[SỐC] 8 chấn thương thể thao thường gặp nhất và cách phòng tránh

Tập luyện thể thao giúp duy trì và nâng cao sức khỏe nhưng việc tập quá sức hoặc không đúng kỹ thuật dẫn đến nguy cơ chấn thương thể thao cao. May mắn thay, nhờ áp dụng các kỹ thuật hiện đại trong chẩn đoán và điều trị, hầu hết các chấn thương thường gặp trong thể thao đều có thể phục hồi hoàn toàn.

Chấn thương thể thao là gì?

“Chấn thương thể thao là thuật ngữ đề cập đến các loại chấn thương thường xảy ra nhất trong khi chơi thể thao hoặc tập luyện. Mặc dù bộ phận nào trên cơ thể cũng có khả năng bị thương trong lúc bạn vận động, nhưng thuật ngữ này chủ yếu đề cập đến những chấn thương hệ thống cơ, xương, khớp và các mô liên quan như sụn, dây chằng. Chấn thương sọ não và tủy sống tương đối hiếm gặp khi chơi thể thao” – Theo ThS.BS Trần Anh Vũ – Trưởng khoa Y học thể thao & Nội soi, Phó giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Các chấn thương trong thể thao thường xảy ra ở người trẻ tuổi và trẻ nhỏ. Theo ước tính của Stanford Children’s Health, mỗi năm có hơn 3,5 triệu trẻ nhỏ và thanh thiếu niên bị thương khi tham gia những hoạt động giải trí sức khỏe thể chất. Và ⅓ số ca chấn thương ở trẻ nhỏ cũng tương quan đến thể thao. ( 1 )

Phần thân dưới có nhiều khả năng bị thương nhất (42%). Chấn thương ở các chi trên chiếm 30,3% thương tích, còn lại là chấn thương ở đầu và cổ.

Các chấn thương thường gặp trong thể thao

Những chấn thương khi chơi thể thao phổ cập nhất là :

1. Bong gân mắt cá chân

Bong gân mắt cá chân là hiện tượng kỳ lạ những dây chằng tương hỗ khớp bị giãn ra quá mức. Chấn thương này xảy ra khi người chơi bị té ngã và lật bàn chân vào trong, gây trật mắt cá ngoài. Các tín hiệu bong gân mắt cá chân gồm :

• Mắt cá bị bầm tím, viêm nhiễm, sưng tấy ;
• Không có năng lực cử động một chi hoặc khớp ;
• Khớp lỏng lẻo, không không thay đổi .

Bong gân có thể tự khỏi sau vài ngày nhưng nếu không được chăm sóc tốt, nguy cơ tái phát rất cao.

2. Chuột rút

Đây là thực trạng co thắt cơ bất ngờ đột ngột, gây đau kinh hoàng ở một bắp thịt, làm cho người bị thương không hề liên tục cử động được nữa. Mọi bắp thịt đều có năng lực bị chuột rút. Tuy nhiên, chuột rút thường xảy ra ở cẳng chân, đùi, bàn tay, bàn chân và cơ bụng.

3. Căng cơ

Căng cơ là tên gọi khác của tình trạng cơ bị kéo. Chấn thương này xảy ra khi cơ bị căng quá mức có thể dẫn tới rách cơ, chủ yếu là cơ bắp chân, gân kheo, háng, lưng dưới và vai. Các triệu chứng bao gồm: đau, sưng, yếu, khó hoặc không thể sử dụng cơ. 

4. Chấn thương háng

Đây là thực trạng 1 trong 5 nhóm cơ chạy dọc theo đùi trong bị rách nát hay đứt khi chơi những môn thể thao cường độ cao như bóng đá, bóng chuyền, đánh tennis … Nếu bị chấn thương háng, bạn sẽ cảm nhận được cơn đau kinh hoàng ở vùng háng, đùi, hông lan xuống đầu gối. Bạn cũng sẽ gặp khó khăn vất vả khi vận động và di chuyển và đi lại khập khiễng, khó hoàn toàn có thể chạy nhảy hay vặn mình. ( 2 ) Những gì bạn cần làm lúc này là băng ép, chườm đá vùng bị chấn thương, đồng thời nghỉ ngơi hài hòa và hợp lý. Việc trở lại tập luyện quá sớm hoàn toàn có thể khiến chấn thương nặng thêm.

