7 THÓI QUEN CỦA BẠN TRẺ THÀNH ĐẠT Tác giả : Sean CoveyChịu trách nhiệm xuất bản: Giám đốc - Tổng Biên tập :ĐINH THỊ THANH THỦY Bạn đang đọc:...
Luận văn: Bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh trong dạy học Nhiệt học
- i
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM PHẠM THỊ KIM NGUYỆT BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC “ NHIỆT HỌC ” VẬT LÝ 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA MÁY VI TÍNH Chuyên ngành : LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN VẬT LÝ Mã số : 60 14 01 11 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. LÊ CÔNG TRIÊM Huế, Năm năm nay - ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam kết đây là khu công trình nghiên cứu và điều tra của riêng tôi, những số liệu và hiệu quả nghiên cứu và điều tra ghi trong luận văn là trung thực, đƣợc những đồng tác giả được cho phép sử dụng và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kể một khu công trình nào khác. Họ và tên tác giả Phạm Thị Kim Nguyệt - iii
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học, Ban Chủ nhiệm, quý Thầy, Cô giáo khoa Vật lí trƣờng Đại học Sƣ phạm Huế và quý Thầy, Cô giáo trực tiếp giảng dạy, trợ giúp tác giả trong suốt quy trình học tập. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và thâm thúy nhất đến thầy PGS.TS Lê Công Triêm đã tận tình hƣớng dẫn và trợ giúp trong suốt quy trình thực thi luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình giúp sức của Ban giám hiệu và quý thầy cô trƣờng trung học phổ thông Trần Văn Dƣ, tỉnh Quảng Nam đã tạo mọi điều kiện kèm theo thuận tiện trong suốt thời hạn thực nghiệm sƣ phạm. Tác giả cũng xin cảm ơn những anh chị học viên lớp LL&PPDH môn Vật lý K23 đã giúp sức, góp phần nhiều quan điểm quý báu trong suốt thời hạn triển khai luận văn. Cuối cùng, tác giả bày tỏ lòng biết ơn so với mái ấm gia đình, ngƣời thân và bè bạn đã giúp sức, động viên tác giả hoàn thành xong luận văn này. Huế, tháng 9 năm năm nay Tác giả luận văn Phạm Thị Kim Nguyệt - 1
MỤC LỤC
TRANG PHỤBÌA…………………………………………………………………………………………..i
LỜI CAM ĐOAN …………………………………………………………………………………………..ii
LỜI CẢM ƠN ……………………………………………………………………………………………….iii
MỤC LỤC…………………………………………………………………………………………………….. 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT……………………………………………………………….. 5
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, ĐỒ TH VÀ H NH VẼ………………………….. 6
MỞ ĐẦU………………………………………………………………………………………………………. 7
1. Lí do chọn đề tài…………………………………………………………………………………………. 7
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu…………………………………………………………………………… 9
3. Mục tiêu của đề tài…………………………………………………………………………………….11
4. Giả thiết khoa học ……………………………………………………………………………………..11
5. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài………………………………………………………………………..11
6. Đối tƣợng nghiên cứu ………………………………………………………………………………..12
7. Phạm vi nghiên cứu……………………………………………………………………………………12
8. Phƣơng pháp nghiên cứu ……………………………………………………………………………12
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết……………………………………………………………12
8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn ……………………………………………………………12
8.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ………………………………………………………….12
8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học ……………………………………………………………….13
9. Đóng góp của đề tài …………………………………………………………………………………..13
10. Cấu trúc luận văn …………………………………………………………………………………….13
NỘI DUNG………………………………………………………………………………………………….14
CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC
VẬT LÝ CHO HỌC SINH VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA MÁY VI TÍNH…………………14
1.1. Năng lực ………………………………………………………………………………………………..14
1.1.1. Khái niệm năng lực………………………………………………………………………………14
1.1.2. Đặc điểm của năng lực………………………………………………………………………….15
1.2. Năng lực tự học………………………………………………………………………………………16
1.2.1. Khái niệm năng lực tự học…………………………………………………………………….16 - 2
1.2.2. Các thuộc tính của năng lực tự học ……………………………………………………….. 19 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động giải trí tự học ……………………………………………… 19 1.3.1. Ảnh hƣởng của ý thức học tập và động cơ nhận thức của bản thân …………… 19 1.3.2. Ảnh hƣởng của vốn tri thức hiện có của bản thân …………………………………… 19 1.3.3. Ảnh hƣởng của năng lực trí tuệ về tƣ duy ………………………………………………. 20 1.3.4. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp học tập của trò …………………………………………. 20 1.3.5. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp dạy học của thầy ………………………………………. 20 1.3.6. Nội dung, chƣơng trình huấn luyện và đào tạo …………………………………………………………….. 21 1.3.7. Ảnh hƣởng của SGK, tài liệu học tập và những điều kiện kèm theo khác về cơ sở vật chất, mái ấm gia đình, xã hội …………………………………………………………………………………………….. 21 1.4. Các giải pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên với sự tương hỗ của máy vi tính ……………………………………………………………………………………………………………… 21 1.4.1. Tạo động cơ, hứng thú, tăng cƣờng sự tham gia tích cực của HS vào quy trình tự học với sự tương hỗ của máy vi tính ……………………………………………………………….. 22 1.4.2. Bồi dƣỡng phƣơng pháp nghe giảng hoặc ghi bài với sự tương hỗ của MVT. … 24 1.4.3. Rèn luyện kĩ năng tích lũy thông tin cho học viên trải qua việc sử dụng máy vi tính để hình thành năng lực nhận ra, tìm tòi, phát hiện yếu tố ……………… 25 1.4.4. Rèn luyện kĩ năng xử lí thông tin với sự tương hỗ của máy vi tính để hình thành năng lực xử lý yếu tố …………………………………………………………………………….. 27 1.4.5. Rèn luyện cho học viên năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn với sự tương hỗ của máy vi tính …………………………………………………………………………………………….. 28 1.4.6. Rèn luyện kĩ năng tự kiểm tra, nhìn nhận và tự kiểm soát và điều chỉnh với sự tương hỗ của MVT …………………………………………………………………………………………………………… 29 1.4.7. Phối hợp những phƣơng pháp dạy học, tăng cƣờng sử dụng những phƣơng tiện DH tân tiến ……………………………………………………………………………………………………….. 30 1.4.8. Giảm tỉ lệ thuyết trình của GV, tăng cƣờng thời hạn tự học, tự điều tra và nghiên cứu cho HS ………………………………………………………………………………………………………… 31 1.4.9. Kết hợp nhiều mô hình kiểm tra, nhìn nhận trong dạy học ………………………… 31 1.5. Quy trình phong cách thiết kế bài dạy theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học Vật lý 10 với sự tương hỗ của máy vi tính ……………………………………………………………………………….. 37 - 3
1.6. Kết luận chƣơng 1 ………………………………………………………………………………….. 40 CHƢƠNG 2 : THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO HƢỚNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC PHẦN “ NHIỆT HỌC ” VẬT LÝ 10 trung học phổ thông VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA MÁY VI TÍNH ……………………………………………………………………………. 42 2.1. Nghiên cứu cấu trúc nội dung kiến thức và kỹ năng phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 …………… 42 2.1.1. Đặc điểm cấu trúc nội dung kỹ năng và kiến thức phần “ Nhiệt học ” …………………………. 42 2.1.2. Sơ đồ cấu trúc của chƣơng ……………………………………………………………………. 43 2.2. Bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên trong dạy học phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT với sự tương hỗ của máy vi tính …………………………………………………………… 44 2.2.1. Sử dụng máy vi tính bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên trong tiến trình cũng cố kiến thức và kỹ năng cũ và đặt yếu tố mới ………………………………………………………….. 44 2.2.2. Sử dụng máy vi tính bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên trong quy trình nghiên cứu và điều tra kỹ năng và kiến thức mới ………………………………………………………………………………. 45 2.2.3. Sử dụng máy vi tính bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên trong quy trình ôn tập, củng cố kiến thức và kỹ năng ………………………………………………………………………………. 46 2.2.4. Sử dụng máy vi tính bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên khi tự học ở nhà …………………………………………………………………………………………………………………… 48 2.3. Thiết kế bài dạy theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học phần “ Nhiệt học ” Vật lí 10 với sự tương hỗ của máy vi tính …………………………………………………………………….. 50 2.3.1. Tiến trình dạy học theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên với sự tương hỗ của máy vi tính …………………………………………………………………………………… 50 2.3.2. Thiết kế 1 số ít giáo án phần “ Nhiệt học ” theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học với sự tương hỗ của máy vi tính …………………………………………………………………… 51 2.4. Kết luận chƣơng 2 ………………………………………………………………………………….. 77 CHƢƠNG 3 : THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM …………………………………………………….. 79 3.1. Mục đích và trách nhiệm của thực nghiệm sƣ phạm ………………………………………. 79 3.1.1. Mục đích thực nghiệm …………………………………………………………………………. 79 3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sƣ phạm ……………………………………………………………. 79 3.2. Đối tƣợng và nội dung thực nghiệm sƣ phạm ……………………………………………. 79 3.2.1. Đối tƣợng thực nghiệm sƣ phạm …………………………………………………………… 79 - 4
3.2.2. Nội dung thực nghiệm sƣ phạm …………………………………………………………….. 80 3.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm …………………………………………………………. 80 3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm sƣ phạm …………………………………………………………… 80 3.3.2. Quan sát giờ học ………………………………………………………………………………….. 80 3.3.3. Các bài kiểm tra ………………………………………………………………………………….. 81 3.4. Kết quả thực nghiệm sƣ phạm …………………………………………………………………. 81 3.4.1. Đánh giá về hoạt động giải trí của giáo viên và học viên trong những giờ học ………….. 81 3.4.2. Đánh giá tác dụng thực nghiệm sƣ phạm …………………………………………………. 82 3.4.2. 1. Các số liệu cần tính …………………………………………………………………………… 82 3.4.2. 2. Kiểm định giả thuyết thống kê …………………………………………………………… 86 3.5. Kết luận chƣơng 3 ………………………………………………………………………………….. 87 KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………………………. 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………………………….. 91 PHỤ LỤC ……………………………………………………………………………………………………. P1 Phụ lục 1 ……………………………………………………………………………………………………… P1 Phụ lục 2 ……………………………………………………………………………………………………… P6 - 5
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết vừa đủ MVT Máy vi tính KNTH Kĩ năng tự học KN Kĩ Năng HS Học sinh GV Giáo viên QTDH Quá trình dạy học trung học phổ thông Trung học đại trà phổ thông NC Nâng cao TNg Thực nghiệm ĐC Đối chứng TNSP Thực nghiệm sƣ phạm SGK Sách giáo khoa PPDH Phƣơng pháp dạy học PTDH Phƣơng tiện dạy học QTDH Quá trình dạy học - 6
