quyết vấn đề, góp phần hình thành năng lực thiết kế kĩ thuật cho học sinh.

* Bài 33. Động cơ đốt trong dùng cho xe hơi. Trong hệ truyền lực dùng cho xe hơi có bộ phận li hợp ( côn ). Có nhiều loại li hợp khác nhau. Trong đó loại li hợp ma sát truyền mômen từ đĩa dữ thế chủ động sang đĩa bị động nhờ lực ma sát giữa hai đĩa. Để bảo vệ ma sát giữa hai đĩa thì phải giữ mặt phẳng ma sát khô và sạch, không được dính mỡ hoặc dầu bôi trơn. Nhưng trên 1 số ít loại xe, mặc dầu sử dụng loại li hợp ma sát nhưng cả hai mặt phẳng ma sát lại được ngâm trong dầu. Tại sao lại có khác nhau như vậy ? Về mặt cấu trúc kĩ thuật, khi truyền lực bằng ma sát, nếu giữa hai mặt phẳng ma sát có bất kỳ vật chất gì, trong quy trình hoạt động giải trí, sẽ xảy ra hiện tượng kỳ lạ hai mặt phẳng ma sát trượt trên nhau. Điều này khiến cho lực từ động cơ truyền đến hộp số sẽ bị tiêu tốn một phần khi truyền qua li hợp. Đây chính là yếu tố kĩ thuật để giáo viên hoàn toàn có thể giúp học viên tăng trưởng năng lực nhìn nhận, nghiên cứu và phân tích và đề xuất kiến nghị giải pháp khắc phục : giáo viên cần hướng dẫn cho học viên so sánh những điều kiện kèm theo thao tác đặc biệt quan trọng là
khối lượng của xe ( ví dụ so sánh khối lượng của xe xe hơi với xe máy ). Với những loại xe có khối lượng nhỏ, khi đóng li hợp, nếu ngay lập tức hai mặt phẳng ma sát bám cố định và thắt chặt với nhau, momen quay từ trục khuỷu động cơ được truyền đến bánh xe một cách bất thần, xe sẽ đổi khác vận tốc bất ngờ đột ngột ( xe bị giật ) gây nguy khốn cho người và xe. Vì vậy khi mở màn đóng li hợp, hai mặt phẳng ma sát cần có một khoảng chừng trượt, trước khi bám cố định và thắt chặt vào nhau, nhờ vậy momen được truyền một cách từ từ qua li hợp, do đó xe hoàn toàn có thể tăng dần vận tốc ( tính năng giảm giật cho xe ). Hơn nữa trong quy trình chuyển dời, những loại xe nhỏ phải biến hóa độ liên tục hơn những xe có khối lượng lớn, do đó li hợp phải đóng cắt nhiều lần hơn, lực ma sát giữa hai mặt phẳng ma sát do đó sẽ lớn. Vì vậy trong trường hợp này, dầu có công dụng tản nhiệt cho li hợp .

2.3.3.3. Biện pháp 3: Sử dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm thúc đẩy HS huy
động kết quả của nhiều môn khoa học khác nhau để giải quyết vấn đề kĩ thuật, rèn luyện việc
vận dụng tri thức vào thực tiễn