5. Chấn thương đầu gối

Do có cấu tạo phức tạp và phải chịu tải trọng của cả cơ thể nên khớp gối thường bị chấn thương nhất. Các chấn thương đầu gối thường gặp trong thể dục thể thao là:

• Chấn thương đứt dây chằng chéo trước (ACL): Dây chằng chéo trước nằm ở trung tâm của đầu gối, có chức năng điều khiển chuyển động quay và chuyển động về phía trước của xương cẳng chân. Chấn thương này xảy ra khi vận động viên tiếp đất sai kỹ thuật, đổi hướng di chuyển đột ngột, dừng lại nhanh chóng hoặc bị một cú va chạm trực tiếp vào đầu gối. Những người bị rách dây chằng chéo trước thường nghe thấy tiếng bật và sau đó cảm thấy đầu gối rất đau, sưng và không cử động được nữa. Dây chằng chéo trước nằm ở TT của đầu gối, có tính năng tinh chỉnh và điều khiển hoạt động quay và hoạt động về phía trước của xương cẳng chân. Chấn thương này xảy ra khi vận động viên tiếp đất sai kỹ thuật, đổi hướng chuyển dời bất ngờ đột ngột, dừng lại nhanh gọn hoặc bị một cú va chạm trực tiếp vào đầu gối. Những người bị rách nát dây chằng chéo trước thường nghe thấy tiếng bật và sau đó cảm thấy đầu gối rất đau, sưng và không cử động được nữa .
• Chấn thương dây chằng chéo sau (LCP): So với dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau lớn và mạnh hơn nên khi gặp phải một lực tác động mạnh khiến cơ thể khuỵu xuống và dồn toàn bộ lực lên đầu gối, bạn mới bị rách dây chằng chéo sau. Các triệu chứng thường thấy là đau dữ dội vùng gối, đầu gối sưng và khớp gối lỏng lẻo.So với dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau lớn và mạnh hơn nên khi gặp phải một lực ảnh hưởng tác động mạnh khiến khung hình khuỵu xuống và dồn hàng loạt lực lên đầu gối, bạn mới bị rách nát dây chằng chéo sau. Các triệu chứng thường thấy là đau kinh hoàng vùng gối, đầu gối sưng và khớp gối lỏng lẻo .
• Chấn thương dây chằng chéo bên trong gối (MCL): Dây chằng chéo giữa nằm ở bên trong đầu gối, kết nối xương cẳng chân trên (xương đùi) với xương chày. Dây chằng chéo giữa bị rách trong trường hợp khớp gối bị đẩy sang một bên khi thực hiện một động tác sai hoặc chịu lực tác động mạnh trực tiếp vào đầu gối. Các triệu chứng thường thấy là đầu gối bị đau, sưng và khớp lỏng lẻo. Dây chằng chéo giữa nằm ở bên trong đầu gối, liên kết xương cẳng chân trên ( xương đùi ) với xương chày. Dây chằng chéo giữa bị rách nát trong trường hợp khớp gối bị đẩy sang một bên khi triển khai một động tác sai hoặc chịu lực ảnh hưởng tác động mạnh trực tiếp vào đầu gối. Các triệu chứng thường thấy là đầu gối bị đau, sưng và khớp lỏng lẻo .

• Chấn thương xương bánh chè (Hội chứng Patellofemoral): xảy ra khi xương bánh chè không di chuyển một cách trơn tru, làm tổn thương mô dưới xương bánh chè. Vận động viên chạy bộ, bóng chuyền và bóng rổ là đối tượng có nguy cơ cao gặp phải chấn thương này. 