DANH MỤC CÁC ẢNG, IỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ VÀ H NH VẼ Sơ đồ 2.1 : Cấu trúc của phần “ Nhiệt học ” ……………………………………………………….. 43 Hình 2.1. Sự nở vì nhiệt của đƣờng ray và tháp epphen làm bằng thép ………………. 44 Hình 2.2. Trộn đƣờng vào nƣớc và hai thỏi chì tiếp xúc nhau khi mài nhẵn ……….. 45 Hình 2.3. Hình minh họa về biến dạng cơ của vật rắn ………………………………………. 46 Hình 2.4. Một số thí nghiệm tự tạo về hiện tƣợng mao dẫn ………………………………….. 47 Sơ đồ 2.2. Hệ thống hóa kiến thức và kỹ năng xong bài “ Phƣơng trình trạng thái khí lý tƣởng. Định luật Gay-luy-xác ” và ba định luật trong chƣơng “ Chất khí ”. …………………….. 48 Sơ đồ 2.3. Các bƣớc dạy học theo hƣớng nồi dƣỡng năng lực tự học …………………. 50 Bảng 3.1. Số liệu HS những nhóm TNg và ĐC …………………………………………………….. 80 Bảng 3.2. Bảng thống kê điểm số ( Xi ) của bài kiểm tra …………………………………….. 83 Bảng 3.3. Bảng phân phối tần suất …………………………………………………………………. 83 Bảng 3.4. Bảng phân phối tần suất tích góp ……………………………………………………… 84 Bảng 3.5. Bảng phân loại theo học lực của HS. ……………………………………………….. 84 Bảng 3.6. Các tham số thống kê …………………………………………………………………….. 84 Biểu đồ 3.1. Biểu đồ phân bổ điểm của hai nhóm TNg và ĐC. ………………………….. 84 Đồ thị 3.1. Đồ thị phân phối tần suất ………………………………………………………………. 85 Đồ thị 3.2. Đồ thị phân phối tần suất tích lũy …………………………………………………… 85 Biểu đồ 3.2 Biểu đồ phân loại theo học lực của HS. ………………………………………… 85 - 7
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài Ngày nay, cuộc cách mạng khoa học công nghệ tiên tiến trên quốc tế đã và đang có những bƣớc chuyển biến vĩ đại, khối lƣợng tri thức của trái đất đƣợc ý tưởng ngày càng nhiều. Nếu không có phƣơng pháp đúng đắn thì ta không hề nhận thức rất đầy đủ cũng nhƣ vận dụng những tri thức của quả đât vào thực tiễn đời sống. Cùng với sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ về kinh tế tài chính trong quy trình toàn thế giới hóa, nền kinh tế tri thức và xã hội tri thức đƣợc thiết lập và tăng trưởng ở hầu hết những vương quốc với mục tiêu tạo ra những con ngƣời mới nhằm mục đích phân phối những nhu yếu cấp thiết của một quốc tế đang đổi khác. Bên cạnh những thuận tiện của tiến trình toàn thế giới mang lại, tất cả chúng ta sẽ phải đương đầu với nhiều khó khăn vất vả và thử thách trong đời sống hằng ngày nếu tất cả chúng ta là những con ngƣời thụ động, kém phát minh sáng tạo. Để thích ứng với xã hội văn minh, buộc mỗi ngƣời phải học không riêng gì trong thời hạn ở nhà trƣờng mà học tiếp cả cuộc sống ; học mọi lúc, mọi nơi, học toàn bộ những gì mà họ cần để sống, để thao tác và tăng trưởng. Chiến tăng trưởng giáo dục 2001 – 2010, mục 5.2 ghi rõ : “ Đổi mới và hiện đại hóa giải pháp giáo dục chuyển từ việc truyền thụ tri thức thụ động, thầy giảng, trò ghi sang hướng dẫn người học dữ thế chủ động tư duy trong quy trình tiếp cận tri thức ; dạy cho người người học chiêu thức tự học, tự thu nhận thông tin một cách có mạng lưới hệ thống và có tư duy nghiên cứu và phân tích, tổng hợp, tăng trưởng năng lực cho mỗi cá thể ; tăng cường tính dữ thế chủ động, tính tự chủ của học viên, sinh viên trong quy trình học tập … ”. [ 16 ] Chỉ thị 22/2005 / CT – BGDĐT, nêu rõ : ” Tiếp tục thay đổi can đảm và mạnh mẽ giải pháp dạy và học ; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong những hoạt động giải trí của nhà trường, nhất là ứng dụng trong giảng dạy, học tập … ” và thông tư số 3398 / CT-BGDĐT về trách nhiệm năm học 2011 – 2012 cũng nêu rõ : ” Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong thay đổi giải pháp dạy – học và công tác làm việc quản lí giáo dục ” [ 2 ], [ 3 ]. Luật Giáo dục 2005, điều 5 mục 2 pháp luật : “ Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, dữ thế chủ động, tư duy phát minh sáng tạo của người học, bồi dưỡng - 8
cho người học năng lực tự học, năng lực thực hành thực tế, lòng mê hồn học tập và ý chí vươn lên [ 25 ]. Trong tiến trình thay đổi PPDH, MVT là một phƣơng tiện đa năng hoàn toàn có thể sử dụng ở hầu hết những khâu của quy trình dạy học. Qua quy trình trong thực tiễn cho thấy, DH với sự tương hỗ của MVT đã tạo ra một hƣớng đi mới trong quy trình thay đổi PPDH. Sử dụng máy vi tính MVT và những ứng dụng tương hỗ, những tƣ liệu hình ảnh, video trong quy trình dạy học có tính năng giảm thiểu thời hạn cho việc trình diễn, biểu lộ thông tin. Với năng lực lƣu trữ thông tin, những bảng mạng lưới hệ thống, những bảng biểu, sơ đồ, … đƣợc lƣu trên những thiết bị nhớ của MVT cùng với những ứng dụng đƣợc cài sẵn DH với sự tương hỗ của MVT đã tạo đƣợc động cơ, hứng thú học tập của HS. MVT sẽ giúp HS khắc sâu những yếu tố quan trọng của nội dung học, rút ra những Tóm lại, những nhìn nhận khái quát. GV hoàn toàn có thể làm cho bài giảng của họ sinh động hơn, làm cho HS hoạt động giải trí tích cực hơn, rèn luyện năng lực tự học, tự nghiên cứu và điều tra để sở hữu tri thức. Thực tế dạy học lúc bấy giờ cho thấy việc vận dụng phƣơng pháp dạy học hƣớng dẫn học viên tự học của giáo viên còn gặp rất nhiều lúng túng và khó khăn vất vả. Đa số giáo viên vẫn vận dụng máy móc lối dạy học “ truyền thống lịch sử ” đa phần minh họa tái hiện, liệt kê theo SGK là chính, ít sử dụng câu hỏi tìm tòi, trường hợp có yếu tố … coi nhẹ rèn luyện thao tác tƣ duy, năng lục thực hành thực tế, ít tổ chức triển khai cho học viên nghiên cứu và điều tra tranh luận trên cơ sở đó tìm ra kiến thức và kỹ năng và con đƣờng để sở hữu kiến thức và kỹ năng của học viên. Trong khi đó lƣợng kỹ năng và kiến thức ngày càng nhiều và thời hạn dành cho việc học là không đổi khác, giáo viên không hề truyền thụ hết kiến thức và kỹ năng cho học viên. Điều này đã làm cho học viên không còn thời hạn tự học. Vì thế, chúng tôi cho rằng cần phải thay đổi phƣơng pháp dạy và học cho GV và HS, sử dụng những hình thức dạy học trải qua việc giao trách nhiệm cho HS để bồi dƣỡng rèn luyện phƣơng pháp, kĩ năng tự học, tự lĩnh hội kiến thức và kỹ năng. Muốn triển khai điều này yên cầu trong dạy học thời nay, phải dạy cho HS cách học trong đó hầu hết là kỹ năng và kiến thức ( KN ) học, để tăng trưởng năng lực học tập cho HS ; học không chỉ học tri thức của trái đất mà học cả cách tìm ra tri thức và những KN thiết yếu để hoàn toàn có thể học một cách độc lập và dữ thế chủ động. Theo cách hiểu này, kỹ năng và kiến thức chƣa phải là đích cuối - 9
cùng, mà qua kiến thức và kỹ năng phải thôi thúc đƣợc động cơ, hình thành đƣợc phƣơng pháp, KN học hay nói cách khác là hình thành năng lực học mới là mục tiêu ở đầu cuối của dạy học. Kiến thức phần “ Nhiệt học ” có những khái niệm, hiện tƣợng vật lý, những ứng dụng khá quen thuộc và thân mật với học viên. Các thiết bị thí nghiệm đều đƣợc trang bị rất đầy đủ ở những trƣờng đại trà phổ thông nhƣng do thói quen ngại sử dụng nên nhiều giáo viên đã dạy chay. Học sinh chỉ tiếp đón kỹ năng và kiến thức một cách thụ động, đồng ý tác dụng mà không đƣợc quan sát những hiện tƣợng thí nghiệm đơn cử nào dẫn đến giờ học trở nên nhàm chán. Do đó, để giờ học trở nên sôi sục, học viên hứng thú trong học tập thì ngƣời giáo viên cần tạo điều kiện kèm theo để những em tự lực tìm tòi, phát hiện và xử lý yếu tố, tự do trao đổi, góp phần quan điểm với giáo viên. Tạo điều kiện kèm theo cho những em tự học, những em sẽ nhận thấy đƣợc có nhiều hứng thú trong quá trình tự tìm tòi điều tra và nghiên cứu, thế cho nên năng lực thú vị ham học hỏi của những em sẽ đƣợc phát huy. GV có vai trò quan trọng trong việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS. Ngày nay công nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo và giảng dạy đã tạo ra bƣớc chuyển biến cơ bản trong quy trình thay đổi nội dung chƣơng trình, phƣơng pháp giảng dạy, học tập và quản trị giáo dục. Việc dạy học bồi dƣỡng năng lực tự học phối hợp với máy vi tính góp thêm phần nâng cấp cải tiến và nâng cao tính tích cực và chất lƣợng huấn luyện và đào tạo tổng lực. Từ những lí do trên chúng tôi chọn nghiên cứu và điều tra đề tài : “ Bồi dưỡng năng lực tự học cho học viên trong dạy học “ Nhiệt học ” Vật lý 10 trung học phổ thông với sự tương hỗ của máy vi tính ”. 2. Lịch sử yếu tố nghiên cứu và điều tra Vấn đề tự học đã đƣợc nhiều ngƣời thực thi từ rất sớm và là yếu tố chăm sóc của nhà nghiên cứu, ngay từ khi GD chƣa trở thành một ngành khoa học thực sự. Ở thời kỳ đó, ngƣời ta đã biết chăm sóc đến việc làm sao cho ngƣời học chịu khó, tích cực ghi nhớ đƣợc những giáo huấn của thầy và hành vi theo những điều ghi nhớ đó. Montaigne từng khuyên rằng : “ Tốt hơn là ông thầy để cho học trò tự học, tự đi lên phía trƣớc, nhận xét bƣớc đi của họ, đồng thời giảm bớt vận tốc của thầy cho tương thích với sức học của trò ”. Hiện nay đã có nhiều khu công trình điều tra và nghiên cứu - 10
đăng trên tạp chí giáo dục của nhiều tác giả nhƣ : Lê Công Triêm, Nguyễn Cảnh Toàn, Thái Duy Tuyên, Lê Khánh Bằng, Trần Văn Hiếu, Nguyễn Kỳ, Vũ Văn Tảo [ 27 ], [ 23 ], [ 30 ], [ 24 ], [ 25 ], [ 11 ], [ 19 ], … đã thiết kế xây dựng đƣợc cơ sở lý luận khá hoàn hảo và đề xuất kiến nghị 1 số ít giải pháp khác nhau về việc rèn luyện kĩ năng tự học. Đã có một số ít luận văn điều tra và nghiên cứu về yếu tố tự học của HS trong dạy học VL ở trƣờng đại trà phổ thông nhƣ : Đề tài luận văn thạc sĩ “ Hình thành năng lực tự học vật lí cho học viên trung học phổ thông trải qua việc sử dụng SGK ” của tác giả Võ Lê Phƣơng Dung, tác giả đã nêu mạng lưới hệ thống khá không thiếu cơ sở lí luận về tự học và chỉ ra đƣợc 1 số ít giải pháp tổ chức triển khai hoạt động giải trí tự học trải qua việc sử dụng SGK cho HS ở trƣờng trung học phổ thông, giúp cho học viên cách học sách giáo khoa hiệu suất cao nhƣng cạnh bên đó cũng xuất hiện hạn chế vì công nghệ thông tin ngày càng tăng trưởng nên chỉ học SGK là chƣa đủ [ 8 ]. “ Bồi dưỡng năng lực tự học cho học viên trong chương động học chất điểm vật lý 10 qua việc khai thác và sử dụng bài tập vật lý ” của Võ Thị Cẩm Quyên, tác giả trình diễn vừa đủ cơ sở lí luận về tự học, khai thác mạng lưới hệ thống bài tập và đƣa ra những giải pháp bồi dƣỡng NLTH cho HS trong giờ lên lớp, tự học ở nhà và trải qua kiểm tra đánh. Qua đó, cũng xuất hiện hạn chế, tác giả chƣa nêu đƣợc những lỗi hay mắc phải khi giải bài tập nói chung cho học viên [ 17 ]. Đề tài của Nguyễn Thị Tình “ Phát triển năng lực xử lý yếu tố cho học viên trong dạy học phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 nâng cao trung học phổ thông ”, tác giả trình về cơ sở lí luận về năng lực xử lý yếu tố và đƣa ra đƣợc những giải pháp tăng trưởng năng lục xử lý yếu tố cho HS trong dạy học Vật lý. Ngoài ra, còn sử dụng map tƣ duy và phiếu học tập vào dạy học để bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS với những đề tài “ Phát triển năng lực tự học của học viên khi ôn tập chương “ Dòng điện xoay chiều ” vật lý 12 nâng cao với sự tương hỗ của map tư duy ” của Cao Văn Thạnh [ 20 ] và “ Nghiên cứu sử dụng thí nghiệm theo hướng bồi dưỡng năng lực tự học cho học viên trong dạy học chương “ Điện tích-Điện trường ” và “ Dòng điện không đổi ” của Nguyễn Tƣờng Thảo Uyên [ 31 ]. Về yếu tố ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đã có nhiều tác giả điều tra và nghiên cứu nhƣ : - 11
