Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường chi tiết Vật Lý 9 – HOCMAI

Bài viết này HOCMAI sẽ ra mắt đến những em học viên, quý thầy cô và quý cha mẹ tìm hiểu thêm tài liệu về chuyên đềTác dụng từ của dòng điện – Từ trườngđược biên soạn bởi chúng tôi. Mòng rằng bài viết này sẽ giúp những em học tốt hơn mônVật Lý 9.

Bài viết tham khảo thêm:

Bạn đang đọc: Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường chi tiết Vật Lý 9 – HOCMAI

I – Lý thuyết Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường

1. Lực từ

Dòng điện chạy qua một dây dẫn thẳng hay một dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (được gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần với nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.

Khi chưa đóng công tắc nguồn, khi chưa có dòng điện chạy qua dây dẫn thì kim nam châm từ sẽ xu thế Bắc – Nam. Còn khi đóng công tắc nguồn cho dòng điện chạy qua dây dẫn thì kim nam châm từ sẽ lệch khỏi hướng Bắc – Nam .

2. Từ trường

– Không gian xung quanh dòng điện, xung quanh thanh nam châm có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt ở trong nó. Ta nói rằng trong không gian đó có từ trường.

– Tại mỗi vị trí nhất định ở trong từ trường của dòng điện hoặc thanh nam châm hút, kim nam châm hút đều sẽ chỉ một hướng xác lập .

– Cách để nhận biết từ trường:

Người ta thường sử dụng kim nam châm từ ( được gọi là nam châm thử ) để nhận ra được từ trường. Nơi nào ở trong khoảng trống có lực từ tác dụng lên kim nam châm hút thì nơi đó sẽ có từ trường .

– Từ trường thường được phát hiện tại các khu vực:

• Khu vực lân cận những đường dây điện cao thế .
• Khu vực những dây tiếp đất của mạng lưới hệ thống thu lôi .
• Khu vực những dây tiếp đất của những thiết bị điện .
• Khu vực xung quanh những thiết bị điện đang hoạt động giải trí : đồng hồ đeo tay điện, màn hình hiển thị máy vi tính, máy sấy tóc, điện thoại di động, …

Lưu ý:

• Không nên ngủ ở gần những thiết bị điện .
• Giữ khoảng cách so với tivi vài mét .
• Không ngồi ở gần phía sau màn hình hiển thị máy vi tính .

3. Liên hệ thực tế

Con người không cảm nhận được từ trường tuy nhiên nhiều loài sinh vật lại hoàn toàn có thể phân biệt được từ trường của Trái Đất như rùa biển, chim di trú, … Nhờ có năng lực này, chúng hoàn toàn có thể tự khuynh hướng và chuyển dời rất xa .

Ví dụ: Khi ta buộc nam châm vào một loài chim di trú nào đó, chúng sẽ bị rối loạn phương hướng và mất đi khả năng định vị đường bay.

II – Giải bài tập Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường SGK Vật lí 9

Câu C1 | Trang 61 SGK Vật Lý 9 

Đóng công tắc nguồn K ở trong thí nghiệm theo hình 22.1 SGK. Hãy quan sát và cho biết có hiện tượng kỳ lạ gì sẽ xảy ra với kim nam châm hút. Lúc đã nằm ở vị trí cân đối, kim nam châm hút có còn song song với dây dẫn nữa hay không ?

Trả lời:

Khi đóng công tắc nguồn K, kim nam châm từ sẽ bị lệch khỏi ra hướng Nam – Bắc. Lúc đã nằm tại vị trí cân đối, kim nam châm hút không còn song song cùng với dây dẫn nữa .

Câu C2 | Trang 61 SGK Vật Lý 9 

Một kim nam châm hút ( được gọi là nam châm thử ) được đặt tự do ở trên trục thẳng đứng, đang chỉ về hướng Nam – Bắc. Đưa nó tới vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh thanh nam châm hút. Hiện tượng gì sẽ xảy ra với kim nam châm ?

Trả lời:

Ta sẽ thấy kim nam châm từ bị lệch khỏi hướng Nam – Bắc .

Câu C3 | Trang 61 SGK Vật Lý 9 

Một kim nam châm hút ( được gọi là nam châm thử ) được đặt tự do ở trên trục thẳng đứng, đang chỉ về hướng Nam – Bắc. Đưa nó đến vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh thanh nam châm hút. Ở tại mỗi vị trí, sau khi nam châm từ đã đứng yên thì xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa được xác lập rồi buông tay. Nhận xét về hướng của kim nam châm hút sau khi nó đã trở lại vị trí cân đối ?

