Sinh lý hoạt động ức chế

2013-04-10 10:32 PM

Mỗi khi có một kích thích mới và lạ, ảnh hưởng tác động cùng một lúc với kích thích gây phản xạ có điều kiện, thì phản xạ có điều kiện đó không xuất hiện .Biên tập viên : Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Bạn đang đọc: Sinh lý hoạt động ức chế

Hoạt động của vỏ não gồm hai quy trình là hưng phấn và ức chế. Tác dụng của hưng phấn là làm diễn biến những phản xạ có điều kiện. Tác dụng của ức chế là làm giảm cường độ hoặc xóa bỏ những phản xạ có điều kiện .
Dựa trên điều kiện xây dựng quy trình ức chế, người ta chia những quy trình ức chế ở vỏ não làm hai loại :
Ức chế không điều kiện hay ức chế bên ngoài ( bẩm sinh ) .
Ức chế trong .

Ức chế bên ngoài (ức chế không điều kiện)

Có hai loại ức chế không điều kiện :
Ức chế ngoài
Ức chế trên số lượng giới hạn

Ức chế ngoài

Mỗi khi có một kích thích mới và lạ, ảnh hưởng tác động cùng một lúc với kích thích gây phản xạ có điều kiện, thì phản xạ có điều kiện đó không xuất hiện, không diễn biến ra được .
Ví dụ, ta thiết kế xây dựng được một phản xạ có điều kiện chảy nước bọt với ánh đèn trên con chó. Bật đèn lên con chó chảy nước bọt. Nhưng vừa bật đèn, ta lại vừa kẹp đuôi con chó. Kẹp đuôi là một kích thích mới lạ, xuất hiện bất ngờ đột ngột làm cản trở phản xạ tiết nước bọt, con chó sẽ không chảy nước bọt .
Như vậy, kẹp đuôi trong thí nghiệm này là một kích thích gây ức chế ngoài .
Cơ chế của ức chế ngoài như sau : kích thích mới và lạ, xuất hiện bất ngờ đột ngột, gây một phản xạ mà Pavlov gọi là “ phản xạ xu thế ” hay “ phản xạ cái gì thế ? ” làm cho con chó tập trung chuyên sâu quan tâm đến kích thích mới, quay đầu về phía kích thích mới, và chuẩn bị sẵn sàng đối phó với kích thích mới đó. Phản xạ khuynh hướng đã có tính năng cản trở tức là tính năng ức chế so với chảy nước bọt .

Ức chế trên giới hạn

Kích thích có điều kiện mà vượt qua một cường độ nhất định thì phản xạ có điều kiện không xuất hiện .

Ví dụ gây tiết nước bọt bằng tiếng chuông reo.

Xem thêm: Cơ hội và thách thức của doanh nghiệp quân đội trong chuyển đổi số

Nếu tiếng chuông reo bất ngờ đột ngột quá mạnh làm mất phản xạ tiết nước bọt. Tiếng chuông reo quá lâu cũng làm mất phản xạ tiết nước bọt. Tiếng chuông quá mạnh hoặc quá lâu đã vượt mức chịu đựng của tế bào vỏ não cho nên vì thế không gây hưng phấn mà lại gây ức chế. Đó là ức chế trên số lượng giới hạn .

Ức chế bên trong

Ức chế bên trong phải qua một quy trình rèn luyện, có nhiều loại ức chế trong .

Ức chế dập tắt

Đó là phản xạ có điều kiện không được củng cố, đường liên hệ trong thời điểm tạm thời bị mất đi .

Ức chế phân biệt

Khi có hai kích thích gần giống nhau ảnh hưởng tác động nhưng chỉ có một kích thích được củng cố thì chỉ kích thích nào được củng cố mới gây được phản xạ. Còn kích thích kia, vì cũng gần giống kích thích trước nên lúc đầu tuy có gây phản xạ, nhưng cứ liên tục không củng cố thì phản xạ giảm dần, rồi không xuất hiện. Đó là do quy trình hình thành ức chế phân biệt .
Ví dụ Pavlov gây phản xạ có điều kiện tiết nước bọt bằng ánh đèn .
Tín hiệu đỏ ( thịt tiết nước bọt ) .
Tín hiệu xanh ( không có thịt không tiết nước bọt ) .
Qua quy trình rèn luyện củng cố con chó sẽ phân biệt được tín hiệu nào là có thịt, tín hiệu nào không. Nhờ có quy trình rèn luyện mà con chó hoàn toàn có thể phân biệt được tín hiệu ( + ) tính, tín hiệu ( – ) tính .

Ức chế làm chậm phản xạ

Kích thích có điều kiện và kích thích không điều kiện cách xa nhau một thời hạn nhất định, thì phản xạ có điều kiện cũng chậm lại đúng thời hạn ấy .
Ví dụ : Pavlov làm thí nghiệm bật đèn, rồi 3 phút sau mới cho ăn, về sau hễ bật đèn 3 phút sau chó mới tiết nước bọt. Đó là ức chế chậm phản xạ .

Tác dụng của ức chế

Ức chế là một hoạt động giải trí tích cực của vỏ não chứ không phải là vỏ não mất hay kém hoạt động giải trí. Trong quy trình sống, vỏ não nhận được rất nhiều kích thích, nhờ có hoạt động giải trí ức chế nó vô hiệu những kích thích không thiết yếu hoặc có hại cho đời sống do đó làm giảm những hoạt động giải trí không thiết yếu của vỏ não .

Ức chế góp phần làm thay đổi phản ứng đáp ứng của cơ thể, cho phù hợp điều kiện luôn biến đổi của môi trường sống.

Xem thêm: Cơ Hội Cho Ai Tập 11 Full – 16/1/2021 – Mùa 2 | Lịch phát sóng truyền hình mới nhất

Quá trình hưng phấn làm tăng hoạt động giải trí dị hóa tiêu tốn nguồn năng lượng, thì quy trình ức chế bảo vệ cho khung hình tăng mức đồng điệu vật chất, và phục sinh sức lực lao động .
Nói chung những quy trình ức chế có tính năng bảo vệ vỏ não .

Trong đời sống nhờ có hoạt động giải trí ức chế người ta trở nên chín chắn, xem xét trước mỗi kích thích, tinh lọc trước khi cung ứng, nhờ vậy mà tránh được những sai lầm đáng tiếc, những hậu quả có khi nghiêm trọng hoàn toàn có thể xảy ra .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Cơ Hội