Đề tài “Sử dụng thí nghiệm trong tổ chức triển khai dạy học nhóm phần Quang hình học, Vật lí 11 THPT với sự tương hỗ của máy vi tính ” của Nguyễn Thị Mỹ Lợi [ 13 ], tác giả đã tập trung chuyên sâu nghiên cứu cơ sở lí luận của việc sử dụng MVT trong việc tương hỗ để tạo ra những TN ảo và mô phỏng từ đó phong cách thiết kế tiến trình dạy học cho 1 số ít bài thuộc phần Quang học lớp 11 ; “ Hệ thống hóa kiến thức và kỹ năng cho học viên trong dạy học phần Dao động cơ Vật lí 12 THPT với sự tương hỗ của máy vi tính ” của Nguyễn Thị Minh Châu [ 5 ] ; “ Nghiên cứu tổ chức triển khai hoạt động giải trí nhận thức cho học viên trong dạy học phần Cơ học Vật lí 10 nâng cao với sự tương hỗ của Mind Map và máy vi tính ” của tác giả Lê Thị Kiều Oanh ; “ Rèn luyện kĩ năng tự học cho học viên trong dạy học chương “ Các định luật bảo toàn ” Vật lí 10 trung học phổ thông với sự tương hỗ của máy vi tính ” của Lê Đình Hiếu [ 15 ], [ 10 ]. Những khu công trình điều tra và nghiên cứu nói trên cho thấy việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS góp thêm phần xử lý đƣợc trách nhiệm then chốt của QTDH theo hƣớng tích cực hóa hoạt động giải trí nhận thức cho HS. Tuy nhiên, mặc dầu có nhiều khu công trình nghiên cứu và điều tra sử dụng máy vi tính để hổ trợ dạy học vật lý nhƣng chƣa có tác giả nào điều tra và nghiên cứu về bồi dƣỡng năng lực tự học của học viên với sự tương hỗ của máy vi tính phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT. 3. Mục tiêu của đề tài Đề xuất đƣợc những giải pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên với sự tương hỗ của máy vi tính và vận dụng đƣợc những giải pháp yêu cầu vào việc phong cách thiết kế một số ít bài dạy học đơn cử trong phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT. 4. Giả thiết khoa học Nếu đề xuất kiến nghị đƣợc những giải pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên với sự tương hỗ của máy vi tính và vận dụng đƣợc những giải pháp đó vào dạy học phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 thì sẽ bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên. 5. Nhiệm vụ điều tra và nghiên cứu đề tài – Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của hoạt động giải trí tự học với sự tương hỗ của máy vi tính. – Nghiên cứu chƣơng trình, sách giáo khoa, sách bài tập và những tài liệu tìm hiểu thêm phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT. - 12
– Nghiên cứu và yêu cầu một số ít giải pháp trong việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS trong dạy học Vật lý ở trƣờng trung học phổ thông với sự tương hỗ của máy vi tính. – Thực nghiệm sƣ phạm để nhìn nhận tiềm năng, giả thiết khoa học của đề tài. 6. Đối tƣợng nghiên cứu và điều tra Hoạt động dạy học phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT trong việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS. 7. Phạm vi nghiên cứu và điều tra Hoạt động dạy học phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 trung học phổ thông theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học của HS ở một số ít trƣờng trung học phổ thông ở huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. 8. Phƣơng pháp điều tra và nghiên cứu 8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu và điều tra triết lý – Nghiên cứu những văn kiện của Đảng, chủ trương của Nhà nƣớc, những thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo về yếu tố thay đổi phƣơng pháp dạy học, nâng cao chất lƣợng giáo dục lúc bấy giờ ở nhà trƣờng đại trà phổ thông. – Nghiên cứu những tài liệu ( sách, báo, tạp chí … ) về yếu tố bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên trong dạy học nói chung và dạy học vật lý nói riêng. – Nghiên cứu những cơ sở lý luận của việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên trong quy trình dạy học. – Nghiên cứu nội dung chƣơng trình sách giáo khoa, sách bài tập, tài liệu tìm hiểu thêm phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT. 8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu và điều tra thực tiễn – Tiến hành dự giờ quan sát những tiết dạy của những giáo viên tại một số ít trƣờng trung học phổ thông tại huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam và trao đổi tình hình dạy học phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT. – Thiết kế một số ít giáo án có sử dụng những phƣơng pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS. 8.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm tại 1 số ít trƣờng trung học phổ thông trên địa huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam . - 13
8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học Dựa vào số liệu tích lũy đƣợc, sử dụng phƣơng pháp thống kê thông dụng để nghiên cứu và phân tích, sử lý tác dụng thực nghiệm sƣ phạm và kiểm định giả thuyết thống kê về sự độc lạ trong hiệu quả học tập giữa hai nhóm đối chứng và thực nghiệm. 9. Đóng góp của đề tài – Đƣa ra đƣợc một số ít giải pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS trong dạy học Vật lý ở trƣờng THPT. – Xây dựng đƣợc quá trình phong cách thiết kế dạy học theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS. – Xây dựng đƣợc tiến trình dạy học một số ít bài đơn cử Phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT. 10. Cấu trúc luận văn MỞ ĐẦU NỘI DUNG Chƣơng 1 : Cơ sở lí luận của việc bồi dƣỡng năng lực tự học Vật lý cho học viên với sự tương hỗ của máy vi tính Chƣơng 2 : Thiết kế tiến trình dạy học theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 THPT với sự tương hỗ của máy vi tính Chƣơng 3 : Thực nghiệm sƣ phạm KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC - 14
NỘI DUNG
CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC VẬT LÝ CHO HỌC SINH VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA MÁY VI TÍNH 1.1. Năng lực 1.1.1. Khái niệm năng lực Hiện nay có nhiều định nghĩa khác nhau về năng lực. Trong từ điển Hán Việt của tác giả Nguyễn Lân, năng lực đƣợc cho là “ năng lực tiếp đón việc làm và triển khai tốt việc làm đó nhờ có phẩm chất đạo đức và trình độ trình độ [ 12 ]. Theo ý niệm của chƣơng trình giáo dục phổ thông của Quebec ( Canada ) thì “ Năng lực là sự phối hợp một cách linh động và có tổ chức triển khai kiến thức và kỹ năng, kĩ năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá thể … nhằm mục đích phân phối hiệu suất cao một nhu yếu phức tạp của hoạt động giải trí trong toàn cảnh nhất định ” [ 6 ]. Với cách hiểu này thì việc HS chỉ có kỹ năng và kiến thức, kĩ năng và thái độ không đƣợc xem nhƣ là có năng lực mà cả ba yếu tố này phải đƣợc ngƣời học vận dụng trong một trường hợp nhất định thì mới tăng trưởng thành năng lực. Theo tâm lí học, năng lực là những thuộc tính tâm lí riêng của mỗi cá thể, nhờ những thuộc tính này mà con ngƣời hoàn toàn có thể hoàn thành xong một loại hoạt động giải trí nào đó với thành công xuất sắc cao. Ngƣời có năng lực về một mặt nào đó thì không phải nỗ lực nhiều trong quy trình công tác làm việc mà vẫn khắc phục đƣợc những khó khăn vất vả nhanh gọn và thuận tiện hơn những ngƣời khác hoặc hoàn toàn có thể vƣợt qua đƣợc những khó khăn vất vả mới mà nhiều ngƣời khác không vƣợt qua đƣợc. Weinert ( 2001 ) định nghĩa : “ Năng lực là những năng lực và kỹ xảo học được hoặc sẵn có của thành viên nhằm mục đích xử lý những trường hợp xác lập, cũng như sự chuẩn bị sẵn sàng về động cơ, xã hội và năng lực vận dụng những cách xử lý yếu tố một cách có nghĩa vụ và trách nhiệm và hiệu suất cao trong những trường hợp linh động ”. “ Năng lực là năng lực cá thể cung ứng những nhu yếu phức tạp và thực thi thành công xuất sắc trách nhiệm trong một toàn cảnh đơn cử ”. “ Năng lực là những kĩ năng và năng lực nhận thức vốn có ở cá thể hay hoàn toàn có thể học đƣợc … để xử lý những yếu tố đặt ra trong đời sống. Năng lực cũng hàm chứa trong - 15
nó tính sẵn sàng hành vi, động cơ, ý chí và nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội để hoàn toàn có thể sử dụng thành công xuất sắc và có nghĩa vụ và trách nhiệm những giải pháp … trong những trường hợp đổi khác ” Có thể nhận thấy điểm chung cốt lõi của những cách hiểu trên về khái niệm “ năng lực ” chính là năng lực vận dụng kiến thức và kỹ năng, kĩ năng và thái độ để xử lý một trường hợp có thực trong đời sống. Năng lực chính là năng lực vận dụng phối hợp một cách linh động và có tổ chức triển khai những kiến thức và kỹ năng, kĩ năng và thái độ để triển khai tốt những trách nhiệm học tập, xử lý có hiệu suất cao một nhu yếu phức tạp của hoạt động giải trí trong toàn cảnh nhất định. Việc hình thành và tăng trưởng năng lực cần cho việc học suốt đời, gắn với đời sống hằng ngày của HS trung học phổ thông. Vì vậy, chƣơng trình sau năm năm ngoái tập trung chuyên sâu vào tăng trưởng 7 loại năng lực chung, cốt lõi gồm : – Năng lực tƣ duy. – Năng lực tự học. – Năng lực hợp tác. – Năng lực tự nhìn nhận ; tự chủ, tự quản lý và tăng trưởng bản thân. – Năng lực tiếp xúc. – Năng lực tìm kiếm, giải quyết và xử lý thông tin. – Năng lực phát hiện và xử lý yếu tố. Tóm lại, năng lực là năng lực đảm nhiệm việc làm và thực thi tốt việc làm được giao, có năng lực sử dụng kỹ năng và kiến thức, vận dụng kĩ năng và thái độ để xử lý yếu tố một cách hiệu suất cao và có phẩm chất đạo đức. 1.1.2. Đặc điểm của năng lực Năng lực hoạt động giải trí của một con ngƣời là nhờ năng lực tự tinh chỉnh và điều khiển, tự quản lý, tự kiểm soát và điều chỉnh ở lỗi cá thể đƣợc hình thành trong quy trình sống và giáo dục của mỗi ngƣời. Năng lực còn đƣợc hiểu theo cách khác, năng lực và tính tâm sinh lý của con ngƣời chi phối quy trình tiếp thu kiến thức và kỹ năng, kĩ năng và kĩ xảo tối thiểu là cái mà ngƣời đó hoàn toàn có thể dùng trong hoạt động và sinh hoạt. Năng lực là khái niệm trừu tƣợng trong tâm lí học. Tuy còn có những cách hiểu và diễn đạt khác nhau, tuy nhiên về cơ bản những nhà tâm lí học đều thống nhất rằng năng lực có hai đặc thù cơ bản [ 7 ] . - 16