Trả lời:

Khi xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác lập được rồi buông tay thì kim nam châm từ vẫn sẽ luôn chỉ theo một hướng xác lập .

Câu C4 | Trang 61 SGK Vật Lý 9 

Nếu em có một kim nam châm từ thì phải làm thế nào để phát hiện ra ở trong dây dẫn AB có dòng điện hay là không ?

Trả lời:

Đặt kim nam châm lại gần với dây dẫn AB. Nếu kim nam châm từ bị lệch khỏi hướng Nam – Bắc thì có nghĩa là dây dẫn AB có dòng điện chạy qua .

Câu C5 | Trang 61 SGK Vật Lý 9

Thí nghiệm nào đã triển khai với nam châm chứng tỏ rằng xung quanh của Trái Đất có từ trường ?

Trả lời:

Thí nghiệm : Đặt kim nam châm từ ở trạng thái tự do, khi nó đã đứng yên, kim nam châm hút sẽ luôn chỉ theo hướng Nam – Bắc. Khi xoay kim nam châm hút theo một góc xoay nào đó thì nam châm hút vẫn trở về lại theo hướng Bắc Nam địa lí khi cân đối. Điều này chứng tỏ rằng ở xung quanh Trái Đất có từ trường .

Câu C6 | Trang 61 SGK Vật Lý 9 

Tại một điểm ở trên bàn thao tác, người ta đã thử đi thử lại vẫn nhận thấy kim nam châm từ nằm dọc theo một hướng được xác lập, không trùng theo hướng Nam – Bắc. Từ đó ta hoàn toàn có thể rút ra Kết luận gì về khoảng trống xung ở quanh kim nam châm ?

Trả lời:

Xung quanh của kim nam châm có từ trường khác với từ trường toàn cầu .

III. Bài tập Trắc nghiệm Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường

Câu 1: Từ trường không tồn tại ở:

A ) Xung quanh nam châm từ .
B ) Xung quanh dòng điện .
C ) Xung quanh điện tích đứng yên .
D ) Xung quanh Trái Đất .

Đáp án:

Từ trường không sống sót ở xung quanh điện tích đứng yên

→ Lựa chọn đáp án C

Câu 2: Trong thí nghiệm Ơ – xtét, khi ta đặt dây dẫn song song với kim nam châm và cho dòng điện chạy qua dây dẫn thì:

A ) Kim nam châm không đổi khác ( đứng yên ) .
B ) Có lực tác dụng lên kim nam châm hút .
C ) Lực tác dụng lên kim nam châm hút gọi là lực từ .
D ) Kim nam châm bị lệch so với vị trí khởi đầu .

Đáp án:

Khi ta đặt dây dẫn song song với kim nam châm từ và cho dòng điện chạy qua dây dẫn thì kim nam châm hút sẽ bị lệch khỏi vị trí bắt đầu ⇒ Có lực tác dụng lên kim nam châm từ ( gọi là lực từ )

→ Lựa chọn đáp án A

Câu 3: Dòng điện chạy qua một dây dẫn thẳng hay một dây dẫn có hình dạng bất kì đều sẽ gây ra tác dụng lực lên kim nam châm đặt ở gần nó. Lực này là:

A) lực điện

Xem thêm: Các linh kiện điện tử cơ bản – TKTECH Co., LTD

B ) lực mê hoặc
C ) lực từ
D ) lực đàn hồi

Đáp án:

→ Lựa chọn đáp án C

Câu 4: Từ trường là:

A ) khoảng trống ở xung quanh dòng điện, xung quanh điện tích đứng yên có năng lực tác dụng điện lên kim nam châm đặt ở trong nó .
B ) khoảng trống ở xung quanh thanh nam châm hút, xung quanh dòng điện có năng lực tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt ở trong nó .
C ) khoảng trống ở xung quanh điện tích có năng lực tác dụng lực điện lên kim nam châm đặt ở trong nó .
D ) khoảng trống ở xung quanh dòng điện có năng lực tác dụng lực từ lên điện tích đặt ở trong nó .

Đáp án:

→ Lựa chọn đáp án B

Câu 5: Ta có thể nhận biết từ trường bằng:

A ) Điện tích thử
B ) Nam châm thử
C ) Dòng điện thử
D ) Bút thử điện

Đáp án:

→ Lựa chọn đáp án B

Câu 6: Có một số pin đã để lâu ngày và một đoạn dây dẫn. Nếu không có sẵn bóng đèn để thử mà chỉ có một kim nam châm. Cách nào dưới đây có thể kiểm tra được pin có còn điện hay là không?