6. Chấn thương vai

Sai khớp vai, viêm hoặc rách nát vòng bít quay, viêm gân chóp xoay, vai đông cứng, tổn thương sụn viền khớp vai là những chấn thương vai thường gặp khi chơi thể thao. Triệu chứng thường gặp gồm : đau, sưng, cứng vùng vai ; không hề cử động vai và cánh tay thông thường ; khớp vai biến dạng …

7. Gãy xương

Gãy xương trong thể thao là tình trạng xương bị gãy do lực tác động mạnh từ bên ngoài. Xương có thể gãy theo chiều dọc, chiều ngang, ở nhiều vị trí hoặc gãy thành nhiều mảnh. Dấu hiệu gãy xương gồm: âm thanh lạo xạo dưới da khi chấn thương xảy ra, đồng thời vị trí xương gãy bị bầm tím, sưng đỏ, biến dạng. Bạn cũng không thể vận động linh hoạt tại nơi bị gãy.

8. Viêm cân gan chân

Viêm cân gan chân là thực trạng viêm cơ bàn chân – dây chằng nối gót chân với mặt trước của bàn chân, tương hỗ vòm bàn chân. Triệu chứng thường gặp hoàn toàn có thể là cơn đau nhói vào buổi sáng khi rời khỏi giường, hoặc sau khi hoạt động giải trí. Các giải pháp hồi sinh viêm cân gan chân gồm : nghỉ ngơi, chườm đá, dùng thuốc chống viêm không steroid ( NSAID ) và những bài tập giãn cơ đặc biệt quan trọng.

9. Viêm gân Achilles (A-sin)

Viêm a-sin ( gân gót ) là thực trạng viêm gân gót chân gây đau, sưng và cứng. Cơn đau trở nên tồi tệ hơn sau khi hoạt động, hoàn toàn có thể dẫn đến thực trạng rách nát hoặc đứt gân gót. Trong 1 số ít trường hợp, những gai xương hoàn toàn có thể tăng trưởng bên trong gót chân.

10. Chấn thương vùng đầu

Chấn thương vùng đầu, đặc biệt là chấn thương sọ não là tình trạng người bệnh bị sang chấn vào đầu, gây tổn thương hộp sọ và những cấu tạo khác bên trong hộp sọ.

11. Chấn thương tủy sống

Đây là thực trạng tổn thương so với những dây thần kinh trong ống tủy sống. Phần lớn những trường hợp tổn thương tủy sống có nguyên do do chấn thương cột sống, từ đó gây ảnh hưởng tác động tới năng lực của tủy sống trong việc gửi và nhận tín hiệu từ não tới những hệ của khung hình điều khiển và tinh chỉnh cảm xúc, hoạt động và công dụng tự trị của khung hình dưới mức tổn thương.

Nguyên nhân gây chấn thương khi tập thể thao, thể dục

Bất kỳ ai cũng có năng lực gặp phải chấn thương trong những hoạt động giải trí thể dục thể thao, nhưng 1 số ít yếu tố sau đây khiến bạn hoặc người thân trong gia đình có rủi ro tiềm ẩn cao bị chấn thương :