Thứ nhất: Năng lực biểu lộ đặc trưng tâm lí, sinh lí độc lạ của cá thể, chịu ảnh hƣởng của yếu tố bẩm sinh di truyền về mặt sinh học. Yếu tố duy truyền tạo ra những điều kiện kèm theo khởi đầu để con ngƣời hoàn toàn có thể hoạt động giải trí có hiệu quả trong nghành nghề dịch vụ nhất định. Tuy nhiên, yếu tố này không pháp luật những số lượng giới hạn văn minh của năng lực mà chỉ tạo nên tiền đề của sự tăng trưởng năng lực. Yếu tố này đƣợc tăng trưởng hay hạn chế phụ thuộc vào vào môi trƣờng hoạt động giải trí khác nhau. Thứ hai : Năng lực đƣợc hình thành, tăng trưởng và đƣợc biểu lộ trải qua những hoạt động giải trí đơn cử. Khi nói đến năng lực là nói đến năng lực trong một hoạt động giải trí đơn cử của con ngƣời. Năng lực không có sẵn trong con ngƣời mà bằng hoạt động giải trí và trải qua hoạt động giải trí con ngƣời tự sở hữu tri thức, kinh nghiệm tay nghề, kiến thức và kỹ năng của thế hệ đi trƣớc biến thành năng lực của chính mình. Thực tế nhiều nhà khoa học cũng đã chứng tỏ rằng “ thiên tài, chín mƣơi chín Xác Suất là do lao động, chỉ có một Tỷ Lệ là do bẩm sinh ”. Nhƣ vậy, hoạt động giải trí của chủ thể có ý nghĩa quyết định hành động so với việc hình thành và tăng trưởng năng lực. 1.2. Năng lực tự học 1.2.1. Khái niệm năng lực tự học Hoạt động tự học muốn diễn ra thực sự thì nhu yếu thiết yếu là phải hình thành và tăng trưởng ở ngƣời học NLTH. Chỉ khi đã có đƣợc NLTH trong bản thân mình, ngƣời học mới tự mình triển khai việc học tập một cách tự chủ, độc lập, phát minh sáng tạo nhƣ yên cầu của giáo dục đào tạo và giảng dạy thời nay. Theo Lê Công Triêm, năng lực tự học là năng lực tự mình tìm tòi, nhận thức và vận dụng kỹ năng và kiến thức vào trường hợp mới hoặc tƣơng tự với chất lƣợng cao. Năng lực tự học của ngƣời học gồm có những nhóm sau [ 9 ], [ 11 ] : – Nhóm năng lực phân biệt, tìm tòi và phát hiện yếu tố Năng lực này yên cầu ngƣời học phải phân biệt, hiểu, nghiên cứu và phân tích, tổng hợp, so sánh sự vật hiện tƣợng đƣợc tiếp xúc ; quan tâm đến từ nhiều góc nhìn, có mạng lưới hệ thống trên cơ sở những lí luận và hiểu biết đã có của mình ; phát hiện ra những khó khăn vất vả, xích míc - 17
xung đột, các điểm chƣa hoàn hảo cần xử lý, bổ trợ, những bế tắc, nghịch lí cần phải thông nòng, tò mò, làm sáng rõ … Đây là bƣớc khởi đầu của sự nhận thức có tính phê phán, yên cầu nỗ lực trí tuệ cao. Việc thƣờng xuyên rèn luyện năng lực này tạo cho sinh viên thói quen hoạt động giải trí trí tuệ, luôn luôn tích cực mày mò, tìm tòi ở mọi nơi, mọi lúc, mọi trƣờng hợp và với nhiều đối tƣợng khác nhau. – Nhóm năng lực xử lý yếu tố Năng lực xử lý yếu tố gồm có năng lực trình diễn giả thuyết ; xác lập phương pháp xử lý và lập kế hoạch xử lý yếu tố ; khảo sát những góc nhìn, tiếp đón và xử lí thông tin ; yêu cầu những giải pháp, yêu cầu những Kết luận. Kinh nghiệm trong thực tiễn cho thấy nhiều HS tích lũy đƣợc một khối lƣợng thông tin phong phú và đa dạng nhƣng không biết mạng lưới hệ thống và xử lí nhƣ thế nào để làm “ lóe ” ra con đƣờng tiệm cận giả thiết. Điều này yên cầu sự hƣớng dẫn cẩn trọng và kiên trì của những GV trong việc dạy cho HS kĩ thuật xử lý yếu tố. Với kĩ thuật này, HS hoàn toàn có thể vận dụng vào rất nhiều trƣờng hợp trong học tập cũng nhƣ trong đời sống để lĩnh hội những tri thức thiết yếu cho mình. Nên xem kĩ thuật xử lý yếu tố vừa là công cụ nhận thức đồng thời là tiềm năng của việc dạy cho ngƣời học phƣơng pháp tự học. – Nhóm năng lực xác lập những Kết luận đúng ( kiến thức và kỹ năng, phương pháp, con đƣờng, giải pháp, giải pháp … ) từ quy trình xử lý yếu tố. Đây là một năng lực quan trọng cần cho ngƣời học đạt đến những Kết luận đúng của quy trình xử lý yếu tố, hay nói cách khác, những tri thức cần lĩnh hội sau khi xử lý yếu tố sẽ có đƣợc một khi chính bản thân ngƣời học có năng lực này. Năng lực này gồm có những năng lực chứng minh và khẳng định hay bác bỏ giả thuyết, hình thành hiệu quả và yêu cầu yếu tố mới, hoặc vận dụng ( nếu thiết yếu ). – Nhóm năng lực vận dụng kỹ năng và kiến thức vào thực tiễn ( hoặc vào nhận thức kỹ năng và kiến thức mới ) Kết quả ở đầu cuối của việc học tập phải đƣợc bộc lộ ở chính ngay trong thực tiễn đời sống, hoặc là ngƣời học vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học để nhận thức, tái tạo thực tiễn, hoặc trên cơ sở kỹ năng và kiến thức và phƣơng pháp đã có, điều tra và nghiên cứu, mày mò, thu nhận thêm kiến thức và kỹ năng mới. Điều đó yên cầu ngƣời học phải có năng lực vận dụng kỹ năng và kiến thức . - 18
– Nhóm nănglực đánh giá và tự đánh giá
Trong dạy học tập trung vào ngƣời học đòi hỏi phải tạo điều kiện, cơ hội và
khuyến khích ngƣời học đánh giá và tự đánh giá. Có nhƣ vậy thì ngƣời học mới
dám suy nghĩ, dám chịu trách nhiệm và luôn luôn tìm tòi sáng tạo, tìm ra cái mới,
cái hợp lí, cái hiệu quả hơn. Năng lực đánh giá và tự đánh giá giúp ngƣời học xác
định chính xác điểm mạnh, yếu, cái đúng, sai của mình từ đó có thể chủ động phát
huy những mặt mạnh, điều chỉnh những điểm yếu, vững bƣớc trên con đƣờng học
tập của mình.
Các nhóm năng lực trên vừa đan xen, vừa tiếp nối nhau, tạo nên năng lực tự
học ở ngƣời học. Việc hình thành, bồi dƣỡng các năng lực tự học cho ngƣời học là
một quá trình lâu dài và đƣợc thực hiện từng bƣớc theo mức độ từ thấp lên cao, từ
đơn giản đến phức tạp.
Năng lực tự học, tự nghiên cứu tạo cho ngƣời học một sự sẵn sàng về tâm lí
tiếp nhận. Ngƣời học định hƣớng đƣợc nhu cầu học tập của mình; ý thức đƣợc yêu
cầu của xã hội, cộng đồng đối với việc học tập. Ngƣời học sẽ phấn đấu thoã mãn
nhu cầu nhận thức bằng thái độ nghiêm túc học tập [14].
Năng lực tự học cũng là một khả năng, một phẩm chất tâm sinh lý của con
ngƣời, vừa nhƣ là cái tự nhiên bẩm sinh “vốn có”, vừa nhƣ là sản phẩm của lịch sử,
hơn nữa là sản phẩm của lịch sử phát triển xã hội. Năng lực tự học là cái vốn có của
mỗi con ngƣời nhƣng phải đƣợc đào tạo, phải đƣợc rèn luyện trong hoạt động thực
tiễn mới trở nên một sức mạnh thật sự của ngƣời học.
Dù diễn đạt theo nhiều cách khác nhau nhƣng tất cả đều có chung một nhận
định, năng lực gắn với khả năng thực hiện, nghĩa là phải biết làm chứ không chỉ
dừng lại ở hiểu. Và hành động làm ở đây lại gắn với những yêu cầu cụ thể về kiến
thức, kĩ năng, thái độ và trách nhiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ đặt ra.
Tóm lại, năng lực tự học là khả năng tự mình sử dụng các năng lực trí tuệ và
có khi cả hành động cùng các động cơ, tình cảm, nhân sinh quan, thế giới quan để
chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó của nhân loại, biến lĩnh vực đó thành sở
hữu của mình. - 19
1.2.2. Các thuộc tính của năng lực tự học Năng lực tự học là thuộc tính riêng không liên quan gì đến nhau của mỗi cá thể ngƣời học, nhờ đƣợc thuộc tính này mà con ngƣời hoàn thành xong tốt đẹp một hoạt động giải trí nào đó, mặc dầu bỏ ra ít sức lao động mà vẫn đạt hiệu suất cao cao. Năng lực tự học là năng lực mỗi cá thể tự hoàn thành xong trải qua rèn luyện, trang bị, bổ trợ kiến thức và kỹ năng cho mình bằng nhiều hình thức phƣơng tiện. Năng lực tự học môn Vật lý của học viên biểu lộ ở chỗ bản thân mỗi học viên biết tự quan sát nghiên cứu và phân tích, biết Dự kiến, kiểm chứng … trên cơ sở đó rút ra Kết luận, hình thành định luật vật lý. Đồng thời tự triển khai xong kỹ năng và kiến thức học tại lớp, vận dụng để lý giải đƣợc hiện tƣợng vật lý trong trong thực tiễn, cũng nhƣ giải những bài tập theo nhu yếu của chƣơng trình, cạnh bên đó còn biết yêu cầu những yếu tố vƣớng mắc trong học tập, cũng nhƣ 1 số ít hiện tƣợng vật lý thƣờng gặp trong trong thực tiễn. Năng lực tự học của học còn bộc lộ ở chỗ tự kiểm tra những kiến thức và kỹ năng kĩ năng của mình, trải qua đó những em tự bổ trợ những kỹ năng và kiến thức còn thiếu. 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động giải trí tự học 1.3.1. Ảnh hƣởng của ý thức học tập và động cơ nhận thức của bản thân Ý thức học tập và động cơ nhận thức có ý nghĩa quyết định hành động trong quy trình hình thành và tăng trưởng năng lực tự học. Vì xét cho cùng chất lƣợng học tập phải là tác dụng trực tiếp của sự nổ lực của chính bản thân ngƣời học. Nếu ngƣời học không xác lập đƣợc vai trò quyết định hành động của mình trong sự thành bại của sự học, thì không khi nào tự học thành công xuất sắc. Chỉ khi đã xác lập đƣợc mục tiêu và động cơ học tập đúng đắn thì mới hoàn toàn có thể phát huy đƣợc “ nội lực ” trong học tập, từ đó phối hợp những yếu tố “ ngoại lực ” khác để tổ chức triển khai những hoạt động giải trí học tập diễn ra một cách hài hòa và hợp lý và thu đƣợc hiệu quả cao. 1.3.2. Ảnh hƣởng của vốn tri thức hiện có của bản thân Để sở hữu những tri thức, ngƣời học cũng nhƣ ngƣời trèo thang không qua nấc thang thấp thì không hề tiến lên nấc cao hơn. Để tự học có hiệu suất cao thì ngƣời học phải tự trang bị cho mình vốn kỹ năng và kiến thức tối thiểu để tự nghiên cứu và điều tra yếu tố mình chăm sóc . - 20
