Tin học 12 Bài 1: Một số khái niệm cơ bản – Học hỏi Net

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Bài toán quản lí

– Công việc quản lý rất phổ cập và mọi tổ chức triển khai đều có nhu yếu quản lý : công ty, khách sạn, bệnh viện, shop, …

Ví dụ: Quản lý học sinh nhà trường:

• Để quản lý học viên trong nhà trường, người ta thường lập những biểu bảng gồm những cột, hàng để chứa những thông tin cần quản lý .

• Việc bổ sung, sữa chữa, xoá hồ sơ gọi là cập nhật hồ sơ.

  Bạn đang đọc: Tin học 12 Bài 1: Một số khái niệm cơ bản – Học hỏi Net

• Một trong những biểu bảng được thiết lập để tàng trữ thông tin về điểm của học viên như sau :

1.2. Các công việc thường gặp khi xử lí thông tin của một tổ chức

a. Tạo lập hồ sơ

Trong tạo lập hồ sơ cần triển khai những việc làm như sau :
– Xác định chủ thể cần quản lý

Ví dụ: Trong bài toán quản lý học sinh trong nhà trường thì chủ thể cần quản lý là học sinh

– Xác định cấu trúc hồ sơ

Ví dụ: Hồ sơ mỗi học sinh là một hàng có nhiều cột (thuộc tính).

– Thu thập, tập hợp hồ sơ thông tin thiết yếu cho hồ sơ từ nhiều nguồn khác nhau và tàng trữ chúng theo đúng cấu trúc đã xác lập .

Ví dụ: hồ sơ lớp dưới, kết quả điểm thi học kì các môn, …

b. Cập nhật hồ sơ

tin tức tàng trữ trong hồ sơ cần được update kịp thời để bảo vệ phản ánh kịp thời, đúng thực tiễn :

• Sửa chữa hồ sơ : đổi khác một vài thông tin không còn đúng .
• Thêm hồ sơ : bổ trợ thêm hồ sơ cho thành viên mới tham gia tổ chức triển khai .
• Xoá hồ sơ : xoá hồ sơ của thành viên mà tổ chức triển khai không quản lý

c. Khai thác hồ sơ

Việc tạo lập, tàng trữ và update hồ sơ là để khai thác chúng, Giao hàng cho việc quản lí, gồm những việc làm sau :

• Sắp xếp hồ sơ theo một tiêu chuẩn nào đó tương thích với nhu yếu .
• Tìm kiếm là tra cứu những thông tin có sẵn thoả mãn một số ít điều kiện kèm theo nào đó .
• Thống kê cách khai thác hồ sơ dựa trên giám sát để đưa ra những thông tin đặc trưng .
• Lập báo cáo giải trình là sử dụng những hiệu quả tìm kiếm, thống kê, sắp xếp những bộ hồ sơ theo một nhu yếu nào đó .

1.3. Hệ cơ sở dữ liệu

a. Khái niệm CSDL và hệ quản trị CSDL

– Khái niệm CSDL : Một cơ sở tài liệu ( Database ) là một tập hợp những tài liệu có tương quan với nhau, chứa thông tin của một tổ chức triển khai nào đó ( như một trường học, một ngân hàng nhà nước, một công ti, một xí nghiệp sản xuất, … ), được tàng trữ trên những thiết bị nhớ để cung ứng nhu yếu khai thác thông tin của nhiều người dùng với nhiều mục tiêu khác nhau .

Ví dụ: Trong hình 1 ở trên: Hồ sơ được lưu trữ ở bộ nhớ ngoài của máy tính có thể xem là một CSDL (tạm gọi là CSDL hs).

– Khái niệm Hệ QTCSDL : Phần mềm phân phối môi trường tự nhiên thuận tiện và hiệu suất cao để tạo lập, tàng trữ và khai thác thông tin của CSDL được gọi là hệ quản trị cơ sở tài liệu ( Database Management System ) .
– Thuật ngữ “ Hệ CSDL ” để chỉ một CSDL cùng với hệ QTCSDL quản trị và khai thác CSDL đó .
– Để tàng trữ và khai thác thông tin bằng máy tính cần phải có :

b. Các mức thể hiện của CSDL

Có 3 mức biểu lộ của CSDL :

– Mức vật lý : là tập hợp những tệp tài liệu sống sót trên những thiết bị nhớ cho biết tài liệu được tàng trữ như thế nào .

