Giai thoại về Tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa: ‘Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa’, có người còn giàu hơn cả vua Bảo Đại

Vào cuối thế kỷ 19, đất Sài Gòn – Chợ Lớn nổi lên bốn vị đại thương gia, trọc phú có gia sản kếch xù, được mệnh danh là “Tứ đại phú hộ”. Tiếng tăm của những đại gia này còn truyền lại đến bây giờ qua câu nói dân gian “Nhất Sỹ, Nhì Phương, Tam Xường, Tứ Hoả”.

Nhất Sỹ

Nhất Sỹ ( sau này được gọi Huyện Sỹ, tên thật Lê Phát Đạt ) là người đúng đầu trong tứ đại phú hào giàu nhất Sài Gòn xưa và cũng là ông ngoại của Nam Phương hoàng hậu – vợ của vua Bảo Đại .
Dù xuất thân trong một mái ấm gia đình không quá giàu sang nhưng nhờ năng lượng bản thân, Lê Phát Đạt đã nhanh gọn trở thành người phong phú bậc nhất đất Sài Gòn .
Ông được các tu sỹ người Pháp đưa sang Malaysia để học tập. Sau khi ông Sỹ về nước cũng là lúc dân cư bỏ ruộng đất đi tản mát khắp nơi tránh thực dân Pháp nên nhà cửa, đất đai bỏ không. Ông Sỹ chớp thời cơ dùng tiền để dành khi đi du học để mua 1 số ít thửa đất có vị trí tốt và thuê người gieo trồng lúa .

Nhà thờ Huyện Sỹ. Ảnh: Internet 

Không ngờ năm đó mưa thuận gió hòa, lúa lên xanh tốt nên vụ mùa bội thu, ông Sỹ thu về lượng lớn thóc gạo. Nhận thấy quyền lợi từ góp vốn đầu tư vào ruộng lúa rất lớn, ông Sỹ lập tức đi vay mượn tiền của bạn hữu để mua đất khắp khu vực Tân An, Đức Hòa, Đức Huệ. Liên tiếp mấy vụ mùa bội thu giúp ông Sỹ thu về đầy ắp của cải. Nhờ đó, ông trở nên phong phú .
Trong thời kì giàu sang bậc nhất, mái ấm gia đình Huyện Sỹ nắm trong tay hàng loạt vùng đất phong phú ở Gò Công, Long An, Tiền Giang lê dài đến tận biên giới Campuchia để thuê người canh tác. Ở miền Tây, ruộng đất của Lê Phát Đạt được ví như ” cò bay mỏi cánh không hết ” .
Một điều đáng ca tụng của mái ấm gia đình Huyện Sỹ là dù vô cùng giàu sang nhưng họ lại không có lối sống xa hoa, tiêu xài hoang phí. Ông Huyện Sỹ cũng tự nguyện hiến đất và 1/7 gia tài của mình để kiến thiết xây dựng nên nhà thời thánh Huyện Sỹ ( đường Tôn Thất Tùng, Q. 1, TP. TP HCM ) .
Mức độ phong phú của ông Huyện Sỹ còn được cho là lớn hơn rất nhiều lần so với vua Bảo Đại .

Nhì Phương

Nhì Phương là tên gọi của Đỗ Hữu Phương ( 1841 – 1914 ), người gốc Hoa, là con trai đại địa chủ Nam Kỳ thời bấy giờ là Bá Hộ Khiêm. Ngậm thìa vàng ngay từ khi sinh ra, ông Hữu Phương nghiễm nhiên có trong tay cả một cơ ngơi và cùng mái ấm gia đình quản lý quản lý Bất Động Sản Nhà Đất của cả một vùng to lớn về phía bắc thành phố Sài Gòn .
Nhà ông không những chiếm hữu đất đai mà còn có cả hàng trăm căи nhà mặt tiền cho thuê. Người ta đồn rằng tiền của ông Phương nhiều đến nỗi mấy đời ăи cũng không hết .
Có lợi thế của một mái ấm gia đình con buôn nhưng Đỗ Hữu Phương không làm giàu bằng con đường kinh doanh thương mại. Ông lựa chọn con đường làm quan .

 Đỗ Hữu Phương (1841-1914). Ảnh; Dân trí

Năm 1859, khi quân Pháp tiến đánh Gia Định, Đỗ Hữu Phương lui về Bà Điểm, Hóc Môn lánh thân và chờ thời. Năm 1861, ông được nhận làm tập sự của người Pháp với sự trình làng của cai tổng Đỗ Kiến Phước. Sài Gòn Chợ Lớn thời đó chia làm 20 hộ. Đỗ Hữu Phương được chính quyền sở tại cho làm hộ trưởng, từ đó lần lượt leo lên nhiều chức vụ khác nhau .

Ông Phương giàu không chỉ được thừa hưởng khối gia sản kếch xù, những cánh đồng bạt ngàn, cửa hàng kinh doanh của bố, mà ông còn có tài tính toán như thần. Mỗi mùa vụ ông đều thu lợi lớn, kết nối với các tiểu thương, xây dựng hệ thống bán buôn riêng biệt.