1.3.3. Ảnh hƣởng của năng lực trí tuệ về tƣ duy Năng lực trí tuệ : là yếu tố quan trọng ảnh hƣởng đến năng lực chớp lấy tri thức khoa học nhanh hay chậm. Yếu tố này ảnh hƣởng rất lớn, đôi lúc là quyết định hành động năng lực học tập nói chung và năng lực tự học nói riêng. Những ngƣời có năng lực trí tuệ tốt thƣờng có năng lực tự học rất cao, khi có dù vốn tri thức tối thiểu nhiều khi họ hoàn toàn có thể độc lập thao tác một mình mà không cần tới sự hƣớng dẫn của thầy. Phương pháp tư duy : Khả năng vận dụng những thao tác tƣ duy cũng là một yếu tố có ảnh hƣởng đến năng lực tự học. Tri thức là tác dụng của tƣ duy, đồng thời lại là những điều kiện kèm theo, phƣơng tiện của tƣ duy. Vì vậy, tăng cƣờng năng lực tƣ duy là một nhu yếu để nâng cao chất lƣợng học tập và tự học. 1.3.4. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp học tập của trò Trong quy trình dạy học ngƣời GV không nên ép buộc HS phải tâm lý theo thói quen, tâm lý của mình. Mặt khác cần chú ý quan tâm bồi dƣỡng tăng trưởng những thói quen chƣa có cũng nhƣ còn yếu của HS, từ đó cũng góp thêm phần hình thành phƣơng pháp học tập, phƣơng pháp tự học của họ. Phƣơng pháp tự học là cách hoạt động giải trí của ngƣời học trong quy trình lĩnh hội tri thức, hình thành kĩ năng, tìm tòi tri thức mới. Theo Rubakin “ Hãy mạnh dạn tự mình đặt ra câu hỏi rồi tự mình tìm ra câu vấn đáp. Đó chính là phƣơng pháp tự học ”. Trong tự học, yếu tố quan trọng để bảo vệ thành công xuất sắc là phƣơng pháp tự học. Nếu rèn luyện đƣợc thói quen, phƣơng pháp, kĩ năng tự học thì sẽ tạo cho họ lòng ham học, khơi dậy tiềm năng vốn có trong học tập của trò và phƣơng pháp dạy học của thầy. 1.3.5. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp dạy học của thầy Theo Nguyễn Bá Kim ( trong cuốn “ phƣơng pháp dạy học môn toán ” ). “ Phƣơng pháp dạy học là phương pháp hoạt động giải trí và giao lƣu của thầy gây nên những hoạt động giải trí và giao lƣu thiết yếu của trò nhằm mục đích đạt đƣợc tiềm năng dạy học ”. Nhƣ vậy, hoàn toàn có thể thấy rằng : phƣơng pháp dạy học của thầy cũng có ảnh hƣởng cực kỳ quan trọng đến sự hình thành và tăng trưởng năng lực tự học, đơn cử : - 21
Thông qua ngƣời thầy, HS nắm vững tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, hình thành năng lực và thế giới quan. Hoạt động kiểm tra, nhìn nhận của thầy ảnh hƣởng đến hoạt động giải trí kiểm tra nhìn nhận của trò. Thật vậy, trong quá trình tự tìm ra kiến thức và kỹ năng, ngƣời học tự tạo ra một loại sản phẩm khởi đầu, hoàn toàn có thể chƣa đúng chuẩn, chƣa khoa học. Nhƣng trải qua trao đổi với bè bạn và kiểm tra Kết luận của thầy, ngƣời học tự kiểm tra để sữa chữa hoặc triển khai xong mẫu sản phẩm của mình. Nếu quy trình diễn ra thƣờng xuyên sẽ hình thành năng lực tự kiểm tra nhìn nhận của HS, làm cho năng lực tự học ngày càng tăng trưởng. 1.3.6. Nội dung, chƣơng trình đào tạo và giảng dạy Do sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của khoa học công nghệ tiên tiến, khối lƣợng tri thức ngày càng lớn, trong khi đó, thời hạn đào tạo và giảng dạy không tăng, chƣơng trình đào tạo và giảng dạy còn đang đổi khác và hoàn thành xong nên yên cầu ngƣời học phải tăng cƣờng tự học. 1.3.7. Ảnh hƣởng của SGK, tài liệu học tập và những điều kiện kèm theo khác về cơ sở vật chất, mái ấm gia đình, xã hội Khi nhìn nhận vai trò của SGK so với quy trình tự học của HS, PGS.TS Bùi Văn Nghị nhận xét : “ Nếu ngƣời viết sách đặt mình vào vị trí ngƣời đọc, trình diễn một yếu tố có nguồn gốc ( từ thực tiễn hoặc nội bộ toán học ) có hƣớng đích gợi động cơ, gợi yếu tố, có những hoạt động giải trí tƣơng thích với nội dung và mục tiêu thì sách viết ra sẽ mê hoặc ngƣời đọc. Giúp ngƣời học ngoài việc học những tri thức khoa học, còn học đƣợc cách tâm lý, cách dặt yếu tố và xử lý yếu tố vừa thu đƣợc những tri thức vấn đề, vừa thu đƣợc những tri thức phƣơng pháp ”. Trong quy trình dạy học, HS còn chịu ảnh hƣởng của môi trƣờng xung quanh. Đó là những yếu tố về điều kiện kèm theo dạy học, điều kiện kèm theo văn hóa truyền thống xã hội … những yếu tố này cũng có ảnh hƣởng rất lớn, vì nó tác động ảnh hưởng không những đến ngƣời học mà cả ngƣời dạy. 1.4. Các giải pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên với sự tương hỗ của máy vi tính Vật lý là môn khoa học TNg, hầu hết kỹ năng và kiến thức vật lý đều gắn với trong thực tiễn, nên việc ứng dụng công nghệ thông tin nói chung và MVT nói riêng vào dạy học Vật lý là một hƣớng đi thích hợp và mang tính cấp thiết . - 22
Để HS tự tìm ra cách tự học cho mình thì thực sự là yếu tố khó khăn vất vả. Vì vậy ngƣời thầy có vai trò quan trọng trong quy trình tự học của HS. Muốn hoạt động giải trí học tập hiệu suất cao nhất thiết HS phải có niềm tin tự giác trong bất kể khi nào hoàn toàn có thể bằng nội lực của bản thân. Nội lực là tác nhân quyết định hành động cho sự tăng trưởng của HS. Ngƣời thầy với tƣ cách là ngoại lực trong việc trang bị cho HS những tri thức, kĩ năng, thái độ cùng với phƣơng pháp tự học cụ thể. Nhờ đó, hoạt động giải trí tự học của HS mới đi vào chiều sâu thực ra. Quá trình DH không chỉ là quy trình tái tạo kỹ năng và kiến thức đơn thuần mà trách nhiệm của quy trình DH là phải làm cho HS hình thành, tăng trưởng đƣợc năng lực tự học, vận dụng kỹ năng và kiến thức vào thực tiễn, vạch ra những bƣớc thích hợp để giải những bài tập mới, cũng nhƣ nắm đƣợc những kĩ năng mới tương thích với nhu yếu của thực tiễn. Do đó, GV cần có giải pháp để nâng cao chất lƣợng của hoạt động giải trí tự học cho HS với sự tương hỗ của MVT một cách hài hòa và hợp lý. Do có những tính năng mới và ƣu việt hơn những PTDH trƣớc đó nên sử dụng MVT trong dạy học vật lý hoàn toàn có thể tương hỗ cho quy trình tự học, nâng cao hiệu suất cao học tập của HS. Dựa trên cơ sở đánh giá và nhận định này hoàn toàn có thể đƣa ra những giải pháp để bồi dƣỡng năng lực tự học với sự tương hỗ của MVT cho HS nhƣ sau : 1.4.1. Tạo động cơ, hứng thú, tăng cƣờng sự tham gia tích cực của HS vào quy trình tự học với sự tương hỗ của máy vi tính Để tạo động cơ hứng thú tự học với sự tương hỗ của MVT, GV cần định hƣớng cho HS những bƣớc sau : – Xác định đƣợc thái độ học tập đúng đắn, có động cơ học tập tương thích. Với những ứng dụng đã đƣợc thiết kế xây dựng nhằm mục đích tương hỗ cho quy trình tự học, tự tìm tòi của HS, qua đó kích thích đƣợc tính tích cực, tƣ duy độc lập, phát minh sáng tạo ở ngƣời học. MVT đƣợc liên kết mạng Internet hoàn toàn có thể cung ứng đƣợc yêu cầu tự tìm tòi thông tin vì đây là nguồn tài nguyên thông tin vô tận. Từ những tính ƣu việt khi sử dụng MVT, tạo động cơ học tập tốt khiến cho ngƣời ta luôn tự giác mê hồn, học tập với những tiềm năng đơn cử rõ ràng với một niềm vui phát minh sáng tạo bất tận. Trong khi đó, nếu GV biết cách khai thác mạng lưới hệ thống tƣ liệu trải qua mạng internet thì bài lên lớp sẽ đạt hiệu suất cao cao hơn. Các tƣ liệu đó hầu hết gồm những hình - 23
ảnh, hoạt hình, phim thí nghiệm, phim minh họa những quy trình vật lý … Chúng làm cho những định luật vật lý trở nên sôi động hơn, những cấu trúc vi mô, quy mô vật lý trở nên thân mật hơn … Vì mang tính trực quan nên chúng hoàn toàn có thể kích thích sự ham mê, hứng thú học tập, đồng thời tương hỗ rất tốt cho hoạt động giải trí nhận thức của HS. – Xây dựng kế hoạch, thời hạn biểu tự học tùy vào nhu yếu của mình. Để việc học tập có hiệu suất cao, điều quan trọng nhất là phải chọn đúng trọng tâm việc làm, phải xác lập học cái gì là chính, là quan trọng nhất, có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến mục tiêu. Bởi vì nội dung cần phải học thì nhiều, mà sức lực lao động và thời hạn thì có hạn, nếu việc học tập giàn trải, phân tán thì việc học sẽ không có hiệu suất cao. Do đó, MVT tương hỗ trong việc tóm tắt kến thức đã học trải qua những ứng dụng Mindmap … Có thể chia những động cơ học tập thành hai nhóm lớn : Các động cơ hứng thú nhận thức. Các động cơ nghĩa vụ và trách nhiệm trong học tập. Điều cần chú ý quan tâm là động cơ học tập không chỉ là một quy trình tự phát, không riêng gì là một quy trình tự nhiên và phát sinh thầm lặng. Cần hình thành, tăng trưởng, kích thích động cơ học tập của HS tương thích với đặc thù của từng em và điều quan trọng là dạy những em tự kích thích động cơ học tập của mình. GV hoàn toàn có thể gợi ý cho HS 1 số ít ứng dụng tương hỗ cho sắp xếp thời hạn học tập hợp lý nhƣ : Phần mềm Inclass, ứng dụng Rescuetime … Phần mềm Inclass nhƣ một thời khóa biểu điện tử giúp bạn quản lý lịch học, đồng thời tạo ghi chú bằng hình ảnh, ghi âm, đính kèm tập tin và tạo list việc cần làm cho từng môn học ngay trên thời khóa biểu đó. Toàn bộ đều đƣợc sắp xếp theo mức độ ƣu tiên. Ngoài ra, InClass còn giúp bạn ghi lại thông tin liên lạc của thầy cô để tiện hỏi han bài vở. Với ứng dụng Rescuetime được cho phép bạn đặt ra tiềm năng sử dụng thời hạn hài hòa và hợp lý, ghi lại số thời hạn bạn dành cho những hoạt động giải trí nhƣ vậy, và cảnh báo nhắc nhở mỗi khi bạn dành quá nhiều thời hạn chơi game trên facebook. Việc kiến thiết xây dựng kế hoạch sẽ giúp HS liệt kê đƣợc những việc phải làm trong ngày, phân biệt đƣợc việc chính việc phụ, việc làm ngay với việc sẽ phải làm và - 24
đánh giá kết quả triển khai tiềm năng phấn đấu để từng bƣớc cải tổ hiệu quả học tập. Thông qua việc kiến thiết xây dựng kế hoạch, HS sẽ phân loại sử dụng thời hạn cho từng việc làm sao cho khoa học hài hòa và hợp lý, giúp HS làm chủ đƣợc quỹ thời hạn và không quên những việc sẽ phải làm, không bị động trƣớc rất nhiều những tƣ liệu cần phải đọc và những việc làm phải triển khai xong đúng hạn. 1.4.2. ồi dƣỡng phƣơng pháp nghe giảng hoặc ghi bài với sự tương hỗ của MVT Để ghi tốt, khi nghe giảng cần chú ý quan tâm đến những điểm sau đây : Tập trung theo dõi bài giảng, nói chung chƣa nên nghĩ đến việc sẽ làm gì vì điều đó sẽ phá hoại lôgic của quy trình nghe giảng. Chú ý ghi dàn bài để nhìn đƣợc khái quát cấu trúc chung của bài giảng. Tập trung vào những cái chính, những điểm quan trọng nhất mà thầy giáo thƣờng nhấn mạnh vấn đề qua ngôn từ, qua việc lặp đi lặp lại nhiều lần. Chú ý đến những bảng tóm tắt, những sơ đồ, những hình vẽ, tranh và những tài liệu trực quan khác mà thầy giáo trình làng, vì đây là lúc thầy giáo hệ thống hóa, so sánh, nghiên cứu và phân tích … để khi đến Tóm lại và rút ra cái mới. Khi gặp chỗ khó, không hiểu hãy trong thời điểm tạm thời gác lại và sẽ cố gắng nỗ lực khám phá những điều đó trong những phần sau, để quy trình nghe giảng không bị gián đoạn. Khi bài giảng dừng lại, hoàn toàn có thể nêu câu hỏi để đào sâu kiến thức và kỹ năng và làm rõ những chỗ chƣa hiểu. GV hoàn toàn có thể gợi ý 1 số ít ứng dụng tương hỗ cho việc nghe giảng hoặc ghi bài một cách khoa học và dễ nhớ nhƣ : Phần mềm Evernote. Phần mềm Evernote đƣợc sử dụng thoáng đãng nhất. Evernote có cách dùng đơn thuần, dễ lƣu trữ, phân loại, chƣa kể những công dụng khác vƣợt xa cách ghi chép thông thƣờng. Bạn hoàn toàn có thể ghi âm, tạo list việc làm, hay đơn thuần chụp lại bài giảng của thầy giáo. Sử dụng Evernote cùng Evernote Peak giúp bạn chuẩn bị sẵn sàng bài kiểm tra trắc nghiệm tốt hơn. – Rèn luyện kiến thức và kỹ năng đọc tài liệu cho HS. Kỹ năng đọc có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất cao của hoạt động giải trí tự học, là một hoạt động giải trí luôn gắn liền với quy trình DH của GV. Chính thế cho nên, khi đọc sách cũng nhƣ tài liệu tìm hiểu thêm - 25