Ví dụ: Trong CSDL hs các tệp được lưu trữ trên vùng nhớ nào, dữ liệu về mỗi học sinh chiếm bao nhiêu byte?

– Mức khái niệm : cho biết tài liệu nào được tàng trữ trong CSDL và giữa những tài liệu có quan hệ với nhau như thế nào ?

– Mức khung nhìn :

• Thể hiện phù hợp của CSDL cho mỗi người dùng
• Mức hiểu CSDL của người dùng thông qua khung nhìn là mức khung nhìn.
• Một CSDL có thể có nhiều khung nhìn

c. Các yêu cầu cơ bản của hệ CSDL

– Tính cấu trúc : thông tin trong CSDL được tàng trữ theo một cấu trúc xác lập
– Tính toàn vẹn : Các giá trị tài liệu được tàng trữ trong CSDL phải thỏa mãn nhu cầu 1 số ít ràng buộc tùy thuộc vào hoạt động giải trí của tổ chức triển khai mà CSDL phản ánh

Ví dụ: Để đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu trên cột điểm, sao cho điểm nhập vào thang điểm 10, các điểm của môn học phải đặt ràng buộc giá trị nhập vào: >=0 và

– Tính đồng nhất : Sau những thao tác update tài liệu và ngay cả khi có sự cố ( phần cứng hay ứng dụng ) xảy ra trong quy trình update, tài liệu trong CSDL phải bảo vệ tính đúng đắn
– Tính bảo đảm an toàn và bảo mật thông tin thông tin : CSDL cần được bảo vệ bảo đảm an toàn, phải ngăn ngừa được truy xuất không được phép và phải Phục hồi được CSDL khi có sự cố ở phần cứng hay ứng dụng. Mỗi nhóm người dùng CSDL có quyền hạn và mục tiêu sử dụng khác nhau. Cần phải có những nguyên tắc và chính sách bảo mật thông tin khi trao quyền truy xuất tài liệu cho người dùng

Ví dụ: Học sinh có thể vào mạng để xem điểm của mình trong CSDL của nhà trường, những hệ thống sẽ ngăn chặn nếu HS cố tình muốn sửa điểm. Hoặc khi điện bị cắt đột ngột máy tính hoặc phần mềm bị hỏng thì hệ thống phải khôi phục được CSDL

– Ví dụ về tính bảo mật thông tin : Hệ thống phải ngăn ngừa được mọi truy vấn phạm pháp đến CSDL
– Tính độc lập : Vì một CSDL phải ship hàng cho nhiều mục tiêu khác nhau nên tài liệu phải độc lập với những ứng dụng, không phụ thuộc vào vào bài toán đơn cử, đồng thời tài liệu cũng phải độc lập với phương tiện đi lại tàng trữ và xử lí
– Tính không dư thừa : Trong CSDL thường không tàng trữ những tài liệu trùng lặp, những thông tin hoàn toàn có thể thuận tiện suy diễn hay thống kê giám sát được từ những tài liệu đã có .

Ví dụ: Một CSDL đã có cột ngày sinh, thì không cần có cột tuổi. Vì năm sau thì tuổi sẽ khác đi, trong khi giá trị của tuổi lại không được cập nhật tự động vì thế nếu không sửa chữa số tuổi cho phù hợp thì dẫn đến tuổi và năm sinh thiếu tính nhất quán

d. Một số ứng dụng có sử dụng CSDL

• Cơ sở giáo dục : Quản lí thông tin người học, môn học, tác dụng, …
• Cơ sở kinh doanh thương mại : Quản lí việc mua và bán hàng, thông tin người mua, mẫu sản phẩm, …
• Cơ sở sản xuất : Quản lí dây chuyền sản xuất dây chuyền sản xuất thiết bị, theo dõi việc sản xuất, …
• Tổ chức kinh tế tài chính : Quản lí kinh tế tài chính, lưu thông tin về CP, tình hình kinh doanh thương mại, …
• Ngân hàng cần quản lý những thông tin tài khoản, những thanh toán giao dịch, …
• Hãng hàng không cần quản lý những chuyến bay, việc đăng kí lịch bay, …

2. Bài tập minh họa

Câu 1: Hãy phân biệt cơ sở dữ liệu với hệ quản trị cơ sở dữ liệu

Hướng dẫn giải

• CSDL là tập hợp những tài liệu có tương quan với nhau được tàng trữ ở thiết bị nhớ của máy tính .
• Hệ QT CSDL là những chương trình ship hàng tạo lập, update và khai thác CSDL .