Nguyên nhân thuộc về người chơi 

• Tuổi tác: Nguyên nhân gây ra chấn thương ở tuổi trẻ là ít kinh nghiệm tay nghề, sức khỏe thể chất chưa tăng trưởng rất đầy đủ. Trong khi với tuổi lớn là do đã già, phản ứng chậm. Thông thường, người chơi thể thao từ 30 tuổi trở lên, phản ứng đã khởi đầu kém dần .
• Thể trạng: ​​Người có thể trạng yếu thường dễ bị tổn thương hơn người có thể lực khá đầy đủ. Ngoài ra, người to béo cũng dễ bị chấn thương .
• Trình độ tập luyện: Nếu thực trạng sung sức không rất đầy đủ hoặc phản xạ không đủ linh động để giải quyết và xử lý trường hợp, người chơi thể thao rất dễ bị chấn thương .
• Thời kỳ trong giải đấu: Giai đoạn mở màn vào giải và quy trình tiến độ cuối giải là những thời kỳ được những chuyên viên nhìn nhận là nhiều chấn thương nhất .
• Khởi động sai cách: Người chơi mắc những sai lầm đáng tiếc khi khởi động như khởi động không đủ thời hạn và cường độ, khung hình chưa theo kịp ; không tuần tự từ đơn thuần tới phức tạp, từ nhẹ tới mạnh, từ chậm tới nhanh .
• Thay đổi cách tập luyện thi đấu: Một số sự đổi khác trong cách tập luyện tranh tài cũng dễ dẫn tới chấn thương như :
  • Tập luyện trở lại sau thời hạn nghỉ do bệnh hoặc do nghỉ hè, khung hình chưa cung ứng kịp. Tất cả những mô, những cơ quan cần thời hạn tuần tự lâu hơn để thích nghi .
  • Phối hợp thêm những môn thể thao mới trong khi khung hình chưa quen với môn này .
  • Gặp đối thủ cạnh tranh có trình độ cao hơn vượt bậc .
  • Thi đấu với cường độ quá tải .
• Kỹ thuật thi đấu, tập luyện có sai sót:Do huấn luyện viên sơ hở hoặc do trình độ của người chơi chưa đủ hoặc nhìn nhận đối thủ cạnh tranh chưa đúng .
• Yếu tố tâm lý: Tình trạng stress lê dài hoặc áp lực đè nén trong khi tập luyện, tranh tài là những yếu tố làm người chơi thiếu tập trung chuyên sâu, dễ dẫn tới chấn thương ngoài ý muốn .
• Có dị tật từ trước: Các dị tật như chân vòng kiềng, bàn chân lõm, tay cán giá … rất dễ làm người chơi bị chấn thương khi tập luyện và tranh tài .
• Thói quen xấu: Người chơi thể thao lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá, sử dụng những chất kích thích .
• Có bệnh từ trước: Bệnh gout, viêm khớp dạng thấp, đau răng, cảm lạnh …

• Dinh dưỡng không đảm bảo hoặc bị thiếu ngủ.

Nguyên nhân thuộc về môi trường

• Khí hậu quá nóng hoặc quá lạnh : Thông thường khung hình của vận động viên sẽ cần từ 2 – 3 tuần để thích ứng với khí hậu tại nơi tập luyện, tranh tài. Tuy nhiên, thực tiễn, không phải khi nào vận động viên cũng có đủ thời hạn để khung hình thích nghi trước khi chơi thể thao .

• Sân tập quá cứng hoặc lầy lội.

  Xem thêm: giải pháp xây dựng cổng thông tin điện tử mới của học viện ngân hàng – Tài liệu text

• Nơi tập luyện, tranh tài ở vùng cao, lượng oxy kém, khung hình không có đủ thời hạn để thích nghi .

Nguyên nhân thuộc về trang bị dụng cụ

• Giày tập không tương thích : Giày quá chật, rộng và nặng .
• Vợt không tương thích : Vợt quá nặng, ngắn, dài, rộng, hẹp …
• Chọn dụng cụ trang bị sai cách hoặc bị thiếu : Tùy theo bộ môn, người chơi cần chọn những dụng cụ tương hỗ tương thích. Việc chọn sai hoặc thiếu dụng cụ hoàn toàn có thể dẫn tới nhiều chấn thương ngoài ý muốn

Phương pháp chẩn đoán

Nhiều chấn thương thể thao gây ra cảm giác đau đớn hoặc khó chịu ngay lập tức. Ngược lại, một số loại chấn thương chỉ có thể nhận thấy sau một thời gian dài. Do đó, nếu thường xuyên chơi thể thao, bạn cần kiểm tra sức khỏe xương khớp định kỳ để tầm soát và phát hiện sớm chấn thương.