để đạt hiệu quả cao nhất, ngƣời học cần phải chú ý quan tâm đọc những ý chính, xác lập từ khóa, liên tục thôi thúc thức thách năng lực của bản thân. 1.4.3. Rèn luyện kĩ năng tích lũy thông tin cho học viên trải qua việc sử dụng máy vi tính để hình thành năng lực nhận ra, tìm tòi, phát hiện yếu tố Một trong những ƣu điểm của MVT là năng lực lặp đi lặp lại một cách tùy ý, phóng to, thu nhỏ, làm nhanh chậm những hiện tƣợng vật lý cần nghiên cứu và điều tra, giúp cho HS hoàn toàn có thể nghe lại, xem lại tích lũy thêm những thông tin thiết yếu mà họ chƣa kịp quan sát lần đầu để xử lý trách nhiệm học tập. Từ những thông tin thu đƣợc, HS sẽ hình thành mối liên hệ giữa cái “ đã biết ” với cái “ chƣa biết ”, từ đó xử lý đƣợc những nhu yếu đặt ra. Đặc biệt khi MVT đƣợc liên kết mạng internet hoàn toàn có thể phân phối đƣợc yêu cầu tự tìm tòi thông tin vì đây là nguồn tài nguyên thông tin vô tận. GV hoàn toàn có thể tổ chức triển khai cho HS tìm kiếm, tích lũy thông tin từ internet bằng cách phân phối địa chỉ những website dạy học vật lý hoặc kiến thiết xây dựng thƣ viện điện tử tương hỗ dạy học cho một phần kiến thức và kỹ năng nào đó. Chƣơng trình Microsoft Word và Powerpoint tương hỗ rất tốt cho việc lập bảng mạng lưới hệ thống, ứng dụng Mindjet MindManager Pro ( là loại sản phẩm số lấy ý tƣởng từ MindMap phối hợp với phƣơng pháp tƣ duy của Tony Buzan ) và còn rất nhiều ứng dụng khác nữa rất thích hợp cho hoạt động giải trí trong việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên. Việc phân phối cho HS địa chỉ của những website dạy học hoặc kiến thiết xây dựng thƣ viện điện tử tương hỗ sẽ giúp HS tiết kiệm chi phí đƣợc thời hạn và tìm kiếm thông tin thiết yếu một cách nhanh gọn, đúng chuẩn, hiệu suất cao. Với thông tin khai thác từ internet hoặc thƣ viện điện tử tương hỗ phối hợp với điều tra và nghiên cứu sách giáo khoa, GV hoàn toàn có thể tổ chức triển khai cho HS tự lực tham gia những hoạt động giải trí : tìm hiểu và khám phá một nội dung kỹ năng và kiến thức nào đó, đƣa ra những hình ảnh minh họa, vận dụng những ứng dụng mô phỏng hay minh họa những hiện tƣợng, những quy trình vật lý … Thông qua việc dạy học trực tuyến, HS hoàn toàn có thể trao đổi thông tin với GV, với những bạn HS khác trải qua MVT khi tự học ở nhà, HS thuận tiện phân biệt, so sánh và nghiên cứu và phân tích những hiện tƣợng. Thông qua việc dạy học trực tuyến, HS hoàn toàn có thể trao đổi thông tin với GV, với những bạn HS khác trải qua - 26
MVT khi tự học ở nhà. Khi đó, mọi thông tin về bài học kinh nghiệm, bài tập, bài kiểm tra … đƣợc gửi và nhận dƣới dạng điện tử. Một số website tương hỗ cho việc học tập môn vật lí ở trƣờng đại trà phổ thông [ 29 ] : – http://www.hk-phy.org/resuores/images : website cung ứng nhiều hình ảnh cho dạy học vật lí gồm có sơ đồ, đồ thị, hình ảnh miêu tả TN với chất lƣợng cao. – http://www.upscale.utoronto.ca : có nhiều hoạt ảnh mô phỏng quy trình vật lí rất đẹp làm cho bài giảng phong phú, nhiều mẫu mã hơn tương hỗ cho HS trong hoạt động giải trí nhận thức để hiểu rõ hơn thực chất của quy trình vật lí. – http://www.hk-phy.org/resuores/mak_video : website phân phối hơn 50 video clip nói về TN vật lí thực – http://pen.physik.unikl.de/medien/MNvideos/dowload : website cung ứng hơn 30 video clip phim TN về những nghành nghề dịch vụ khác nhau của vật lí hoàn toàn có thể khai thác và sử dụng cho bài giảng. – http://thuvienvatly.com/Labiang/index.php truy vấn website không những tải đƣợc những video clip mà con có cả giáo án, bài tập trắc nghiệm … – http://.bachkim.vn cung ứng nhiều tranh vẽ, TN mô phỏng, video clip – http://crocodile-clips.com : hoàn toàn có thể tải về những ứng dụng mô phỏng. – http://scienceshareware.com : phân phối 1 số ít TN mô phỏng hoàn toàn có thể sử dụng cho bài giảng. – http://www.youtube.com : phân phối nhiều video clip tương hỗ dạy học. Ngoài ra hoàn toàn có thể sử dụng 1 số ít công cụ tìm kiếm nhƣ google.com, search.yahoo.com, bing.com, vinaseek.com phân phối những tƣ liệu tương hỗ cho dạy học. Để giúp HS phát hiện ra yếu tố một cách nhanh gọn và thuận tiện GV cần định hƣớng cho HS triển khai theo những bƣớc sau : 1. Tái hiện kiến thức và kỹ năng cũ có tương quan bằng cách cho HS xem những hình ảnh, những đoạn phim về những hiện tƣợng vật lý một cách trực quan, GV sử dụng MVT tương hỗ trong việc tóm tắt kến thức đã học từ những bài trƣớc và nhu yếu HS lý giải những hiện tƣợng đó. 2. Để tạo hình huống có yếu tố, GV hoàn toàn có thể sử dụng máy vi tính để giao trách nhiệm cho HS có tiềm ẩn yếu tố bằng những đoạn video clip, tranh vẽ, thí - 27
nghiệm mô phỏng, thí nghiệm định tính miêu tả hiện tƣợng vật lý trái với ý niệm và giải pháp khởi đầu của HS. Khi HS xác lập đƣợc xích míc từ trường hợp chính là HS đã phát hiện đƣợc yếu tố cần điều tra và nghiên cứu. Việc phát hiện, làm rõ xích míc từ trường hợp có yếu tố thì HS ý thức đƣợc khó khăn vất vả, kích thích những em có nhu yếu khám phá, lý giải … tạo điều kiện kèm theo cho HS tự học, tự điều tra và nghiên cứu để xử lý xích míc. Trong tiến trình này để làm thể hiện những quan điểm khởi đầu của học viên, GV hoàn toàn có thể sử dụng MVT để trình diễn lại những TNg thực đã quay phim lại và những thí nghiệm ảo thực thi trên những ứng dụng vật lý … Sau đó cho học viên Dự kiến hiệu quả, hiện tƣợng xảy ra dựa vào những kỹ năng và kiến thức và vốn hiểu biết có sẵn của mình. Thông thƣờng thì những Dự kiến, ý niệm học viên là chƣa đúng, từ đó Open xích míc giữa những ý niệm sẵn có của học viên với tác dụng của thí nghiệm mà GV trình diễn, điều đó tạo cho học viên hứng thú, tò mò với yếu tố đƣa ra. 1.4.4. Rèn luyện kĩ năng xử lí thông tin với sự tương hỗ của máy vi tính để hình thành năng lực xử lý yếu tố MVT tương hỗ GV tìm kiếm và tích góp tài liệu sẵn sàng chuẩn bị cho chủ đề cần bồi dƣỡng cho học viên tự học nhƣ : phim thí nghiệm, phim học tập … ; tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cả về thời hạn và khoảng trống để GV có nhiều thời cơ trao đổi với nhiều ngƣời khác có cùng hứng thú với chủ đề bồi dƣỡng cho học viên tự học. Khi HS đã ý thức đƣợc yếu tố, máy vi tính có trách nhiệm tương hỗ việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS. Từ những thông tin tích lũy đƣợc, để sử dụng đƣợc và có hiệu suất cao, ngƣời học cần phải biết xử lí những thông tin đó. Xử lí thông tin sẽ giúp ngƣời học nâng cao sự hiểu biết về thông tin, từ đó hoàn toàn có thể rút ra đƣợc những Kết luận, quy luật … Sau khi quan sát những quy trình, hiện tƣợng vật lí xảy ra, yên cầu ngƣời học phải sử dụng một loạt những thao tác trí tuệ nhƣ nghiên cứu và phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, quy mô hóa, suy luận, diễn dịch … để lý giải. Từ đó, kĩ năng xử lí thông tin đơn cử tƣơng ứng nhƣ kĩ năng nghiên cứu và phân tích, kĩ năng tổng hợp, kĩ năng so sánh, kĩ năng khái quát hóa đƣợc hình thành và tăng trưởng. Chẳng hạn, trong TN, sử dụng MVT để lập phƣơng án TN, lựa chọn dụng cụ, sắp xếp TN, triển khai đo đạc, tích lũy, màn biểu diễn và xử lí số liệu nhằm mục đích mục tiêu xây - 28
dựng và kiểm tra những giả thuyết đã đƣa ra. Đối với những TN khó triển khai hoặc không thực thi đƣợc ở trên lớp thì MVT hoàn toàn có thể tương hỗ thiết kế xây dựng, phong cách thiết kế những TN ảo, TN mô phỏng có vai trò quan trọng trong quy trình nhận thức của HS. Khi quan sát HS hành vi độc lập tự chủ, GV hoàn toàn có thể phát hiện những khó khăn vất vả, vƣớng mắc của HS rồi sử dụng MVT đƣa ra những định hƣớng kịp thời giúp HS vƣợt qua khó khăn vất vả. Ví dụ : Khi dạy bài “ Chất lỏng. Hiện tƣợng căng mặt phẳng của chất lỏng ”, GV cho HS quan sát thí nghiệm mô phỏng về tỷ lệ phân tử của chất rắn, lỏng, khí. Nhận xét tỷ lệ phân tử của chất rắn, lỏng, khí và từ đó HS so sánh cấu trúc trật tự gần của chất lỏng với cấu trúc của chất rắn vô định hình. HS quan sát thí nghiệm, nghiên cứu và phân tích, suy luận để xử lý yếu tố. Nhƣ vậy, MVT là phƣơng tiện tương hỗ đắc lực cho việc nghiên cứu và điều tra, bồi dƣỡng năng lực tụ học ở học viên. 1.4.5. Rèn luyện cho học viên năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn với sự tương hỗ của máy vi tính Sau khi thu nhận những kiến thức và kỹ năng mới, bƣớc tiếp theo là ngƣời học phải vận dụng những tri thức đó vào thực tiễn. GV hoàn toàn có thể sử dụng MVT tương hỗ trong việc khắc sâu lại kiến thức và kỹ năng cơ bản cho HS một cách nhanh gọn, hiệu suất cao và MVT tương hỗ trình chiếu những đoạn video, clip, tranh vẽ … về những hiện tƣợng, quy trình vật lý tương quan đến bài học kinh nghiệm để cho HS vận dụng những kỹ năng và kiến thức đã học. Vật lý là môn học có tương quan ngặt nghèo với đời sống và kĩ thuật nên việc sử dụng MVT hoàn toàn có thể hình thành cho những em những năng lực vận dụng nhƣ : – Năng lực lý giải những hiện tƣợng, quy trình. – Năng lực sử dụng những công thức để thống kê giám sát. – Năng lực sản xuất, phong cách thiết kế những thiết bị đơn thuần trong đời sống. – Năng lực khám phá những vận dụng của vật lí trong kĩ thuật và đời sống. – Năng lực vận dụng những kỹ năng và kiến thức đã biết để phát hiện những yếu tố mới, những quy luật mới. Ví dụ : Thông qua những quy mô mô phỏng những hiện tƣợng vật lý, những đoạn video clip chƣa đƣợc sử dụng khi nghiên cứu và điều tra kỹ năng và kiến thức mới hoàn toàn có thể dùng trong quá trình vận dụng những kỹ năng và kiến thức đã học để giúp HS củng cố, ôn tập, đào sâu, lan rộng ra , - 29