Với đặc trưng của môn công nghệ và đặc điểm của năng lực thiết kế kĩ thuật, những
phương pháp dạy học đặc trưng có thể áp dụng để thúc đẩy sự hình thành và phát triển năng
lực thiết kế kĩ thuật có thể là: Phương pháp dạy học thực hành, phương pháp dạy học dựa
trên thực hiện dự án, dạy học theo định hướng giáo dục STEM,… Dạy học dự án là một
trong những phương pháp dạy học hiệu quả nhất để phát triển được năng lực thiết kế kĩ thuật
cho học sinh. Trong quá trình dạy học dự án (DHDA), giáo viên cần chú ý đến một số vấn
đề sau: (a) Bản chất dạy học theo dự án: DHDA là phương pháp dạy học định hướng vào
thực tiễn, định hướng vào hành động và sản phẩm, định hướng hứng thú và phát huy tính tự
lực, tinh thần cộng tác làm việc của người học. Vì vậy dạy học theo dự án là phương pháp
dạy học, trong đó người học phải tự lực thực hiện nhiệm vụ học tập phức hợp gắn liền với
thực tiễn, có sự kết hợp giữa nghiên cứu lí thuyết với vận dụng lí thuyết trong hoạt động thực
tiễn, thực hành để tạo ra sản phẩm cụ thể. (b) Vai trò DHDA trong dạy học phát triển năng
lực thiết kế kĩ thuật cho HS được thể hiện qua những ưu điểm của phương pháp dạy học này
như sau: – Rèn luyện tính kiên trì, kích thích động cơ học tập, phát huy tính tự chủ và tự chịu
trách nhiệm: DHDA đòi hỏi SV phải có tính kiên nhẫn, ý chí vượt khó và có tính tích cực,
độc lập trong suy nghĩ khi giải quyết trọn vẹn vấn đề gắn liền với thực tiễn. Việc vận dụng
được các kiến thức vào thực tiễn để tạo ra các sản phẩm cụ thể sẽ làm cho các nội dung học
tập trở nên có ý nghĩa hơn đối với HS, thúc đẩy hứng thú học tập và động lực để HS tích cực
hành động kiến tạo tri thức mới. Đây chính là cơ sở quan trọng để HS thực hiện hoạt động
thiết kế kĩ thuật. – Vận dụng tổng hợp các tri thức vào giải quyết vấn đề thực tiễn giúp mở
rộng kiến thức chuyên môn sâu về kĩ thuật: Để giải quyết trọn vẹn vấn đề gắn thực tiễn tạo
ra sản phẩm cụ thể, HS không chỉ huy động kiến thức trong nội dung học tập các môn học
mà còn có khả năng tìm hiểu quá trình kĩ thuật trong thực tiễn cuộc sống, thực tiễn lao động
sản xuất để kiến tạo tri thức mới cũng như vận dụng lí thuyết vào giải quyết các nhiệm vụ
thực hành để tạo thành sản phẩm cụ thể nào đó. Gắn lí thuyết với hành động, tư duy với hành
động, học tập với cuộc sống và với lao động sản xuất khi tạo ra sản phẩm cụ thể đáp ứng
nhu cầu thực tiễn: Các sản phẩm cụ thể được tạo ra trong khi thực hiện dự án giúp HS thấy

Xem thêm: 221+ Tranh doanh nhân tạo động lực làm việc hiệu quả

được ý nghĩa của việc học tập. DHDA những nội dung về kĩ thuật sẽ tạo thời cơ để HS được thưởng thức quy trình xử lý yếu tố kĩ thuật trong thực tiễn, được tự nghiên cứu và điều tra, mày mò, thử nghiệm tạo ra một mẫu sản phẩm kĩ thuật đơn cử có ứng dụng thiết thực vào đời sống. HS tham gia vào quy trình học tập theo dự án Bất Động Sản là được thực thi những hoạt động giải trí kĩ thuật giống như hoạt động giải trí nghề nghiệp của những kĩ sư, của những người công nhân, những người thợ. Do đó giải pháp dạy học này còn có tính năng khuynh hướng nghề nghiệp cho học viên. ( c ) Nguyên tắc vận dụng DHDA nhằm mục đích tăng trưởng năng lực năng lực thiết kế kĩ thuật cần tuân thủ theo 1 số ít nguyên tắc sau : Dự án phải phát huy năng lực phát minh sáng tạo của HS trong quy trình triển khai : Không phải nội dung nào cũng tương thích để DHDA, cần tích hợp lí thuyết với thực hành thực tế, lí thuyết với thực tiễn để tạo ra mẫu sản phẩm xử lý toàn vẹn một yếu tố trong trong thực tiễn đời sống. Dự án được thiết kế có sự phối hợp giữa điều tra và nghiên cứu lí thuyết, tìm hiểu và khám phá quy trình kĩ thuật trong thực tiễn và vận dụng tổng hợp kỹ năng và kiến thức hoặc nghiên cứu và điều tra lí thuyết với tổ chức triển khai những hoạt động giải trí thực hành thực tế để tạo ra mẫu sản phẩm nâng cấp cải tiến so với những mẫu sản phẩm đã có và ứng dụng được vào đời sống. Dự án cũng phải có nhiều giải pháp kĩ thuật, phương pháp tiến hành khác nhau để HS phải nghiên cứu và phân tích, lựa chọn và triển khai xử lý những yếu tố có yếu tố mới
(Trang 85 -91 )

Một phần của tài liệu VOL. 52 – XH_7. 2021 – F

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nhân