A ) Đưa kim nam châm lại gần với cực dương của pin, nếu kim nam châm hút bị lệch khỏi phương Bắc – Nam khởi đầu → Cục pin đó còn điện, nếu không → Cục pin hết điện .
B ) Đưa kim nam châm lại gần với cực âm của pin, nếu kim nam châm từ bị lệch khỏi phương Bắc – Nam bắt đầu → Cục pin đó còn điện, nếu không → Cục pin hết điện .
C ) Mắc dây dẫn vào hai cực của cục pin, rồi đưa kim nam châm lại gần với dây dẫn, nếu kim nam châm từ bị lệch khỏi phương Bắc – Nam khởi đầu → Cục pin đó còn điện, nếu không → Cục pin hết điện .
D ) Mắc dây dẫn vào hai cực của cục pin, rồi đưa kim nam châm lại gần với dây dẫn, nếu kim nam châm từ không bị lệch khỏi phương Bắc – Nam bắt đầu → Cục pin đó còn điện, nếu bị lệch khỏi vị trí bắt đầu → Cục pin hết điện .

Đáp án:

Để xác lập pin có còn điện hay đã hết chỉ với những dụng cụ dây dẫn và kim nam châm từ thì ta sẽ làm như sau : Mắc dây dẫn vào hai cực của cục pin, sau đó đưa kim nam châm lại gần với dây dẫn, nếu kim nam châm hút bị lệch khỏi phương Bắc – Nam bắt đầu vậy thì cục pin đó còn điện, nếu không thì cục pin đó đã hết điện

→ Lựa chọn đáp án C

Câu 7: Để kiểm tra xem thử một dây dẫn chạy qua nhà có dòng điện hay là không mà không cần dùng dụng cụ đo điện, ta có thể sử dụng dụng cụ nào dưới đây?

A ) Một cục nam châm hút vĩnh cửu .
B ) Điện tích thử .
C ) Kim nam châm .
D ) Điện tích đứng yên .

Đáp án:

Để kiểm tra xem thử một dây dẫn chạy qua nhà có dòng điện hay là không mà không cần dùng dụng cụ đo điện, ta hoàn toàn có thể sử dụng kim nam châm từ .

→ Lựa chọn đáp án C

Câu 8: Dựa vào hiện tượng nào ở dưới đây để có thể kết luận rằng: Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có từ trường?

A ) Dây dẫn hút được những vụn sắt ở gần nó .
B ) Dây dẫn hút thanh nam châm hút ở gần nó .
C ) Dòng điện khiến cho kim nam châm luôn cùng với hướng với dây dẫn .
D ) Dòng điện khiến cho kim nam châm từ để ở gần và song song với nó bị chệch khỏi hướng Bắc – Nam bắt đầu .

Đáp án:

Dòng điện làm cho kim nam châm hút để ở gần và song song với nó bị chệch khỏi hướng Bắc – Nam bắt đầu → Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có từ trường .

→ Lựa chọn đáp án D

Câu 9: Người ta sử dụng dụng cụ nào sau đây để có thể nhận biết được từ trường?

A ) Ampe kế
B ) Vôn kế
C ) Áp kế
D ) Kim nam châm có trục quay

Đáp án:

Người ta sử dụng kim nam châm từ có trục quay để nhận ra được từ trường .

→ Lựa chọn đáp án D

Câu 10: Trong thí nghiệm phát hiện tác ra dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB sẽ được bố trí như thế nào?

A ) Tạo một góc bất kể với kim nam châm
B ) Song song cùng với kim nam châm từ .
C ) Vuông góc cùng với kim nam châm hút .
D ) Tạo một góc nhọn với kim nam châm từ .

Đáp án:

Xem thêm: Ukraine cảnh báo đánh chìm các tàu chiến Nga

Trong thí nghiệm phát hiện ra tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB sẽ được sắp xếp song song với kim nam châm

→ Lựa chọn đáp án B

Trên đây là nội dung chi tiết bài viết về chuyên đề Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường HOCMAI biên soạn giới thiệu tới các em học sinh. Hãy tham khảo bài viết thật kĩ để nắm vững chuyên đề và ứng dụng vào thực tế hay giải các bài tập về chuyên đề này các em nhé!

Source: https://vh2.com.vn
Category : Điện Tử