hệ thống hoá kỹ năng và kiến thức, rèn luyện kĩ năng thực hành thực tế của HS. Nhƣ vậy, hoàn toàn có thể nói MVT là phƣơng tiện quan trọng trong việc bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS. Trong QTDH, ngƣời GV cần có những giải pháp tương thích để trải qua MVT giúp những em tự học một cách có hiệu suất cao. 1.4.6. Rèn luyện kĩ năng tự kiểm tra, nhìn nhận và tự kiểm soát và điều chỉnh với sự tương hỗ của MVT Kiểm tra nhìn nhận là khâu sau cuối và là khâu quan trọng để nhìn nhận tác dụng tự học của học viên. Để học viên hoàn toàn có thể tự nhìn nhận năng lực tự học của mình và từ đó HS tự kiểm soát và điều chỉnh cách học và tự thay đổi phƣơng pháp học của mình đạt hiệu suất cao cao hơn. Để triển khai tốt việc tự kiểm tra, nhìn nhận, ngƣời học cần có những kĩ năng sau : – Kĩ năng kiến thiết xây dựng và lựa chọn tiêu chuẩn. Xác định tiêu chuẩn cần nhìn nhận. Việc xác lập tiêu chuẩn nhìn nhận cần địa thế căn cứ váo những nhu yếu đơn cử sau : Thứ nhất : Có bảo vệ triển khai đƣợc tiềm năng đã đề ra hay không ; Thứ hai : Nếu triển khai giải pháp đó thì có làm phát sinh yếu tố mới không ; Thứ ba : Có thõa mãn những điều kiện kèm theo thực tiễn không nhƣ về mặt thời hạn, thiết bị phƣơng tiện tương hỗ … Các tiêu chuẩn đƣa ra hoàn toàn có thể ” định lƣợng ” ( giám sát đƣợc, cho điểm đƣợc ) hoặc định tính ( nhìn nhận dựa theo cảm tính ). Sau khi đƣa ra đƣợc những tiêu chuẩn cần xác lập mức độ quan trọng của từng tiêu chuẩn để khi nghiên cứu và phân tích ƣu và nhƣợc điểm của từng giải pháp dựa vào những tiêu chuẩn này ta sẽ thuận tiện lựa chọn giải pháp tương thích. – Kĩ năng so sánh, so sánh loại sản phẩm của mình với chuẩn. Kết quả nhìn nhận cần đƣợc so sánh dựa trên một chuẩn nhất định. Xây dựng chuẩn nhìn nhận cần phải rõ ràng, tương thích với những tiêu chuẩn nhìn nhận. – Kĩ năng phát hiện những sai sót. Trong trƣờng hợp còn sống sót những những hạn chế hay thiếu sót cần đƣợc xem xét và đƣa ra giải pháp khắc phục để tránh mắc phải trong những tính huống tƣơng tự . - 30
– Kĩ năng tự kiểm soát và điều chỉnh. Sau khi triển khai nhìn nhận HS cần đƣa Kết luận về mức độ thành công xuất sắc cũng nhƣ độ đáng tin cậy của giải pháp và từ đó tự kiểm soát và điều chỉnh lại phƣơng pháp tự học. Đây là những kĩ năng khó so với HS vì vậy cần phải đƣợc bồi dƣỡng, rèn luyện dần trong quy trình học tập. Trong QTDH Vật lý, MVT đƣợc coi là phƣơng tiện để rèn luyện kĩ năng tự kiểm tra nhìn nhận cho ngƣời học. Nhờ vào năng lực giải quyết và xử lý của máy tính, trải qua những Website dành cho học tập trong đó có hoạt động giải trí tự ôn tập, củng cố phối hợp với tự kiểm tra, HS hoàn toàn có thể thực thi làm những bài kiểm tra và hoàn toàn có thể biết tác dụng ngay sau đó. Việc này hoàn toàn có thể giúp cho HS thấy đƣợc những sai lầm đáng tiếc, thiếu sót để có những giải pháp kiểm soát và điều chỉnh cho tương thích nhằm mục đích nâng cao đƣợc hiệu suất cao tự học. 1.4.7. Phối hợp những phƣơng pháp dạy học, tăng cƣờng sử dụng những phƣơng tiện DH hiện đại Để hoàn toàn có thể phát huy tính tích cực của HS đồng thời nâng cao năng lực tự học của HS, khi lên lớp GVcần hạn chế sử dụng một phƣơng pháp mà cần phải tăng cƣờng sử dụng phối hợp nhiều nhóm phƣơng pháp nhƣ phƣơng pháp thuyết trình, phƣơng pháp trực quan, phƣơng pháp thực nghiệm. Hiện nay, với sự phổ cập của MVT, những ứng dụng DH, phƣơng tiện trình chiếu sẽ tăng kênh hình và kênh tiếng trong những hoạt động giải trí học tập của HS. Nhờ có những phƣơng tiện tương hỗ này, GV hoàn toàn có thể trực quan hóa những hiện tƣợng, quy trình giúp HS thuận tiện nhận ra thực chất của yếu tố. Trong dạy học Vật lý MVT sử dụng đa phần trong những nghành quan trọng nhƣ : Sử dụng máy vi tính trong mô phỏng những đối tƣợng vật lý điều tra và nghiên cứu của Vật lý. Sử dụng máy vi tính tương hỗ việc thiết kế xây dựng những quy mô toán học ( đồ thị, biểu thức, phƣơng trình ) của những hiện tƣợng, quy trình vật lý. Sử dụng máy vi tính tương hỗ những thí nghiệm vật lý. Sử dụng máy vi tính tương hỗ việc nghiên cứu và phân tích băng hình ghi quy trình vật lý thực . - 31
Vì vậy việc sử dụng MVT trong dạy học là rất thiết yếu. Các yếu tố trừu tƣợng nhƣ hoạt động tên lửa, hiện tƣợng va chạm, súng giật lùi, sự Viral của sóng cơ học, sự truyền nhiệt … nếu có sự tương hỗ của những PTDH tân tiến ( MVT, ứng dụng mô phỏng ) sẽ giúp HS thuận tiện nhận ra thực chất của yếu tố, điều này sẽ nâng cao chất lƣợng của giờ học. 1.4.8. Giảm tỉ lệ thuyết trình của GV, tăng cƣờng thời hạn tự học, tự điều tra và nghiên cứu cho HS Muốn bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS, khi lên lớp GV cần tránh cho HS thụ động nghe giảng mà yên cầu những em phải có một trình độ tăng trưởng cao hơn, có phƣơng thức hoạt động giải trí trí tuệ phức tạp hơn trải qua quy trình tự học, tự nghiên cứu và điều tra. MVT là phƣơng tiện rèn luyện cho HS những kĩ năng : tích lũy thông tin, xử lí thông tin, vận dụng tri thức vào thực tiễn, kiểm tra, nhìn nhận và tự kiểm soát và điều chỉnh. HS từ chỗ nhận ra, hiểu, nghiên cứu và phân tích, tổng hợp, Để ý đến từ nhiều góc nhìn có mạng lưới hệ thống trên cơ sở những lý luận hiểu biết đã có của mình, phát hiện ra những khó khăn vất vả, xích míc cần đƣợc xử lý, bổ trợ, làm sáng tỏ. Sau đó trình diễn giả thuyết, xác lập phương pháp xử lý và lập kế hoạch xử lý. Cuối cùng, yêu cầu những giải pháp, yêu cầu những Tóm lại, khẳng định chắc chắn hay bác bỏ giả thuyết, hình thành tác dụng và yêu cầu yếu tố vận dụng, vận dụng kỹ năng và kiến thức đã học để nhận thức, tái tạo thực tiễn. Vì vậy, GV tăng cƣờng sử dụng MVT trong việc dạy học vừa tiết kiệm chi phí đƣợc thời hạn vừa truyền đạt đƣợc nhiều tri thức cho HS, giúp cho việc dạy học có hiệu suất cao cao hơn. 1.4.9. Kết hợp nhiều mô hình kiểm tra, nhìn nhận trong dạy học Mục tiêu của kiểm tra, nhìn nhận là [ 4 ] : – Công khai hóa đánh giá và nhận định về năng lực và tác dụng học tập của mỗi HS, nhóm HS và tập thể lớp, tạo thời cơ cho HS tăng trưởng kĩ năng tự nhìn nhận, giúp HS nhận ra sự tân tiến của mình, khuyến khích động viên việc học tập. – Giúp cho GV có cơ sở trong thực tiễn để nhận ra những điểm mạnh và điểm yếu của mình, tự triển khai xong hoạt động giải trí dạy, phân đấu không ngừng nâng cao chất lƣợng và hiệu suất cao dạy học . - 32
Nhƣ vậy, đánh giá không chỉ nhằm mục đích mục tiêu nhận định và đánh giá tình hình và định hƣớng, kiểm soát và điều chỉnh hoạt động giải trí của trò mà còn đồng thời tạo điều kiện kèm theo đánh giá và nhận định ra tình hình và kiểm soát và điều chỉnh hoạt động giải trí dạy của thầy. * Những biểu lộ của học viên trong quy trình tự học Kiểm tra nhìn nhận học viên trong mọi thời gian của quy trình dạy học, chú trọng đến nhìn nhận trong khi học nên tôi đã chọn kiểm tra nhìn nhận quy trình tự học của học viên trong giờ học. Các tiêu chuẩn nhìn nhận cho điểm là nhìn nhận học viên trong từng tiết dạy. Đây là phƣơng pháp nhìn nhận lấy hiệu quả tích cực trong quy trình tự học của HS dựa trên tiêu chuẩn đơn cử làm điểm thƣởng nhìn nhận mức độ tự giác và thái độ học tập của HS. Điểm số này sẽ đƣợc cộng vào điểm trung bình cộng của những bài kiểm tra trong hàng loạt quy trình học tập do GV bộ môn quản trị. Phƣơng pháp này nhằm mục đích động viên ý thức tự học và phát huy tính tích cực của HS [ 4 ]. Các tiêu chuẩn tƣơng ứng với những biểu lộ của học viên trong quy trình học tập đƣợc chia nhƣ sau : Quy ƣớc : – Ở mức 1 điểm : Học sinh có ý thức tự giác cao, tích cực trong quy trình học tập. Biểu hiện rõ năng lực của những em trong quy trình tự học, có sẵn sàng chuẩn bị bài ở nhà, có tìm kiếm tài liệu và tƣ duy trong quy trình học. – Ở mức 0,75 điểm : Học sinh tích cực trong quy trình tự học, hiểu bài nhƣng vẫn còn chậm. – Ở mức 0,5 điểm : Có nỗ lực trong quy trình tự học, có niềm tin nghĩa vụ và trách nhiệm nhƣng vẫn còn nhiều mặt hạn chế. – Ở mức 0,25 điểm : Có thực thi nhu yếu của giáo viên trên lớp nhƣng chƣa tự giác, còn mang tính đối phó. – Ở mức 0 điểm : Không có niềm tin, nghĩa vụ và trách nhiệm trong học tập hoặc học viên vắng học . - 33
Tiêu chí 1.0 0,75 0,5 0,25 0 Ý thức, thái độ, trong quy trình tự học với sự tương hỗ của MVT Có thái độ tích cực, tự lực trong quy trình tự học với sự tương hỗ của MVT Có sự cố gắng, nổ lực trong quy trình tự học với sự tương hỗ của MVT Có cố gắng nỗ lực nhƣng chƣa thể hiện hết năng lực, việc sử dụng MVT và tìm kiếm tài liệu vẫn còn hạn chế Chƣa thực sự tích cực và nổ lực trong quy trình tự học, chƣa biết cách vận dụng MVT vào bài học kinh nghiệm Không tích cực trong quy trình tự học với sự tương hỗ của MVT iểu hiện năng lực tự học trong môn Vật lý Lập được kế hoạch tự học và kiểm soát và điều chỉnh, triển khai kế hoạch có hiệu suất cao Thực hiện kế hoạch một cách nhanh gọn, đúng chuẩn. Đề ra đƣợc những phƣơng pháp tối ƣu Thực hiện kế hoạch đƣợc nhƣng còn chậm Có Thực hiện nhƣng chƣa rõ ràng, đơn cử Có thực thi nhƣng không có ý thức tự giác, mang tính ép buộc nên còn sơ sài Có nỗ lực nhƣng chƣa thực thi đƣợc Tìm kiếm thông tin về nguyên tắc cấu trúc, hoạt động giải trí của những ứng dụng kĩ thuật Tìm kiếm thông tin một cách nhanh gọn, đúng chuẩn Tìm kiếm thông tin đƣợc nhƣng còn chậm Có cố gắng nỗ lực tìm kiếm nhƣng chƣa rõ ràng, còn nhầm lẫn những thông tin Có tìm kiếm nhƣng không đúng chuẩn Không tìm kiếm thông tin hay tìm kiếm sai Đánh giá được mức độ đúng chuẩn nguồn thông tin Chính xác, nhanh gọn, đơn cử, rõ ràng. Xác định đƣợc ƣu và nhƣợc điểm khi nhìn nhận mức độ nguồn Đánh giá đƣợc những mức độ nguồn thông tin nhƣng không xác lập đƣợc ƣu và nhƣợc điểm nguồn Có đƣa ra mức độ nhìn nhận nhƣng vẫn còn chung chung chƣa đơn cử, rõ ràng Có thực thi nhƣng không đúng mực Không nhìn nhận đƣợc - 34