Trong quy trình khám, bác sĩ thường vận dụng những bước sau :

• Kiểm tra sức khỏe thể chất : Bác sĩ sẽ nỗ lực chuyển dời khớp hoặc bộ phận bị thương trên khung hình bạn. Việc làm này giúp họ phán đoán được mức độ chấn thương .
• Hỏi tiền sử bệnh : Bạn cần sẵn sàng chuẩn bị thông tin cho những câu hỏi như bạn bị thương như thế nào, trong lúc đang làm gì, đã sơ cứu vết thương thế nào, vận dụng chiêu thức điều trị nào chưa …
• Xét nghiệm hình ảnh : Chụp X-quang, MRI, chụp CT và siêu âm giúp bác sĩ xem xét vết thương rõ nhất, từ đó đưa ra chẩn đoán đúng chuẩn .

Cách điều trị chấn thương trong thể thao thế nào?

Quá trình điều trị phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của chấn thương. Đối với những chấn thương cấp tính, bác sĩ sẽ chỉ định áp dụng phương pháp RICE. (3) Đây cũng là những bước sơ cứu chấn thương khi chơi thể thao, thể dục cơ bản mà chúng ta cần thực hiện trong quá trình chuẩn bị đưa vận động viên tới bệnh viện gần nhất:

• R – Rest (Nghỉ ngơi): Hạn chế các lực tác động lên vùng bị thương. Điều này đồng nghĩa với bạn cần tạm ngừng các hoạt động thể thao, đồng thời giảm tối đa thời gian di chuyển, vận động để xương khớp được nghỉ ngơi hoàn toàn.

• I – Ice (Chườm đá): Nước đá rất hữu ích trong việc kiểm soát tình trạng sưng và viêm cũng như giúp giảm đau rất nhiều. Nhiều vận động viên bị chấn thương cấp tính tiết lộ họ không cần dùng thuốc giảm đau mà chỉ chườm lạnh 2 – 3 giờ/lần, mỗi lần 15 – 30 phút trong vòng 72 giờ xảy ra chấn thương.

• C – Compress (Băng ép): Băng bó, ép chặt vùng chấn thương giúp hạn chế sưng và trì hoãn việc điều trị bệnh trong thời gian ngắn. Bạn sẽ được quấn một dải băng quanh vùng bị sưng. Nếu cảm thấy đau nhói hay quá chặt, hãy lên tiếng để bác sĩ nới lỏng. Băng ép quá chặt sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng của chấn thương.

• E – Elevate (Nâng cao): Nâng cao phần chi bị thương cũng có tác dụng trong việc giảm sưng, đau và viêm. Chẳng hạn, nếu bạn bị bong gân mắt cá chân, hãy nằm trên giường rồi gác chân lên gối, sao cho phần bị thương cao hơn so với toàn bộ cơ thể. Sau một hoặc hai ngày điều trị theo cách này, những chấn thương ở mức độ nhẹ như bong gân sẽ dần hồi phục.

Sau thời hạn chữa bệnh bắt đầu bằng giải pháp RICE, bác sĩ sẽ xác lập có cần điều trị bổ trợ để phục sinh trọn vẹn chấn thương hay không. Các giải pháp giải quyết và xử lý hoàn toàn có thể được vận dụng gồm :

• Cố định vết thương bằng nẹp hoặc bó bột
• Thuốc uống giảm đau
• Thuốc tiêm giảm đau, ví dụ điển hình như tiêm cortisone
• Vật lý trị liệu
• Mổ Ruột

Phòng tránh chấn thương khi chơi thể thao

Cách tốt nhất để ngăn ngừa chấn thương khi tập thể dục là khởi động đúng cách để làm ấm cơ. Khi cơ lạnh dễ bị căng quá mức dẫn đến rách nát, ngược lại, cơ ấm sẽ linh động hơn. Chúng hoàn toàn có thể tiếp đón tốt những hoạt động nhanh, uốn cong và dừng bất ngờ đột ngột, giảm tải rủi ro tiềm ẩn chấn thương. ( 4 ) Theo ThS. BS Trần Anh Vũ, tuân thủ những hướng dẫn sau giúp bạn phòng tránh chấn thương hiệu suất cao :

Tạo điều kiện tốt giúp ngăn ngừa chấn thương

• Tập luyện tối thiểu 3 tuần trước khi tranh tài lần đầu .
• Chuẩn bị không thiếu thiết bị che chở để tránh lạnh hoặc tránh nóng .
• Giữ ấm khung hình .
• Cần thay người khi có tổn thương .