Câu 2: Giả sử phải xây dựng một CSDL để quản lí mượn/trả sách ở thư viện, theo em cần phải lưu trữ những thông tin gì? Hãy cho biết những việc phải làm để đáp ứng nhu cầu quản lí của người thủ thư.

Hướng dẫn giải

Để vấn đáp được câu hỏi này những em cần xác lập :
– Để quản lí sách cần thông tin gi ?
– Để quản lí người mượn cần thông tin gì ?
– Để biết về những ai đang mượnsách và những sách nào đang cho mượn, cần những thông tin gì ?
– Để Giao hàng một bạn đọc :

• Người thủ thư có cần kiểm tra để biết người đó có phải là bạn đọc của thư viện hay không ?
• Có tra cứu xem sách mà bạn đọc cần có còn hay không ?
• Có phải vào sổ trước khi đưa sách cho bạn đọc không ?

3. Luyện tập

3.1. Bài tập tự luận

Câu 1: Nêu một số ứng dụng CSDL của một số tổ chức mà em biết.

Câu 2: Hãy phân biệt cơ sở dữ liệu với hệ quản trị cơ sở dữ liệu.

Câu 3: Nêu ví dụ minh họa một vài yêu cầu cơ bản đối với hệ CSDL.

3.2. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Phần mềm cung cấp một môi trường thuận lợi và hiệu quả để tạo lập, lưu trữ và khai thác thông tin của CSDL được gọi là?

A. Cơ sở tài liệu
B. Hệ cơ sở tài liệu
C. Hệ quản trị cơ sở tài liệu
D. Phần mềm mạng lưới hệ thống

Câu 2: Người ta thường dùng thuật ngữ hệ cơ sở dữ liệu để chỉ một …(1)… cùng với …(2)… quản trị và khai thác CSDL nào đó.

A. ( 1 ) : bộ quản lí tài liệu ; ( 2 ) : bộ xử lí trúy vấn
B. ( 1 ) : hệ quản trị cơ sở tài liệu ; ( 2 ) : bộ quản lí tệp
C. ( 1 ) : cơ sở tài liệu ; ( 2 ) : bộ quản lí tài liệu
D. ( 1 ) : cơ sở tài liệu ; ( 2 ) : hệ quản trị cơ sở tài liệu

Câu 3: Hãy chọn đúng tên các mức thể hiện của cơ sở dữ liệu, có các mức là:

A. Vật lí, lí thuyết, khung nhìn
B. Khung nhìn, vật lí, khái niệm
C. Khái niệm, khung hình, vật lí
D. Chi tiết, khái niệm, quản trị

Câu 4: Mục đích cuối cùng của việc tạo lập, cập nhật, khai thác hồ sơ là gì?

A. Tạo ra bộ hồ sơ hoàn hảo cho nhiều người cùng sử dụng
B. Làm cho việc làm của người quản lí được thuận tiện hơn
C. Nhằm giúp người phong cách thiết kế tạo hồ sơ hoàn toàn có thể sử dụng được lâu bền hơn
D. Phục vụ cho quy trình lập kế hoạch, ra quyết định hành động xử lí việc làm của người có nghĩa vụ và trách nhiệm

Câu 5: Một cơ sở dữ liệu là một tập hợp các …(1)… có liên quan với nhau, chứa thông tin của một tổ chức nào đó, được lưu trữ trên các …(2)… để đáp ứng nhu cầu khai thác thông tin của nhiều người dùng với nhiều mục đích khác nhau.

A. ( 1 ) : tài liệu ; ( 2 ) : thiết bị nhớ

B. (1): thông tin; (2): đĩa cứng dung lượng lớn

C. ( 1 ) : chủ thể ; ( 2 ) : máy tính có nối mạng
D. ( 1 ) : chương trình ; ( 2 ) : sever

4. Kết luận

Sau khi học xong bài này, những em cần nắm được những nội dung sau :

• Hiểu được bài toán quản lý.
• Các công việc thường gặp khi xử lí thông tin của một tổ chức.
• Khái niệm CSDL và hệ quản trị CSDL.
• Các mức thể hiện của CSDL.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Tin Học