thông tin thông tin Đặt được câu hỏi về hiện tượng kỳ lạ sự vật quanh ta Đƣa ra đƣợc những câu hỏi một cách đơn cử, rõ ràng những hiện tƣợng trong thực tiễn trong đời sống Đƣa ra đƣợc câu hỏi rõ ràng, đơn cử nhƣng vẫn còn chậm Có đƣa ra giải pháp nhƣng còn chung chung chƣa đơn cử, rõ ràng Có nỗ lực nhƣng không đƣa ra đƣợc câu hỏi Không đặt câu hỏi Tóm tắt được nội dung vật lí trọng tâm của văn bản Xác định đƣợc nội dung chính một cách rõ ràng, hiểu bài, giải đƣợc những bài tập trong bài học kinh nghiệm. Phân biệt đƣợc kỹ năng và kiến thức trọng tâm và kiến thức và kỹ năng cơ bản, sắp xếp đƣợc trình tự kiến thức và kỹ năng bài học kinh nghiệm Tóm tắt nội dung chƣa đƣợc thu gọn, vẫn còn lủng củng, còn nhầm lẫn giữa kỹ năng và kiến thức trọng tâm và kỹ năng và kiến thức cơ bản Chƣa xác lập đƣợc nội dung chính của bài, chƣa sáp xếp đƣợc trình tự bài học kinh nghiệm Có thực thi nhƣng không hoàn thành xong, thực thi chậm trễ không bảo vệ nhu yếu Không tóm tắt đƣợc nội dung bài học kinh nghiệm Tóm tắt thông tin bằng sơ đồ tư duy, map khái niệm, bảng biểu, sơ đồ khối Có phát minh sáng tạo, nhanh gọn, đơn cử, rõ ràng, bảo vệ diễn đạt đƣợc vừa đủ nội dung cần nhấn mạnh vấn đề trong bài học kinh nghiệm Đƣợc nhƣng cách diễn đạt nhiều chỗ không thiết yếu cho bài học kinh nghiệm Biết cách vạch ý nhƣng vẫn còn nhiều hạn chế Có nỗ lực nhƣng chƣa triển khai đúng nhu yếu Không thực thi đƣợc - 35
Tự đặt câu
hỏivà thiết
kế, tiến hành
được phương
án thí
nghiệm để
trả lời cho
các câu hỏi
đó
Đƣa ra đƣợc
các câu hỏi
và thực hành
thí nghiệm
một cách
chính xác,
xác định
đƣợc mục
tiêu khi tiến
hành thí
nghiệm
Đặt ra đƣợc
câu hỏi
nhƣng quá
trình tiến
hành thí
nghiệm còn
chậm
Tiến hành
thí nghiệm
có sai sót,
việc trả lời
câu hỏi còn
bị vấp
Có cố gắng
nhƣng chƣa
chính xác
với mục
tiêu tiến
hành thí
nghiệm
Không
thực hiện
đƣợc
Khả năng vận dụng
những kỹ năng học
đƣợc
Vận dụng
linh hoạt,
nhanh chóng
và có hiệu
quả trong các
bài toán tình
huống khác
Vận dụng
đƣợc trong
các các bài
toán tình
huống khác
nhƣng còn
chậm
Biết cách
vận dụng
nhƣng kết
quả đạt
đƣợc còn
nhiều hạn
chế
Có cố gắng
nhƣng vẫn
còn mắc
nhiều sai
sót
Chƣa vận
dụng
đƣợc
Điểm thƣởng ở mỗi tiết (buổi học) bằng tổng điểm thƣởng ở các tiêu chí chia cho số
tiêu chí
Điểm thƣởng cuối cùng bằng tổng điểm thƣởng ở các tiết (buổi học) chia cho số tiết
(buổi học)
Cuối mỗi buổi học GV dành 3-5 phút cho việc bình xét, đánh giá HS. Cách
đánh giá này đƣợc ghi chép hằng ngày trong mỗi buỗi học. Lúc bắt đầu môn học
GV nên photo các tiêu chí đánh giá cho mỗi HS trong lớp để HS làm quen với cách
học này. Việc đánh giá này đƣợc thực hiện theo nhóm (vì nó mang tính khách quan,
HS sẽ học hỏi lẫn nhau, cạnh tranh nhau trong quá trình học tập, nên việc học sẽ
hiệu quả hơn) và kết hợp với đánh giá của GV. Thƣờng thì trong một buổi học HS
bình bầu một, vài thành viên xuất sắc đạt điểm thƣởng tối đa (trừ trƣờng hợp nhóm
hoàn thành nhiệm vụ không tốt hoặc không hoàn thành). Ngoài ra, GV phải nguời - 36
theo dõi, quan sát ghi chép hàng ngày và thường thì cứ một tháng GV tổng kết một lần để bảo vệ công minh cho HS. Việc nhìn nhận này sẽ giúp GV theo dõi, nhìn nhận hiệu quả học tập của HS, giúp HS có niềm tin tự học với sự tương hỗ của MVT, nhƣng hình thức kiểm tra này khá mất thời hạn. Đòi hỏi GV phải kiên trì và có lòng nhiệt huyết trong việc tổ chức triển khai dạy học. Điều kiện để thực thi những giải pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS với sự tương hỗ của MVT trong dạy học Vật lý Để bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS với sự tương hỗ của MVT một cách tổng lực hơn, cần phải có những điều kiện kèm theo sau : * Đối với giáo viên : – Tự bồi dƣỡng năng lực trình độ, năng lực nhận thức của bản thân để có kinh nghiệm tay nghề thực tiễn trong việc hƣớng dẫn HS cách tự học, luôn là tấm gƣơng sáng cho HS noi theo. – Giảm tỉ lệ thuyết trình trên lớp của GV, dành thời hạn thích đáng cho HS tự học, tự nghiên cứu và điều tra, semina, bàn luận, giải đáp vướng mắc. – Tăng cƣờng biên soạn giáo án theo hƣớng tăng trưởng năng lực tự lực nhận thức cho HS, cung ứng nhu yếu về tài liệu tìm hiểu thêm và trang bị vừa đủ những PTDH thiết yếu. Tổ chức trào lưu phong cách thiết kế, thiết kế xây dựng những loại bài tập trong tổ trình độ. – Tăng cƣờng tìm kiếm và thiết kế xây dựng những dạng bài tập, những hình thức ôn tập và tự ôn tập kiến thức và kỹ năng qua những kênh thông tin. – Đổi mới PPDH theo hƣớng tích cực hóa hoạt động giải trí nhận thức của HS. – Tăng cƣờng sử dụng PTDH, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nhằm mục đích tăng hiệu suất cao giờ học. * Đối với học viên : – Cần xác lập thái độ học tập đúng đắn. – Bồi dƣỡng cho HS phƣơng pháp, kiến thức và kỹ năng tự học, tự nghiên cứu và điều tra với sự tương hỗ của MVT. – Xây dựng kế hoạch và thời hạn biểu tự học và trang nghiêm thực thi kế hoạch, thời hạn biểu với sự tương hỗ của MVT. - 37
– Bồi dƣỡng phƣơng pháp đọc sách, phƣơng pháp nghe bài giảng hoặc ghi chép với sự tương hỗ của MVT. – Rèn luyện cho HS năng lực tự kiểm tra, tự nhìn nhận trong học tập với sự tương hỗ của MVT. – Hƣớng dẫn HS tìm kiếm nguồn tài liệu tìm hiểu thêm, tìm kiếm những trang Web Giao hàng cho quy trình học tập. Trên đây là những điều kiện kèm theo mà chúng tôi đƣa ra với mong ước góp thêm phần bồi dƣỡng năng lực tự học cho HS với sự tương hỗ của MVT. Những giải pháp trên chỉ thật sự có hiệu suất cao khi nào có sự nỗ lực đồng thời của cả ngƣời dạy và ngƣời học. 1.5. Quy trình phong cách thiết kế bài dạy theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học Vật lý 10 với sự tương hỗ của máy vi tính Bước 1 : Xác định tiềm năng của bài dạy học Xác định tiềm năng của bài học kinh nghiệm về kỹ năng và kiến thức, kĩ năng, thái độ, sách giáo khoa, những tài liệu tìm hiểu thêm nhằm mục đích tìm hiểu và khám phá nội dung của mỗi mục trong bài và cái đích cần đạt tới của mỗi mục. Việc xác lập tiềm năng DH là rất thiết yếu và quan trọng, vì qua đó mới xác lập đƣợc phƣơng hƣớng, phƣơng pháp, phƣơng tiện DH cho tương thích. Bước 2 : Xác định kỹ năng và kiến thức cơ bản, trọng tâm của bài học kinh nghiệm Kiến thức cơ bản, nội dung trọng tâm của bài học kinh nghiệm đƣợc lựa chọn sao cho tương thích với nhu yếu của chƣơng trình, với năng lực tiếp đón của HS, với thời hạn của tiết học …. Khi lựa chọn kỹ năng và kiến thức cơ bản, cần tìm hiểu thêm phần tóm tắt kỹ năng và kiến thức của từng chƣơng, từng bài và mạng lưới hệ thống câu hỏi, bài tập cuối mỗi bài. Để xác lập đúng kỹ năng và kiến thức cơ bản của bài dạy học thì hoàn toàn có thể tuân theo những bƣớc sau : – Xác định tiềm năng của bài dạy học và của từng phần trong bài. – Xác định những nội dung đa phần của bài, của từng phần trong bài ( hay còn gọi là “ khoanh vùng phạm vi ” kiến thức và kỹ năng cơ bản ). – Chọn lọc trong những nội dung hầu hết ( trong khoanh vùng phạm vi đã “ khoanh vùng phạm vi ” ) những khái niệm, định luật, thuyết …, những mối liên hệ, những sự vật, hiện tƣợng vật lý tiêu biểu vượt trội. Điểm cần chú ý quan tâm là những kỹ năng và kiến thức cơ bản tuy phân chia vào từng phần, từng mục đơn cử của bài, nhƣng chúng có quan hệ với nhau trong một thể thống nhất của - 38
nội dung bài. Vì vậy, trong nhiều trƣờng hợp đơn vị chức năng kỹ năng và kiến thức cơ bản này là hệ quả, sự tiếp nối hay là tiền đề, cơ sở cho những đơn vị chức năng kiến thức và kỹ năng cơ bản khác. Trong kỹ năng và kiến thức cơ bản của bài dạy học, có những nội dung then chốt, hiểu đƣợc nó thì hoàn toàn có thể làm cơ sở để hiểu đƣợc những kỹ năng và kiến thức khác tương quan, thân thiện. Đó là những kỹ năng và kiến thức trọng tâm của bài cần phải xác lập. Trọng tâm của bài hoàn toàn có thể nằm trọn trong một, hai mục của bài, nhƣng cũng hoàn toàn có thể nằm xen kẽ ở tổng thể những mục của bài. Việc tinh lọc kỹ năng và kiến thức cơ bản của bài dạy học hoàn toàn có thể gắn với việc sắp xếp lại cấu trúc của bài để làm điển hình nổi bật những mối liên hệ giữa những hợp phần kiến thức và kỹ năng của bài, từ đó rõ thêm những trọng tâm, trọng điểm của bài. Việc làm này thực sự thiết yếu, tuy nhiên không phải ở bài nào cũng hoàn toàn có thể triển khai đƣợc. Cũng cần quan tâm việc cấu trúc lại nội dung bài phải tuân thủ nguyên tắc không làm đổi khác niềm tin cơ bản của bài mà những tác giả sách giáo khoa đã dày công thiết kế xây dựng. Chọn lọc kỹ năng và kiến thức cơ bản mới là bƣớc tiên phong của việc dạy học kiến thức và kỹ năng cơ bản bài vật lý, nằm ở khâu sẵn sàng chuẩn bị bài của giáo viên và chỉ mới xử lý đƣợc câu hỏi : “ dạy cái gì ? ”. Còn bƣớc tiếp theo là việc vận dụng những phƣơng pháp dạy học nhƣ thế nào để tổ chức triển khai, chỉ huy cho học viên nhận thức những kiến thức và kỹ năng cơ bản, tức là phải vấn đáp đƣợc “ dạy nhƣ thế nào ? ”. Xác định kiến thức và kỹ năng cơ bản và trọng tâm của bài học kinh nghiệm sẽ góp thêm phần thiết kế xây dựng trình tự hình thành kỹ năng và kiến thức một cách logic. Bước 3 : Xác định sự tương hỗ của máy vi tính trong bài học kinh nghiệm Cần lựa chọn, sƣu tầm, tìm kiếm hoặc thiết kế xây dựng hình ảnh, thí nghiệm ảo, thí nghiệm mô phỏng … tương thích để tương hỗ quy trình bồi dƣỡng năng lực tự học cho học viên sao cho đạt tác dụng cao nhất. GV cần phối hợp nhiều phƣơng pháp khác nhau để truyền thụ nội dung kiến thức và kỹ năng đến với HS. Các hình thức dạy học cần phải đƣợc phối hợp ngặt nghèo với nhau trong một tiết lên lớp, làm cho hình thức hoạt động giải trí nhận thức của HS phong phú : HS vừa đƣợc học thầy, vừa đƣợc học bạn, vừa có sự nỗ lực cá thể. Phần “ Nhiệt học ” Vật lý 10 trung học phổ thông cũng có những kiến thức và kỹ năng đƣợc hình thành bằng sử dụng những thí nghiệm, những hiện tƣợng, quy trình vật lý cần đƣợc trực quan nhƣng không phải thí nghiệm, hiện tƣợng nào cũng hoàn toàn có thể thực thi đƣợc trong giờ
Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nhân
1. Xác định đam mê của bạn Trước khi bạn có thể đạt được thành công, bạn sẽ phải xác định thành công có ý nghĩa gì với bạn. Mặc...
Sở hữu một khuôn mặt xinh đẹp, có cách trò chuyện khiến người khác lôi cuốn chắc rằng là những điều mà hội chị em cho rằng đàn ông thành...
1. Sống quá an nhàn, thoải mái là một kiểu "tự sát mãn tính"Mạnh Tử có câu : " Sinh trong hoạn nạn, chết nơi an lành " .Định luật...
1. Tôi làm chủ cuộc đời tôi Nếu bạn chỉ ngồi chờ chuyện “ lạ ” xảy ra với bạn, thì tốt hơn hết, bạn hãy tự tạo ra chuyện...