Huấn luyện kỹ lưỡng

• Vận động viên cần hiểu rõ và theo sát những luật lệ trong rèn luyện và tranh tài .
• Tinh thần đồng đội và nghĩa vụ và trách nhiệm cao .
• Đảm bảo tuân thủ hướng dẫn của huấn luyện viên trước, trong và sau trận đấu hoặc khi tập luyện .

Chuẩn bị thiết bị dụng cụ phù hợp

• Dụng cụ phải được dữ gìn và bảo vệ tốt, bảo vệ thay mới kịp thời .
• Sân tập cần được bảo trì, chăm nom tốt .

Chăm sóc y tế tốt

• Đội ngũ y tế cần xuất hiện lúc tập luyện và tranh tài .
• Mỗi vận động viên cần có hồ sơ sức khỏe thể chất vừa đủ .
• Các chấn thương cần được chăm nom tốt .
• Hạn chế sử dụng chung dụng cụ ( bảo vệ hoặc tập luyện ) .
• Đảm bảo chích ngừa khá đầy đủ ( sốt bại liệt, sởi, phong đòn gánh, bạch hầu, ho gà, đậu mùa, thương hàn, viêm gan siêu vi ) .
• Chú ý chăm nom những tổn thương ở da, phòng ngừa bằng cách giữa chân tay khô, tránh mặc quần áo quá bó sát, không mang giày chật, rửa sạch tay và chân bằng xà phòng sau mỗi trận đấu hoặc lúc tập luyện, tránh sử dụng chung khăn. Bạn không nên xem thường những tổn thương da vì có tác động ảnh hưởng lớn tới năng lực tranh tài .
• Sử dụng kháng sinh : Kháng sinh rất có ích trong việc điều trị nhiễm trùng. Tuy nhiên, chúng cũng có những số lượng giới hạn và những bất lợi như không chữa trị được những bệnh nhiễm virus ( sởi, cảm lạnh, viêm gan siêu vi … ) ; hoàn toàn có thể Open phản ứng phụ ( nổi mẩn, chóng mặt, sốc phản vệ nặng ) ; càng sử dụng nhiều càng có tín hiệu lờn thuốc ; có hại cho vi trùng đường ruột ( gây rối loạn tiêu hóa ) ; không có một trụ sinh cho toàn bộ khuẩn trùng ; chỉ được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ .

Chẩn đoán và điều trị chấn thương thể thao tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên viên đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm tay nghề, tận tâm, nhiệt tình như : TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến ; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa ; TS.BS Tăng Hà Nam Anh ; ThS. BS Trần Anh Vũ ; TS.BS Đỗ Tiến Dũng ; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng … Đây cũng là một trong những đơn vị chức năng tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị những bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật văn minh theo phác đồ tiên tiến và phát triển số 1 quốc tế

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và phẫu thuật điều trị thành công các bệnh lý về cơ xương khớp… 

BVĐK Tâm Anh còn chiếm hữu mạng lưới hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú hạng sang ; khu vực hồi sinh công dụng tân tiến ; tiến trình chăm nom hậu phẫu tổng lực giúp bệnh nhân nhanh gọn phục sinh và không thay đổi sức khỏe thể chất sau phẫu thuật. Để đặt lịch khám và điều trị với những chuyên viên đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách sung sướng liên hệ :

Trên đây là những thông tin, định nghĩa bạn cần biết về những chấn thương thể thao, thể dục thường gặp nhất. Khi gặp các dấu hiệu tổn thương này khi chơi thể thao, hãy nhanh chóng đến các cơ sơ y tế, bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Tin Học