Thóc lúa trong nhà ông chất thành núi trong nhà. Ngoài ra, người vợ của ông giỏi giang, tháo vát, bán sang tay với giá cao nên ông đã giàu lại càng giàu hơn. Người ta đồn rằng, nếu 1 người ngồi đếm tiền của nhà ông Phương thì có đến cả đời cũng không hết tiền .
Độ phong phú của vợ chồng ông Phương còn được sử cũ kể rằng, mái ấm gia đình có riêng một đội đếm tiền, hơn chục người được sắp xếp bí hiểm trong căn phòng phía sau nhà .

Tam Xường

Ông Lý Tường Quan ( 1842 – 1896 ), tên thật là Phước Trai, được người đời gọi bởi tên tuổi bá hộ Xường – người kinh doanh người Hoa được xếp thứ ba trong Tứ đại Phú hộ Sài Gòn .
Theo sử tích ghi lại, cậu bé Tường Quan sớm thể hiện kĩ năng hơn người từ khi còn nhỏ. Vốn là người hiếu học, ông nhanh gọn am hiểu nhiều ngôn từ ; tinh thông cầm kỳ thi họa và được đề bạt, đảm nhiệm nhiều chức vụ trong chính quyền sở tại Pháp. Tuy nhiên, sau đó ông nổi chí muốn làm ăn, kinh doanh kinh doanh thương mại .
Rời bỏ vai công chức, Bá hộ Xường dốc tâm sức vào việc kinh doanh thương mại thịt cá xuất khẩu, lương thực, thực phẩm, sau đó mua đất thiết kế biệt thự cao cấp tại vùng Chợ Lớn để cho thuê và bán. Ngoài ra cũng nhờ biết cách đi cửa sau, lấy lòng quan Tây, quan ta, ông giàu lên rất nhanh, nổi tiếng khắp vùng .

Chân dung ông Lý Tường Quang và vợ được chụp từ tư liệu gia đình. Ảnh: VTC News

Bằng năng lực và sự khôn khéo, chẳng mấy chốc Bá hộ Xường phất lên “ như diều gặp gió ”. Khi đã có chỗ đứng trên thị trường, ông lan rộng ra thị trường ở nhiều địa phương khác. Những năm kinh doanh thương mại phát đạt, tên thương hiệu của ông thông dụng đến mức, đôi lúc người ta thường nói với nhau : “ 1 nửa người dân miền Tây mua nhu yếu phẩm có nguồn gốc từ Tường Quan ” .
Với lợi nhận từ việc kinh doanh thương mại thịt cá, Bá hộ Xường khởi đầu mua đất thiết kế biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang tại vùng Chợ Lớn để cho thuê và bán, gia tài lại càng kếch xù. của ông chiếm gần như 1 nửa vùng Chợ Lớn, lan rộng sang cả khu vực Gia Định. Hiện tại, khắp Sài Gòn vẫn tồn nhiều kiến trúc khang trang, đồ sộ mang dấu ấn ngài bá hộ Xường .

Tứ Hoả

Tứ Hỏa ( hay chú Hỏa ) là tên tuổi của ông Hứa Bổn Hỏa ( 1845 – 1901 ), người gốc Hoa. Tuy xếp thứ 4 nhưng ông lại là người chiếm hữu nhiều giai thoại, để lại nhiều dấu ấn nhất so với 3 người người còn lại. Trong đó, phải kể đến cái tâm sáng, luôn hướng đến hội đồng của ông .
Theo 1 số ít ghi chép, chú Hỏa từng có thời hạn kiếm sống bằng nghề nhặt phế liệu. Tuy nhiên, nhiều người đồng ý chấp thuận rằng, việc chú Hỏa phất lên không phải như lời đồn do ông mua và bán ve chai lượm được chuông đồng hay nhặt được túi vàng trong chiếc ghế cũ, … mà chính nhờ có óc nhìn xa, nhạy bén với thương trường và quyết đoán trong việc làm .

 Biệt thự của gia đình ông Hứa Bổn Hoả, nay là Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM. Ảnh: Doanh nhân Sài Gòn

Nhận thấy tiềm năng của một khu vực đất đai hoang phế, ông lên kế hoạch san lấp đống ao hồ xung quanh để dựng lên chợ Bến Thành mới. Khi chợ được hoàn thành xong, ông nghiễm nhiên có trong tay đến 20.000 nền nhà trong khu đất vàng, sau đó biến chúng thành 20.000 ngôi nhà mặt phố rồi cho thuê .
Nhờ thế, ông thành công xuất sắc trong nghành nghề dịch vụ . Chú Hỏa nắm giữ hơn 40 % Sài Gòn thời đó và chiếm hữu hơn 30.000 căn nhà ở các vị trí đắc địa nhất Sài Thành, nhiều trong số những căn nhà đó đến nay vẫn còn sống sót .

Không chỉ làm giàu cho mình, Chú Hỏa còn luôn biết san sẻ với hội đồng cũng như giới cầm quyền đương thời qua việc góp thêm phần kiến thiết xây dựng và sau này là hiến Tặng Kèm hàng loạt khu công trình phúc lợi xã hội mà tính năng vẫn sống sót đến tận ngày này, như : Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn, Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ, Trường trung học cơ sở Minh Đức ( Q. 1 ), Bệnh viện Nguyễn Trãi ( Q. 5 ) …
( Tổng hợp )

BIên Thùy (Nguoiduatin.vn)

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nhân